2 مشکل بزرگ دانش بنیان ها در اصفهان

نفیسه زمانی نژاد| اصفهان- خبرنگار: 


بنا بر آمار موجود ،حدود ۱۰ درصد از شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناوری کل کشور در استان اصفهان مستقر هستند؛ شرکت هایی که مشکلات ارائه تسهیلات و فروش محصولات از مهم ترین چالش‌های آنها بشمار می آید. البته اخیرا از ارائه تسهیلاتی به این شرکت‌ها خبر داده‌ شده که قطعاً در رونق آن‌ها تأثیرگذار است.


ایده به مثابه دارایی

شرکت‌های دانش‌بنیان مراکزی هستند بر پایه علم که بر مبنای یک ایده خصوصی برپا می‌شوند و چنانچه نتوانند خلاقیت‌ها و ایده‌های خود را به اجرا بگذارند به‌خودی‌خود منحل می‌شوند. به عبارتی سرمایه انسانی و ایده‌های برتر از جمله دارایی‌های آن‌هاست.
 اما دربقای این شرکت‌ها، عواملی مؤثر است که در صورت بی‌توجهی باعث انحلال تعداد بیشتری از این دانش‌بنیان‌ها می‌شود؛ همان‌طور که در اصفهان به‌عنوان یکی از مراکز اصلی فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان، تعدادی از آنها به همین دلایل طی سال‌های اخیر منحل شده‌اند. 

به اعتقاد کارشناسان و فعالان این بخش، ماندگاری چنین شرکت‌هایی به زیرساخت‌های ایجادشده، حمایت‌های دولت و همچنین به تجربه‌های مدیران این شرکت‌ها بستگی دارد، به‌خصوص ارائه تسهیلات که نقش بسیار پررنگی در ایجاد و ابقای این نوع از شرکت‌ها ایفا می‌کند.


 صندوقی برای پژوهش و فناوری

در این راستا «احمد ورد» مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان با اشاره به فعالیت صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان از سال ۱۳۸۴ می‌گوید: فعالیت‌ اصلی این صندوق، اعطای تسهیلات متنوع به شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در اصفهان است.
این مسئول با یادآوری حضور ۱۰ درصدی شرکت‌های دانش‌بنیان در اصفهان بیان می‌کند: طی مدتی که از فعالیت این صندوق در استان اصفهان می‌گذرد، تابه‌حال با روش‌های مختلف مبلغ ۵۰۰ میلیارد ریال انواع خدمات و تسهیلات به حدود هزار شرکت دانش‌بنیان و فناوری مستقر در اصفهان پرداخت ‌شده است.

وی با تأکید بر تأثیر تسهیلات در رونق شرکت‌های دانش‌بنیان می‌گوید: قراردادی میان صندوق‌های پژوهش و فناوری با صندوق نوآوری و شکوفایی امضا شد که بر این اساس ۴۰۰ میلیارد ریال از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی به صندوق پژوهش اعطا شده است و این میزان شامل ۲۷۰ میلیارد ریال در قالب خط اعتباری تا سقف 500 میلیون تومان و ۱۳۰ میلیارد ریال تسهیلات است. به گفته این مسئول افزایش تسهیلات و حمایت‌ها تا ۹ برابر سرمایه صندوق‌های پژوهش و فناوری امکان خوبی برای شرکت‌ها در استان اصفهان فراهم می‌آورد، به این‌گونه که با خط اعتباری جدید از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی که در اختیار صندوق پژوهش و فناوری استان است، حدود ۹۰ درصد تسهیلاتی که مورد نیاز شرکت‌های دانش‌بنیان استان اصفهان است با سرعت و کیفیت بالا پوشش داده می‌شود. 

وی از جمله مزایای استفاده از تسهیلات صندوق پژوهش و فناوری را ضمانت آسان، نرخ پایین سود بازپرداخت و پاسخگویی به شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا اعلام می‌کند و بیان می‌کند: نوع وثیقه چک و ضامن روند اعطای وام را تسهیل کرده و عمده خدمات بین ۴ تا ۱۱ درصد سود بازپرداخت خواهد داشت، ضمن آن‌که حدود یک سال تنفس وجود دارد و سپس بازپرداخت تسهیلات به صندوق شروع می‌شود که بسته به طرح متفاوت است.

به گفته این مسئول با وجود چنین شرایط ویژه‌ای، روند آسان‌تری برای فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم می‌شود، تا جایی که خدمات ارائه ‌شده در مدیریت جدید صندوق نوآوری برابر با ۱۴ سال گذشته بوده و فرایند ارائه خدمات هم با سرعت بیشتری رو به انجام است.


فروش محصولات دانش‌بنیان

پس از رفع مشکل پرداخت تسهیلات و تولید شدن یک محصول در شرکت‌های دانش‌بنیان، نوبت به عرضه و فروش این محصولات می‌رسد که ظاهراً این مرحله، مشکل بزرگ دیگری به‌شمار می‌آید. چه‌بسا شرکت‌هایی که دریافت‌کننده تسهیلات هستند ولی برای فروش محصول خود با موانعی بسیار مواجه 
می‌شوند.  فعالان دانش‌بنیان در اصفهان نیز با انتقاد از این موضوع می‌گویند: مشکل عمده شرکت‌ها به بازار فروش مرتبط می‌شود و باید شرایط فروش محصولات برای آنها فراهم شود، چراکه این معضل باعث رکود در کار آنها می‌شود. یکی از مسائلی که همواره در کشور وجود دارد عدم اعتماد مصرف‌کننده به کالای داخلی و برتر دانستن نمونه‌های خارجی است که همین موضوع می‌تواند بازار یک شرکت را تحت تاثیر قرار دهد. شرکت‌های زیادی هستند که همواره از این موضوع گله دارند و معتقدند تا مردم با اطمینان محصولمان را استفاده نکنند بازار خوبی نخواهیم داشت.


دردسرهای فروش

مدیر یکی از این شرکت‌ها دراین باره می‌گوید: مشکل ما به عنوان یک شرکت دانش‌بنیان، فروش است؛ معمولا مردم از این محصولاتی که در شرکت‌های دانش بنیان به تولید رسیده اطلاعی ندارند در نتیجه فروش ما دچار مشکل می‌شود.  وی بیان می‌کند: در فضای دانش‌بنیان مسئله اصلی این است که مردم خودمان، محصول ایرانی را قبول ندارند.
 به گفته این فعال، بازاریابی و فروش محصولات، بسیار مهم تر از تولید آنهاست، چه بسا تولیدات بسیاری از سوی شرکت های مختلف انجام شده که هنوز موفق به فروش درصدی از آنها نشده اند و این معضلی جدی است که باید تدابیری برای رفع آن اندیشیده شود.
این فعال تصریح می‌کند: در وهله نخست شرکت‌های دانش‌بنیان برای رونق‌یابی، استانداردهای جدید می‌طلبند تا محصول خود را با تکیه بر این استانداردها به فروش برسانند. پس از آن هم تبلیغات و صدا و سیما می‌تواند در بالا بردن آگاهی مردم و فرهنگ‌سازی برای استفاده از محصولات داخلی تأثیرگذار باشد تا بازار محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان شکل بگیرد.


مهجوریت تکنولوژی ایران

به گفته «سید محمدجواد ابطحی»، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی شرکت‌های دانش‌بنیان تأسیس‌شده توسط افراد تحصیل‌کرده دانشگاهی با دریافت تسهیلات از صندوق نوآوری و شکوفایی معمولاً موفقیت‌هایی را کسب می‌کنند. در اصفهان حدود ۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان فعالیت می‌کنند که محصولات های‌تِک تولید و تکنولوژی را وارد عرصه صنعت و بازار کشور می‌کنند اما مشکل آنجاست که مجموعه‌هایی حاضر به پذیرش تکنولوژی ایرانی و محصولاتی که این شرکت‌ها ارائه می‌دهند، نیستند. 
نماینده خمینی‌شهر خاطرنشان می‌کند: به باور من با تقویت ارتباط صندوق نوآوری و شکوفایی با معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و ورود جدی وزارت صنعت، معدن و تجارت به این عرصه می‌توان گام‌هایی بلندی در این زمینه برداشت، به‌گونه‌ای که به خودی‌ها اعتماد شود و کار به افرادی واگذار شود که به‌طور واقعی زحمت می‌کشند. 

وی می‌افزاید: چنانچه فعالان در این شرکت‌ها، به لحاظ حقوق و مزایا احساس رضایت کنند، بدون تردید پیامدش تبدیل علم به عمل و دانش به ثروت است؛ رویکردی هم که دولت و مجلس برگزیده‌اند آن است که به جوانان باید اعتماد کرد و آنها را به صحنه آورد البته به این مسئله هم باید توجه داشت که در صورت اعتماد هم، جوان دانشمند با دست‌خالی قادر به اقدامی نیست.


  تحریم‌ها، فرصتی برای دانش‌بنیان‌ها

به گفته «امیرعلی شریفیان»، عضو صندوق پژوهش و فناوری اصفهان تحریم‌های فعلی، فرصتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان کشورمان است، به‌طوری‌که این شرکت‌ها باید با استفاده از فرصت موجود، چگونگی فرایندهای موفق کسب‌وکار را فرا بگیرند و آن را نهادینه کنند تا بتوانند در هر شرایطی، حتی اگر تحریم‌ها برداشته شد از تجربه‌های به‌دست‌آمده، بهره بگیرند. نکته قابل‌توجه این است که بومی‌سازی فناوری‌ها، قطعات و تجهیزات مورد نیاز صنایع مختلف در دوران تحریم‌ها نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، به‌طوری که در چند سال گذشته مانع از توقف خط تولید بسیاری از واحدهای صنعتی شد. اگر چه بسیاری از این قطعات و تجهیزات می‌توانست در سال‌های گذشته در کشورمان ساخته شود اما در زمان حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان کشورمان برای تولید آنها در جهت رفع نیاز داخلی و مقابله با تحریم‌ها اقدام جدی کرده‌اند.
 

جای خالی اعتماد

 فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان فراوان در شهر اصفهان با تولید محصولات متنوع از آن نقاط قوتی است که نباید نادیده گرفته شود. یکی از این شرکت‌های دانش‌بنیان اصفهان اخیراً موفق به تولید دستگاهی شده‌ که به‌عنوان اولین دستگاه نانوپوشش یا پوشش‌های فوق سخت در کشور مطرح است. با «حسن جهدی»، مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان درباره کارکرد این دستگاه گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید. 

   دستگاه تولیدی شرکت شما چه ویژگی‌هایی دارد ؟

شرکت ما موفق به تولید دستگاهی شده است که می‌تواند پوشش‌های فوق سخت نانویی را روی دستگاه‌ها و قطعات صنعتی اعمال کند. با استفاده از این دستگاه می‌توان چالش‌های موجود در حوزه صنعت را از بین برد و عمر دستگاه را افزایش داد و این امر به بهبود فرایند تولید می‌انجامد. همچنین این دستگاه می‌تواند سبب صرفه‌جویی بسیار و ایجاد انگیزه در شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی شود.


کاربرد دستگاه در چه مواردی است ؟

این دستگاه در حوزه‌های مختلفی به کار می‌رود، از این پوشش‌ها برای ابزار برشی قالب‌های سرد و گرم که در صنایع مختلف کاربرد دارند، استفاده می‌شود و در نتیجه کیفیت محصولات ۵ برابر می‌شود.


  فروش محصول با استقبال روبه‌رو شد؟

توانسته‌ایم محصولاتمان را به کشور‌هایی مانند چین صادر کنیم، البته هنوز در داخل کشور مشکلاتی از این بابت برای ما وجود دارد، زیرا صنایع داخلی خواهان خرید این محصولات نیستند.


مشکلات عمده شما در زمینه تولید و فروش این دستگاه چیست؟ 

یکی از مشکلاتی که اکنون با آن مواجه هستیم، تحقیق و توسعه است؛ این دستگاه نیاز دارد تا دائماً مورد تحقیق قرار بگیرد، اما به دلیل مشکلات بودجه‌ای توانایی انجام این کار را نداریم و شرکت ما هم نمی‌تواند دائماً این کار را انجام دهد و نیاز به گردش مالی و افزایش حمایت‌ها دارد. تأمین مواد اولیه یکی دیگر از چالش‌های پیش روی شرکت است. باوجود این‌که معافیت‌های گمرکی برای ما قرار داده‌اند، اما هنوز برای تأمین مواد اولیه محصولاتمان با مشکل مواجه هستیم. مورد دیگر آن‌که شرکت‌های داخلی به محصولات دانش‌بنیان ما اعتماد ندارند، تا زمانی که موفق نشده بودیم محصول خود را به کشور چین بفروشیم شرکت‌های داخلی به ما اعتماد نمی‌کردند؛ حتی اکنون هم که توانسته‌ایم در حوزه صادراتی موفق شویم، بازهم شرکت‌های داخلی به ما اعتمادی ندارند.