مسافرانی از چین و ماچین در پی سلامت

معصومه حیدری پارسا

دقایقی در پذیرش هتل نشسته بود؛ با لباس ساری و زیورآلاتی رنگ‌به‌رنگ و طلایی که نشان می‌داد مسافری از هند، مهمان کشورمان است. البته در کنار زرق‌وبرق لباس‌هایش چسب روی بینی و سیاهی دور چشمانش هم حسابی به ‌چشم می‌آمد.  کایرا، دختری‌است که از هندوستان برای عمل جراحی رینوپلاستی یا همان زیبایی بینی به مشهد آمده است. او می‌گوید این سومین عمل زیبایی بینی‌است که انجام داده و این بار، آوازه پزشکان ایرانی و اطلاع از تعداد بالای عمل زیبایی در ایران، او را به کشورمان کشانده است؛ «2بار این عمل را در کشور هندوستان انجام دادم ولی راضی نبودم؛ همچنان بینی‌ام گوشتی بود و از شکل کلی آن هم رضایت نداشتم؛ به ‌همین دلیل به ایران آمدم تا عمل سوم را اینجا انجام دهم؛ چون تعریف عمل‌های زیبایی ایران را خیلی شنیده بودم و وقتی هم جست‌وجو کردم، دیدم که کشور شما از نظر تعداد عمل زیبایی جزو نخستین کشورها در جهان است.»

درخیابان کوهسنگی مشهد بیمارستانی هست که در آن می‌توان ردیف بیمارانی را دید که از کشورهای مختلف راهی ایران و مشهد شده‌اند تا عمل زیبایی انجام دهند. زن جوانی که از عراق برای جراحی پلاستیک و زیبایی آمده، روی یکی از صندلی‌های بخش نشسته و مجله‌ای را که تبلیغات مؤسسه‌های زیبایی در آن چاپ شده، با دقت نگاه می‌کند. می‌گوید: «سال گذشته که برای گردش به ایران و زیارت امام‌رضا(ع) آمدم متوجه شدم که اینجا هزینه‌های جراحی نسبت به کشور خودمان بسیار پایین‌تر است؛ ضمن اینکه خدماتی هم که ارائه می‌شود بسیار باکیفیت‌تر است. البته درباره تبحر پزشکان ایرانی در موضوع جراحی زیبایی هم بسیار شنیده‌ام و به همین دلیل تصمیم گرفتم این ‌بار و برای دومین بار برای انجام عمل زیبایی بینی به ایران بیایم». پزشک این فرد 40ساله هم که معمولا در هفته چند مسافر خارجی را جراحی می‌کند، می‌گوید: «عمل‌های زیبایی ازجمله جراحی‌هایی‌است که از سوی مسافران خارجی و گردشگران سلامت، تقاضای بالایی برای آنها وجود دارد و هر هفته تعداد زیادی از مسافران خارجی از هند، عراق، عمان و... برای انواع جراحی‌ به بیمارستان ما مراجعه می‌کنند.»

ایران مقصد سلامتی

او می‌گوید:«همچنین علاوه بر جراحی، تزریق بوتاکس به‌گونه و پیشانی برای پنهان‌کردن چین و چروک و زدن ژل برای بزرگ‌شدن لب‌ها، متقاضیان زیادی از کشورهای مختلف دارد». او در پاسخ به این سؤال که چرا این مسافران برای جراحی‌های این‌چنینی به پزشکان کشور خودشان مراجعه نمی‌کنند، می‌گوید: «مسافران کشورهای مختلف به‌دنبال پزشک مناسب با هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه هستند و به ‌همین دلیل راضی می‌شوند کیلومترها راه را طی کنند و برای دریافت انواع خدمات درمانی به ایران بیایند؛ از جمله برای جراحی‌ها و خدمات زیبایی. در واقع اینها هم به نوعی، توریست‌ هستند و به ‌عنوان گردشگران سلامت شناخته می‌شوند. در سال‌های گذشته مشهد به‌عنوان یکی از کلانشهرهای بزرگ ایران با توجه به امکانات پزشکی‌ای که دارد و البته زمینه‌سازی‌‌هایی که در این حوزه انجام داده به یکی از مقاصد اصلی برای این نوع گردشگری تبدیل شده است». البته همه مسافران خارجی سلامت برای عمل‌های زیبایی به مشهد سفر نمی‌کنند بلکه بسیاری از آنها برای درمان بیماری‌‌‌های پیچیده‌ای مانند بیماری‌های قلبی، ستون فقرات، سرطان و ناباروری به ایران می‌آیند.

مشهد قطب گردشگری سلامت

زن شیک‌پوشی که خود را با مجله‌ای سرگرم کرده و بی‌هدف صفحات آن را ورق می‌زند، از کویت آمده است. مترجمش می‌گوید: «سومین بار است که به ایران آمده و از جراحی فک و صورت تا کارهای دندانپزشکی‌اش را در ایران انجام می‌دهد». او که مترجم تعداد زیادی از گردشگران سلامت در مشهد است، می‌گوید: «هم‌اکنون عمده گردشگران سلامت، زائرانی هستند که از کشورهای حوزه خلیج‌فارس و دیگر کشور‌های منطقه به مشهد سفر می‌‌کنند و از وجود بیمارستان‌ها و مراکز تخصصی درمانی در این شهر و پزشکان متخصص در زمینه‌های مختلف استفاده می‌کنند». در واقع مشهد توانسته بخشی از گردشگران خارجی را ـ خصوصا از کشور‌های عربی حوزه خلیج‌فارس ـ به ‌خود جلب کند؛ کسانی که به‌دنبال درمان بیماری‌های خود هستند؛ به‌ویژه که در سال‌های اخیر مراکز درمانی و خصوصا بیمارستان‌های فوق‌تخصصی در این شهر، توسعه فراوانی یافته است؛ مراکزی که با ارائه خدمات درمانی مناسب و قیمت ارزان‌تر نسبت به  کشورهای مبدأ، این گردشگران را از کیلومترها آن‌سو‌تر به ایران می‌کشاند. البته جز مشهد در سال‌های گذشته شیراز، تهران، یزد و چند شهر دیگر کشورمان هم به قطب‌هایی برای جذب گردشگری سلامت تبدیل شده‌اند.

استقبال توریست های خارجی

پرستار کلینیکی که کارهای بیماران و توریست‌های خارجی را در بخش بین‌الملل بیمارستان انجام می‌دهد، می‌گوید: «بیماران ما بیشتر از کشورهای هند، عراق، تاجیکستان و آذربایجان هستند. اتفاقا همین امروز یک بیمار هندی داشتیم که برای عمل پیوند کلیه آمده بود. البته بیماران زیادی به ‌منظور عمل جراحی قلب، زیبایی و ارتوپدی و به‌خصوص دندانپزشکی به ایران می‌آیند. هزینه‌های دندانپزشکی اگرچه در کشور ما برای بسیاری از مردم گران است اما توریست‌های خارجی بسیار از این خدمات استقبال می‌کنند؛ چون در واقع هزینه‌ها در ایران، به پول آنها رقم ناچیزی می‌شود». ساره که دانشجوی یکی از دانشگاه‌های اتریش و اصالتا مشهدی است، می‌گوید: «برای جراحی بینی به ایران سفر کرده‌ام. قبل از عمل، تحقیقات زیادی انجام دادم تا در نهایت یک متخصص جراحی‌ بینی ایرانی را در شهر خودم برای عمل انتخاب کردم. خدمات جراحی زیبایی در ایران و مشهد از لحاظ بالابودن کیفیت و درعین حال پایین‌بودن نرخ نسبت به کشورهای توسعه‌یافته، همواره در دنیا زبانزد است. من پس از 2هفته از نتیجه جراحی خود کاملا راضی هستم. اگر همین عمل را می‌خواستم در اتریش انجام بدهم باید حداقل 4برابر پول پرداخت می‌کردم». این‌روزها گردشگری سلامت تبدیل به یکی از زیرمجموعه‌های تخصصی صنعت گردشگری شده است که از یک طرف اشتغال‌زایی بالایی به‌خصوص برای متخصصان کشور مقصد دارد و از طرف دیگر هم درآمدزایی و ارزآوری بسیار زیادی برای کشور. هم‌اکنون این نوع از گردشگری چنان پیشرفت کرده که بنا به آمار‌های سازمان جهانی گردشگری در هر سال حجم بسیاری از مسافران به ‌منظور استفاده از خدمات گردشگری سلامت، ازجمله درمان‌های پزشکی یا استراحت در مراکز خاص بیمارستانی یا دیگر موارد به کشورهای مقصد سفر می‌کنند.

با کمترین هزینه زیبا شوید

یوکیو از ژاپن برای کاشت مو و جراحی پلک به ایران آمده است. او که سرش را با یک پارچه سفید بسته است، درباره انتخاب ایران برای این کارهای پزشکی می‌گوید: «سال گذشته که به‌عنوان گردشگر به ایران آمدم از قیمت‌های بسیار پایین جراحی زیبایی در ایران متعجب شدم؛ به همین سبب با آژانسی که اتفاقا در زمینه گردشگری سلامت هم فعالیت داشت هماهنگ کردم و خیلی زود و بدون تعلل کارهای اولیه را انجام دادم و به محض ورود به ایران و انجام آزمایش‌های ساده، جراحی شدم».

درمان ناباروری توسط پزشکان ایرانی

علاوه بر این کازوکی چیزویی هم که چینی‌است و برای درمان ناباروری به ایران آمده است، می‌گوید: «توسط یک شرکت گردشگری با این موضوع آشنا شدم و مدارکم را ارسال کردم. بعد از تأیید مدارک به ایران آمدم و همسرم هم هفته آینده به مشهد می‌آید تا تصمیم نهایی توسط تیم پزشکی گرفته شده و فرایند درمان آغاز شود». احمد موسی هم که از کشور نیجریه برای درمان سرطان آمده است، می‌گوید: «سال گذشته برای زیارت امام هشتم آمدم که حالم بد شد و تصمیم گرفتم برای ادامه درمان در مشهد بمانم. البته پایین‌بودن هزینه درمان جراحی در مقایسه با کشورم هم دلیل دیگری بود که اینجا بمانم». مترجم او می‌گوید: «هم‌اکنون توریسم سلامت در دنیا دارای یک بازار چندصدمیلیارد دلاری است و این در حالی است که سهم ایران در این بازار اصلا قابل قیاس با کشورهای دیگر نیست؛ البته ایران ظرفیت‌های بالایی دارد و اقداماتی در این زمینه در حال انجام است و تعداد توریست‌های سلامت هم رشد زیادی داشته است».

احمدموسی هم که از کشور نیجریه برای درمان سرطان آمده، می‌گوید: «سال گذشته برای زیارت امام هشتم آمدم که تصمیم گرفتم برای ادامه درمان در مشهد بمانم. البته پایین‌بودن هزینه درمان جراحی در مقایسه با کشورم هم دلیل دیگری بود که اینجا بمانم

ذره‌بین

گردشگری سلامت در مشهد

بر اساس آمارها سالانه بیش از 6هزار گردشگر سلامت از کشورهای مختلف در بیمارستان‌های مشهد پذیرش و بستری می‌شوند. این تعداد با احتساب خدمات سرپایی به گردشگران سلامت به 20هزار نفر می‌رسد. البته بیشتر گردشگران سلامت از کشورهای کویت، بحرین، قطر، عراق، افغانستان، تاجیکستان و ترکمنستان با هدف بهره‌مندی از خدمات درمانی به مشهد سفر می‌کنند. معاون درمان دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد با اشاره به این مطلب از راه‌اندازی 12بیمارستان فعال در مشهد که مجوز پذیرش گردشگری سلامت دریافت کرده‌اند به همشهری می‌گوید و ادامه می‌دهد: «بیمارستان‌های رضوی، جواد‌الائمه(ع)، بنت‌الهدی، سینا، مهر، طالقانی، پاستور، اکبر، امام‌رضا(ع)، قائم، آریا و امام‌زمان(عج) در مشهد از وزارت بهداشت مجوز IPD (به‌ معنای جواز پذیرش بیماران خارجی) گرفته‌اند». شاپور بدیعی می‌افزاید: «جراحی قلب باز، جراحی عروق، جراحی عمومی، ارتوپدی، خدمات پوست، مو و زیبایی، خدمات دندانپزشکی و  زنان و نازایی بیشترین نیازهای درمانی گردشگران سلامت را تشکیل می‌دهند. البته نرخ خدمات‌درمانی ارائه‌شده به گردشگران خارجی تقریبا حدود دوبرابر سایر بیماران است. با توجه به وجود بارگاه منور رضوی، توانمندی بالای پزشکان، مراکز تشخیصی و درمانی مجهز و منابع طبیعی متعدد، جذب گردشگر سلامت یا توریسم ‌درمانی یکی از توانمندی‌های ویژه مشهد در حوزه سلامت به شمار می‌رود. هم‌اینک شرکت‌های گردشگری سلامت بسیاری در خراسان رضوی دایر است. این شرکت‌ها حلقه واسط بیماران و مراکز درمانی هستند و خدمات درمانی و گردشگری را از مبدأ تا مقصد به بیماران خارجی ارائه می‌دهند».