گزارش
نفتکش‌های دردسرساز
برای انتقال نفت کرکوک به کرمانشاه باید خط لوله‌ای ایجاد کرد
محمد توفیق مشیرپناهی| سنندج- خبرنگار:
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های مردم استان استفاده از محورهای مواصلاتی آن برای ترانزیت به دلیل مرزی بودن است. ترانزیت سوخت و تردد کامیون‌های ایرانی و عراقی در این منطقه و از جاده خطرناک مریوان به سنندج بر میزان خسارات جانی و مالی در کردستان افزوده است.
این کامیون‌ها، سوخت را از کشور مبدأ، یعنی عراق به پالایشگاه‌های ایران در سایر استان‌ها منتقل می‌کنند و همین مساله نارضایتی شهروندان کردستانی را به دنبال داشته است. آنها می‌گویند تردد این کامیون‌ها نه‌تنها موجب ایجاد ارزش افزوده به طور مستقیم در استان نمی‌شود، بلکه جاده‌های نه‌چندان مطلوب و مناسب کردستان را نیز مستهلک می‌کند، ضمن آن‌که رعایت نشدن مسائل ایمنی از سوی برخی رانندگان تریلرها بر دامنه مشکلات اضافه می‌کند.طی 3 ماه اول امسال شاهد واژگونی ۱۰ دستگاه تانکر حامل مواد شیمیایی و مشتقات نفتی در محورهای مواصلاتی استان بودیم که تنها در یک نمونه آن انفجار سوخت موجب از بین رفتن سرنشینان چندین دستگاه خودروی عبوری دیگر در جاده شد.
تردد تانکرها؛ تهدید جدی محیط زیست
عضو انجمن چیا سبز می‌گوید: ورود فراورده‌های نفتی بر اثر سوانح جادهای به رودخانه‌های غرب استان تهدیدی مستقیم برای آلودگی این رودخانه‌هاست و مساله وقتی مهم‌تر به چشم می‌آید که بدانیم هر لیتر فراورده می‌تواند 6 میلیون لیتر آب سالم را آلوده کند؛ لذا ورود هزاران لیتر فراورده به رودخانه‌های استان در سال می‌تواند تهدیدی بسیار جدی برای این منابع آبی باشد.
«رئوف عامری‌فر» می‌افزاید: با واژگونی تانکرهای حمل سوخت در جاده‌های پرپیچ‌وخم استان، محتوی هزاران لیتری مواد فسیلی و شیمیایی آنها با توجه به همجواری جاده‌های کوهستانی به جادهای دسترسی مستقیم وارد رودخانه می‌شود و رودخانه آزاد از سرچشمه‌های سیروان مرتب بر اثر واژگونی تانکرهای حمل سوخت آلوده می‌شود.
وی اظهار می‌کند: قوانین سخت زیست‌محیطی کشور شستن خودرو و حتی شستن قالیچه یک فرد روستایی را در رودخانه‌ها ممنوع کرده است و بعضا شاهد برخورد با این تخلفات هستیم. این در حالی است که هر ماه شاهدیم که هزاران لیتر از این آلاینده‌ها توسط تانکرهای حمل سوخت وارد منابع آبی زلال استان می‌شود و این مساله یک تناقض است و باید هرچه زودتر تمهیدات لازم در این زمینه اندیشیده شود.
تردد تانکرها از مرز باشماق مریوان
بر اساس اطلاعات و آمار رسمی از مبادی ورود و خروج تانکرهای حامل سوخت فسیلی از مرز باشماق مریوان در هر 24 ساعت بین180 تا 200 دستگاه تانکر از این مرز وارد می‌شوند و حداقل نیمی از این تعداد در برگشت با خود مازوت برای تحویل به کشور عراق حمل می‌کنند. در مجموع می‌توان گفت در 24 ساعت به طور متوسط 285 تانکر پر از مواد فسیلی در مسیری به طول تقریبی 300 کیلومتر شبانه‌روز در داخل استان کردستان تردد می‌کنند.
هر یک از این تانکرها محتوی 37 هزار لیتر مواد نفتی (فسیلی) هستند. این عدد و رقم برای 24 ساعت است و نشان می‌دهد در طول ماه و سال همواره چه خطر بزرگی در کمین منابع آبی و اراضی و خاک این استان است.
اگر ضریب غیراستاندارد بودن، کوهستانی و صعب‌العبور بودن را به آن بیفزاییم، پیش‌بینی واژگونی بخشی از این تانکرها فاجعه زیست‌محیطی است که حداقل طی 15 سال اخیر بارها رخ داده است. تانکرها و رانندگان آنها بیمه دارند، اما محیط‌زیست اطراف جاده‌ها و محوطه‌هایی را که در معرض آلودگی مواد ناشی از واژگونی آنها است، چه کسی یا ارگانی بیمه می‌کند؟
انتقال سوخت؛ فقط از راه لوله‌کشی
نماینده شهرستان‌های مریوان سروآباد در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: بر اساس توافقی که اواخر سال گذشته میلادی بین دولت عراق و ایران انجام شد، روزانه حدود ۳۰ هزار بشکه نفت کرکوک با تانکر به پالایشگاه کرمانشاه منتقل می‌شود.
«منصور مرادی» می‌افزاید: انتقال نفت و مواد سوختی با این حجم روزانه، توسط ده‌ها تانکر در جاده‌های استان و محور مریوان- سنندج به کرمانشاه و گاهی یکی از استان‌های مرکزی انجام می‌شود. آمار دقیق تعداد سفرهای این تانکرها و تردد جادهای آنان در استان کردستان در دست نیست. این موضوع توافق انتقال روزانه 30 هزار بشکه انواع مواد سوختنی 2 بحث را مطرح می‌کند؛ اول این‌که کارشناسان نفتی معتقدند انتقال مواد سوختنی در این حجم روزانه فقط از راه لوله‌کشی و در اینجا لوله‌کشی بین استان کرکوک با استان کرمانشاه امکانپذیر است.
وی ادامه می‌دهد: حال اگر در جریان توافق، عملیات لوله‌کشی شروع شده باشد، تا زمان اتمام عملیات، آخرین راه انتقال توسل به استفاده از تانکرهای حمل مواد سوختنی است. تانکرهایی که باید دارای ناوگان سالم و تازه و بدون ایراد و فرسودگی باشند. از طرفی رانندگان عراقی طرف توافق باید ضمن آموزش و آشنایی کامل با مسیر، از انواع مسیریاب و جی‌پی‌اس و مکانیک و کمک‌راننده برخوردار باشند.
مرادی اظهار می‌کند: در یک سال اخیر تردد تانکرهای حمل مواد سوختنی، مجهز به هیچ‌کدام از این موارد ایمنی نبوده‌اند. در خوشبینانهترین وضعیت، تردد این تانکرها حتی اگر بدون هیچ اتفاق و تصادفی باشد، به محیط‌زیست و استهلاک محیطی چون آسفالت درون‌شهری مریوان و جادهای خسارت وارد می‌کند.
نتیجه این‌که در پی اظهارات کارشناسان نفتی و آمار تصادفات یک سال اخیر موید این نکته است که برای انتقال نفت خام از کرکوک به کرمانشاه به وسیله کامیون‌ها، احتمال هرگونه تصادف با درصد بالا وجود دارد و باید خط لوله‌ای برای انتقال نفت کرکوک به کرمانشاه ایجاد کرد تا دیگر نیازی به استفاده از این کامیون‌ها نباشد.
محور پرحادثه سنندج - مریوان
اقبال حمیدی، معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست کردستان می‌گوید: در 3 ماه اول امسال ۱۰ تانکر حامل مواد شیمیایی و مشتقات نفتی در محورهای مواصلاتی این استان واژگون شدند که این تعداد نسبت به مدت مشابه آن در سال گذشته افزایش داشته است.
ویبا اشاره به این‌که ظرفیت تانکرهای حامل مواد سوختی بستگی به نوع آنها از ۲۴ هزار تا ۲۷ هزار لیتر است، می‌افزاید: پارسال در این مدت 8 دستگاه تانکر حامل مواد سوختی واژگون شدند. این مسئول اظهار می‌کند: آخرین واژگونی امسال در این استان مربوط به تانکری با ظرفیت ۲۷ هزار لیتر مازوت در روزهای اخیر و در محور سنندج - مریوان حوالی روستای برقرو است. معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست کردستان اضافه می‌کند: اگر تانکر وابسته به شرکت نفت باشد، مجهز به پمپ‌هایی است که می‌تواند میزان سوخت ریخته شده را به داخل تانکر دیگری پمپاژ کند، اما تانکری که متعلق به شرکت نفت نباشد، فاقد این تجهیزات است، به همین دلیل تنها راهکار ایجاد سد و مانع خاکی است تا سوخت ریخته شده جذب خاک شود. سپس این خاک به جایگاه دفن زباله انتقال داده می‌شود.
وی با اشاره به این‌که ۶۰ درصد تانکرهای واژگون شده در سال جاری مربوط به محور سنندج - مریوان بوده است، می‌گوید: هنوز زیرساخت تردد ترانزیت در جاده‌های استان تعریف نشده ولی همچنان شاهد تردد تانکرهای ترانزیتی در محورهای استان هستیم. حمیدی می‌افزاید: تصمیماتی مبنی بر ممانعت از تردد تانکرهای ترانزیتی حامل سوخت از کردستان اتخاذ شد و قرار بود محل تردد از خاک عراق به مرز پرویزخان در استان کرمانشاه انتقال داده شود که هنوز اجرایی نشده است.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط‌زیست کردستان با اشاره به این‌که بر اساس آیین‌نامه حمل‌و‌نقل مواد شیمیایی تردد تانکرهای سوخت در شب‌ها و روزهای تعطیل ممنوع است، می‌گوید: همچنان به این آیین‌نامه عمل نمی‌شود و بیشترین واژگونی این تانکرها در شب و زمان تاریکی هوا و قبل از طلوع آفتاب است.
در همینه زمینه :
سوژه روز
تماشای گزارش
