اما و اگرهای تغییر کاربری پل سفید اهواز

سیدعلیرضا شریفی | اهواز- خبرنگار:


در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۱۲ خورشیدی ساخت یک پل جدید روی رودخانه کارون برای تسهیل عبور و مرور مردم شهر اهواز به وزارت کل «طرق و شوارع» (وزارت راه امروز) واگذار شد.یک هفته بعد ساخت این پل در دستور کار قرار گرفت و پروژه ساخت پل سفید اهواز به یک شرکت سوئدی داده شد تا 20 ماه پس از انعقاد قراداد، پلی برای ارتباط بین شهر قدیم و شهر جدید ساخته شود.

اوایل مهرماه ۱۳۱۳ موقعیت خط وسط پل روی رود کارون تعیین شد و به منظور استحکام زمین، برای شالوده‌ریزی پایه‌های پل، از شرکت نفت وسایل حفاری درخواست شد. ۲۸ مهرماه ۱۳۱۴ اولین پی‌کنی انجام و تا ۲۰ بهمن‌ماه همان سال 5 پایه از 7 پایه اصلی پل پی‌کنی و بتن‌ریزی شد.

در ماه‌های اردیبهشت و تیر سال ۱۳۱۴ کار 2 پایه‌ باقیمانده پل هم تکمیل شد. قطعات فلزی پل که در کارخانه «مولارک استاد» سوئد ساخته شده بودند، به هم متصل شدند و سپس از راه‌آهن به وسیله جرثقیل کشتی فلورستان متعلق به کمپانی استریل در روز ۱۸ مرداد ۱۳۱۴ اولین قطعه آهن پل فلزی اهواز بالا کشیده شد.

خود اهوازی‌ها می‌گویند این پل توسط یک زوج آلمانی ساخته شده است.30 شهریور 1315 پل سفید اهواز با ضمانت 24 ماه و عمر مفید 50 سال افتتاح شد، اما این پل، 83 سال پس از افتتاحش، هنوز محل عبور و مرور خودروهاست و ترافیک خیابان آزادگان و میدان شهدا را به سمت میدان ساعت تخلیه می‌کند.

حالا که 83 سال از عمر پل سفید یا همان پل هلالی می‌گذرد، مسئولان شهری تصمیم گرفته‌اند آن را به پیاده‌راه تبدیل کنند تا دیگر هیچ خودرویی از روی آن عبور نکند و تنها محل عبور و مرور شهروندان پیاده باشد.هفته پیش بود که «قادر کعب‌عمیر» مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اهواز گفت: به دنبال این هستیم که تردد را روی پل سفید ممنوع کنیم تا این پل تنها برای پیاده‌روی مورد استفاده قرار بگیرد. در این میان عده‌ای از شهروندان با شنیدن این خبر خوشحال شدند و آن را به فال نیک گرفتند، اما شماری از کارشناسان به این طرح روی خوش نشان نداده‌اند.


لزوم پرهیز از تصمیم‌های احساسی

یک کارشناس ترافیک در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اظهار می‌کند: در این‌که عمر مفید پل سفید به پایان رسیده است، شکی نیست. اما تبدیل این پل به پیاده‌راه، ترافیک سنگینی را به هسته مرکزی شهر اهواز و منطقه کیانپارس تحمیل می‌کند. «علیرضا بابایی» می‌گوید: این‌که یک‌شبه تصمیم به تغییر کاربری پل سفید گرفته شود، تصمیم احساسی است و به نتیجه درست منجر نمی‌شود. چند سال پیش هم تبدیل خیابان سلمان فارسی (نادری) به پیاده‌راه با هزینه‌های زیاد انجام گرفت اما ترافیک این خیابان به خیابان‌های اطراف تحمیل و به ناچار دوباره محل عبور خودروها شد.

وی می‌افزاید: در صورتی که پل سفید پیاده‌راه شود، خودروها برای عبور از قسمت شرقی رودخانه به سم قسمت غربی به ناچار باید یکی از دو مسیر پل چهارم و پل دوم را انتخاب کنند. انتخاب این دو مسیر به معنی تخلیه ترافیک خیابان آزادگان در منطقه نادری و خیابان پهلوان کیانپارس است که ترافیک این دو مسیر را دوبرابر می‌کند.


اهمیت پل سفید

یک کارشناس فرهنگی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری می‌گوید: پل سفید اهواز باید به عنوان اثری باارزش که دارای پیشینه‎ تاریخی است، در قالب یک جاذبه گردشگری مطرح و فراتر از صرفا ارتباط دادن غرب و شرق رودخانه کارون از آن بهره‎برداری شود.

«عباس متقیان» ادامه می‌دهد: پل سفید با نماد‎هایی که در اطراف دارد، تعریف کاملی از یک جاذبه گردشگری را در شهر اهواز ارائه می‎دهد. زیرا این پل از سمت غرب با سه‎گوش، میدان ساعت و میدان راه‎آهن ارتباط دارد که خود پیشینه‎ای تاریخی را یدک می‎کشند و از سویی نیز به میدان شهدا ختم می‎شود که بخشی از آن نیز بافت تاریخی و تنها ساباط و سرای موجود در اهواز، یعنی مجموعه معین‎التجار، را در خود می‎دارد.

وی بیان می‌کند: علاوه بر این، وجود رستوران قدیمی خیام در مجاورت رود کارون که با پل سفید اهواز عجین شده است یک جاذبه محسوب می‎شود چراکه چشم‎انداز این رستوران بخش وسیعی از رودخانه کارون، پل سفید و سرای معین‎التجار است.

متقیان می‌افزاید: از طرفی، خود رودخانه کارون یک عنصر طبیعی باارزش در استان خوزستان است و بسیاری از دوره‎های تاریخی به واسطه همین رودخانه شکل گرفته و ایجاد شده‎اند. با تمام این تفاسیر، قطعا باید با پل سفید اهواز رفتاری خاص داشت و از آن در راستای گردشگری نیز استفاده کرد.


نیاز به تصمیم سنجیده و کارشناسی

این کارشناس با اشاره به برخی صحبت‎های اخیر مبنی بر آسیب دیدن پل سفید می‌گوید: برای دریافتن این موضوع که آیا پل سفید اهواز به مرحله‎ای رسیده است که باید مانع تردد خودروها روی آن شد، باید گفت به دلیل آن‌که شهرداری چند سال پیش سازه این پل را تقویت کرد، باید نظر این ارگان و دفتر فنی آن را جویا شد.

وی اظهار می‌کند: برخی نیز اصرار دارند که عمر این پل به پایان رسیده و باید مانند سی ‌و سه پل اصفهان آن را پیاده‌راه کرد که به نظر بنده این هم اشتباه است. ساخت سی‌ و سه پل به زمان شاه عباس صفوی برمی‌گردد و عمر ساخت پل سفید اهواز هنوز به 100 سال نرسیده است.

متقیان ادامه می‌دهد: یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی و معاونت عمرانی شهرداری اهواز باید امنیت سازه این پل را دوباره بررسی کنند و در صورتی که به استحکام مجدد سازه نیاز وجود دارد، عملیات استحکام‌بخشی را انجام دهند، بعد هر تصمیمی می‌خواهند بگیرند، البته تصمیم سنجیده و کارشناسی.


پل خطرآفرین

در این میان کعب‌عمیر، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اهواز در پاسخ به دغدغه کارشناسان در خصوص تشدید ترافیک هسته مرکزی شهر در صورت تبدیل پل سفید به پیاده‌راه، می‌گوید: تا الان به موضوع تشدید ترافیک فکر نکرده بودیم. اما این را می‌دانیم که تردد خودروها روی این پل 83 ساله خطرناک است و باید به فکر اجرای طرح تبدیل آن به پیاده‌راه باشیم. «غلامرضا جلیلی‌نیا»‌ رئیس اداره میراث فرهنگی اهواز نیز در گفت‌وگویی کوتاه با همشهری عنوان می‌کند: شهرداری تاکنون طرحی در زمینه پیاده‌راه‌سازی پل سفید به ما ارائه نداده که الان بتوانم درباره آن نظر بدهم.