سلامت
سفره‌های شور مردم چهارمحال و بختیاری
مصرف نمک در چهارمحال و بختیاری مانند سایر استان‌های کشور بالاتر از استاندارد است
طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، حداکثر مقدار مصرف روزانه نمک 5 گرم برای هر نفر توصیه شده است، اما میانگین مصرف در ایران ۲ تا ۳ برابر این رقم برآورد شده که این موضوع از سفره‌های شور ایرانی و گرایش ذائقه مردمان این دیار به مصرف غذاهای پرنمک حکایت دارد.
به گزارش ایرنا، مصرف بیش از حد مجاز نمک یکی از عوامل اصلی ایجاد بیماری فشار خون بالا به‌شمار می‌رود اما با این وجود، خوش‌نمکی غذا و قرارگیری نمکدان سر سفره‌ها جزئی از فرهنگ غذایی ما ایرانیان است. نمک یکی از پرمصرف‌ترین و در عین حال بحث برانگیزترین مواد روی زمین است؛ بدون آن نمی‌توان زندگی کرد و زیادی آن هم باعث مرگ می‌شود.
مزایای کاهش مصرف نمک
نتایج مطالعات نشان داده که کاهش حدود ۶ گرم نمک دریافتی روزانه باعث کاهش ۲۴ درصدی سکته مغزی و کاهش ۱۸ درصدی بیماری عروق کرونر می‌شود و حدود 5/2میلیون مرگ و میر را کاهش می‌دهد. همچنین کاهش مصرف نمک به میزان یک گرم در روز موجب کاهش ۷ درصدی بروز سکته‌های مغزی و قلبی می‌شود.
کاهش مصرف نمک یکی از اولویت‌های نظام سلامت در تمام کشورها است و بسته به نوع فرهنگ غذایی مردم، برنامه‌‌ریزی کاهش مصرف نمک یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان سلامت کشورها به شمار می‌رود.
اما کاهش مصرف نمک برای ما ایرانی‌ها از آنجا که ۲ تا ۳ برابر مقدار توصیه شده سازمان جهانی بهداشت مصرف می‌کنیم، از اهمیت دوچندان برخوردار شده و حساسیت نسبت به آن امسال با تشکیل کمپین ملی مهار فشار خون در رأس برنامه‌ها قرار گرفته است.
به گفته «محمداسماعیل اکبری»، مشاور عالی وزیر بهداشت، هم اینک ۲۱ درصد ایرانیان به فشار خون بالا مبتلا هستند و مصرف بیش از حد مجاز نمک یکی از عوامل اصلی شیوع این بیماری در کشور است.
مصرف زیاد نمک سبب پرفشاری خون شده و در نهایت به بیماری‌های قلبی عروقی که عامل نخست مرگ و میر در کشور است، منجر می‌شود.
یک عادت غذایی نادرست
یک مدرس آشپزی و مربی صنایع غذایی در این باره به عادات غذایی نادرست مردم کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: میل به مصرف نمک در بین ما ایرانی‌ها زیاد است و به وضوح دیده می‌شود افرادی که در کلاس‌های آشپزی حضور پیدا می‌کنند، نسبت به غذاهای کم‌نمک واکنش منفی نشان می‌دهند و آنها را غذاهای بی‌مزه‌ای می‌دانند.
«نرگس کریمیان» ادامه می‌دهد: نمی‌توان گفت میل به طبخ غذاهای خوش‌نمک ریشه در عادات غذایی گذشته دارد چراکه در سال‌های دور به تهیه غذاهای سالم و طبیعی بیش از امروز توجه می‌شد و این موضوع در کتاب‌های آشپزی و یا متون برجای مانده از آن دوران به‌خوبی مشخص است.
وی میل به خوردن غذاهای کنسرو شده، آماده و فست‌فودها را علت افزایش بیش از حد مصرف نمک در کشور می‌داند و می‌گوید: غذاهای آماده و به‌ویژه فست‌فودها از آنجا که با ادویه‌های مختلف و نمک زیاد طعم‌دار می‌شوند از سوی کودکان و جوانان با استقبال بیشتری روبه‌رو می‌شود و همین موضوع سلامتی آنها را به خطر می‌اندازد. این مدرس آشپزی، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در خصوص مضرات مصرف بیش از حد نمک را عامل مهمی در اصلاح عادات غذایی عنوان می‌کند و می‌افزاید: همواره در کلاس‌های آشپزی سعی می‌شود در طبخ غذاها از نمک کمتری استفاده شود و این موضوع را به بانوان آموزش می‌دهیم اما این به تنهایی کافی نیست و باید عزم ملی شکل گیرد.
میزان مصرف نمک در استان
رئیس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری نیز با تشریح وضعیت این استان درخصوص میزان نمک مصرفی، می‌گوید: مصرف نمک در این استان نیز به مانند سایر استان‌های کشور بالاتر از استاندارد است اما با این وجود طی سال‌های گذشته تلاش شده با اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در رتبه بهتری در بین استان‌های کشور قرار گیریم. «سید راشد جزایری» با بیان این‌که ۵۲ درصد مصرف نمک در استان خانگی و ۴۸ درصد آن در صنعت مواد غذایی است، تصریح کرد: اگر مردم استان بتوانند نمکدان را از سفره‌های خود حذف کنند می‌توانند بخش زیادی از نمک مصرفی خود را کنترل کنند.
وی ادامه داد: نظارت و کنترل بر صنایع غذایی و به‌ویژه طبخ نان در نانوایی‌ها نیز یکی از امور ضروری برای کاهش مصرف نمک است و در این خصوص اقداماتی در دستور کار قرار دارد.
جزایری تصریح کرد: از حدود ۴۷ هزار نفر فرد بالای ۳۰ سال در استان، پیش‌بینی می‌شود که ۱۳۲ هزار نفر مبتلا به فشار خون باشند که طبق تحقیقات وزارت بهداشت ۵۰ درصد این افراد از بیماری خود بی‌اطلاع هستند و چنانچه مصرف نمک خود را کنترل نکنند، با خطر مرگ روبه‌رو می‌شوند.
رئیس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری، ابتلا به پوکی استخوان را از دیگر عوارض جدی مصرف زیاد نمک عنوان کرد و گفت: بر اساس گزارش‌های موجود سالانه ۴۷۲ نفر به ازای هر ۱۰۰هزار نفر فرد بالای ۵۰ سال کشور به علت پوکی استخوان دچار شکستگی لگن می‌شوند و همین مطالعات نشان می‌دهد مصرف غذاهای کم‌نمک در دختران در سنین بلوغ ابتلای آنها به پوکی استخوان را در سنین میانسالی کاهش می‌دهد.
جزایری با بیان این‌که تنها ۲۵ درصد تأثیرگذاری بر سلامت مردم متوجه وزارت بهداشت است، خاطرنشان کرد: ۷۵ درصد دیگر در بخش‌های خارج از وزارت بهداشت و با همراهی و مشارکت بخش خصوصی و سایر دستگاه‌های مرتبط محقق می‌شود که انتظار می‌رود درخصوص مهار فشار خون و کاهش مصرف نمک نیز این همراهی به‌خوبی شکل گیرد.
استاندارد مصرف روزانه نمک
یک کارشناس آزمایش و کنترل مواد غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، پیروی از رژیم غذایی سالم و کاهش مصرف نمک را عامل جلوگیری از ابتلای به بیماری‌های غیرواگیردار به‌ویژه فشار خون می‌داند و می‌گوید: بسیاری از مردم بدون این‌که اطلاع داشته باشند روزانه مقدار زیادی نمک مصرف می‌کنند که غفلت از آن می‌تواند تبعات بسیار بدی برای آنها داشته باشد.
«معصومه معمارزاده» با بیان این‌که مصرف نمک بیش از ۵ گرم در روز غیرمجاز است، تصریح می‌کند: مردم استان باید حساسیت خود را نسبت به میزان نمک مصرفی بیشتر کنند در حالی که در بسیاری از موارد نسبت به آن توجه کافی ندارند.
وی با تاکید بر حذف نمکدان از سفره‌ها، از مردم می‌خواهد با انواع چاشنی‌ها و ادویه‌های طعم‌دهنده نظیر زنجبیل، آویشن، رزماری، آبغوره و سبزی‌های خشک شده غذای خود را طعم‌دار و آن را جایگزین نمک کنند.
معمارزاده ادامه می‌دهد: به‌شدت توصیه می‌شود مصرف غذاهای فراوری شده، کنسروی، سوسیس و کالباس و تنقلاتی نظیر چیپس، پفک از رژیم غذایی افراد حذف شود.
این کارشناس آزمایش و کنترل مواد غذایی نسبت به خرید و مصرف نمک دریا نیز هشدار می‌دهد و می‌گوید: برخلاف تبلیغات گسترده‌ای که درخصوص مصرف نمک دریا شکل گرفته، این نوع نمک‌ها استاندارد نیستند و از آنجایی که با ناخالصی‌هایی همراهند، خطر سرطان را افزایش می‌دهد.
معمارزاده خاطرنشان می‌کند: بهترین نمک مصرفی، نمک تصفیه‌شده یددار است که باید در ظرف‌های شیشه‌ای به دور از رطوبت نگهداری شود.
وی با بیان این‌که اضافه کردن نمک به غذا باید در مراحل پایانی طبخ انجام شود، می‌افزاید: افرادی که سن آنها بالای ۵۰ سال است و یا مبتلا به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی هستند باید روزانه کمتر از ۳ گرم نمک مصرف کنند.
