باکو میزبان ثبت جهانی جنگل هیرکانی

محمد باریکانی/خبر‌نگار

پرونده ثبت جهانی جنگل هیرکانی اواخر هفته آینده در چهل‌وسومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در شهر باکو در کشور آذربایجان به رأی گذاشته می‌شود تا با موافقت کشورهای عضو کمیته میراث جهانی، دومین اثر طبیعی ایران نیز به فهرست آثار جهانی یونسکو افزوده شود.
اواسط دی‌ماه سال95 برای نخستین‌بار نشست تخصصی تدوین راهبرد ثبت جهانی جنگل‌ هیرکانی با حضور مسئولان میراث فرهنگی، سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها و مراتع و همراهی کارشناسان کمیسیون ملی یونسکو و کارشناسان بنیاد سوکوی آلمان در تهران برگزار شد و محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور اعلام کرد: «عزم ایران برای ثبت جهانی جنگل‌ هیرکانی جدی است و این پرونده در حال تدوین است.»
حالا با گذشته نزدیک به 3سال از آن تاریخ، پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی اواخر هفته آینده در شهر باکو در کشور آذربایجان روی میز یونسکو قرار می‌گیرد تا سرنوشت آن برای ثبت جهانی مشخص شود.
پرونده ثبت جهانی جنگل هیرکانی از آن جهت اهمیت یافته است که کشور آذربایجان سال85 تلاش کرد این جنگل باستانی را که قدمت آن 40میلیون سال برآورد می‌شود به نام خود در یونسکو به ثبت برساند و با اعتراض بموقع ایران این پروسه متوقف شد. یونسکو اعلام کرد این پرونده می‌تواند به‌صورت مشترک با همکاری ایران و آذربایجان به ثبت جهانی برسد.
بدین‌ترتیب روند تشکیل پرونده ثبت جهانی جنگل هیرکانی از سال87 و به‌صورت مشترک با کشور آذربایجان آغاز شد. اما برخی ایرادات یونسکو به این پرونده موجب بازگرداندن پرونده برای رفع ایرادات شد.
بدین‌ترتیب و با معرفی سایت‌های میراثی و طبیعی ارزشمند جدید، این پرونده با رفع ایرادات تکمیل و با مشارکت جمهوری آذربایجان بار دیگر به یونسکو ارسال شد.
جنگل هیرکانی از دوره سوم زمین‌شناسی تاکنون به حیات خود ادامه داده و اکنون بخش وسیعی از دست‌نخورده‌ترین جنگل‌های باستانی در ایران و بخشی  در کشور آذربایجان قرار دارد.
جنگل‌های هیرکانی در اروپا به‌طور کامل نابود شده‌اند و با ثبت جهانی بخش‌های زنده مانده این جنگل در ایران و بخشی در آذربایجان، تنها قطعه باقیمانده از این جنگل‌ها در جهان با نظارت یونسکو مورد حفاظت قرار می‌گیرد.
2میلیون هکتار از جنگل‌های هیرکانی در ایران قرار دارد و سهم آذربایجان از این جنگل‌ها تنها 20هزار هکتار است.
هادی کیادلیری، رئیس انجمن جنگلبانی ایران پیش‌تر به همشهری گفته بود که 11گونه باستانی از جنگل‌های هیرکانی شمال کشور به‌دست آمده که گونه‌های درختی این منطقه در جهان با نام پرسیانا و کاسپیانا شناخته می‌شوند.
او گفته بود ارزش جنگل‌های هیرکانی ایران به اندازه‌ای است که اگر اروپایی‌ها بخواهند گونه‌های باستانی جنگل‌های خود را ببینند باید حتما به ایران سفر کنند.
همین دیروز نیز ایسنا گزارش داد که قرار است در اجلاس باکو، گزارش حفظ و نگهداری از «میدان امام اصفهان» و همچنین «چشم‌انداز محور ساسانی فیروزآباد فارس» که هر دو در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند، بررسی شود.


   3 سؤال اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت  در پرونده ثبت هیرکانی

محمدحسن طالبیان، معاون میراث‌فرهنگی کشور در ارتباط با سؤالاتی که پیش‌تر اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت در پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی از ایران پرسیده بود گفت: سؤال نخست این اتحادیه در مورد جاده جایگزین به‌جای جاده‌ای بود که از وسط جنگل هیرکانی در استان گلستان می‌گذشت و پاسخ ایران نیز آن بود که جاده کم‌عرض دیگری که پیش از جاده‌کشی در جنگل گلستان وجود داشت در بخش شمالی این جنگل جایگزین جاده اصلی می‌شود.  به گفته او، دومین درخواست اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، امکان نقطه‌گذاری عوارض موجود در جنگل همچون جاده‌های فرعی و موارد دیگر در نقشه ارائه شده در پرونده به‌صورت جی‌آی‌اس بود که آن هم انجام شد. معاون میراث‌فرهنگی گفت: پرسش سوم اتحادیه جهانی در مورد امکان جابه‌جایی چند دامداری موجود در این جنگل بود که باید برنامه جابه‌جایی آنها را هم به اتحادیه می‌دادیم و بدین‌ترتیب پرونده ثبت جهانی جنگل هیرکانی در یونسکو با این موارد در اجلاس هفته آینده در باکو مطرح می‌شود تا درصورت موافقت یونسکو دومین اثر طبیعی ایران نیز به ثبت جهانی برسد.