راه طولانی صنایع دستی هرمزگان تا صادرات

مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان با استناد به آمارهای سازمان مرکزی خود هر ساله آمار صادرات صنایع دستی این استان را اعلام می‌کنند که البته روند افزایشی دارد.

 بر این اساس سال ۹۶ میزان صادرات صنایع دستی از مبدأ این استان ۲ میلیون و ۲۸۰ هزار دلار بود که در سال 97 به 4 میلیون و ۱۸۷ هزار دلار رسیده و اقلام صادراتی که توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان اقلام صادراتی هرمزگان یاد می‌شود هم شامل پاپیه‌ماشه، چوب و مشتقات آن، سفال و سرامیک، شیشه‌های سنتی، گلیم، مبلمان، مس و سایر محصول‌هاست. در حالی که مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان، صادرات محصول‌های صنایع دستی انجام‌شده از گمرک‌های این استان را خوب می‌دانند، تولیدکنندگان صنایع دستی از وضعیت فروش پایین و شرایط بازار ناراضی و گله‌‌مند هستند. 

به گزارش ایرنا، مدیرعامل شرکت تعاونی گوبن (بادبزن) که در زمینه تولید صنایع دستی حصیری فعالیت می‌کند، ضمن اشاره به مشکل کمبود نقدینگی و بالا بودن هزینه‌های تهیه مواد اولیه گفت: برای فروش محصول‌های خود در نمایشگاه‌های صنایع دستی شرکت می‌کنیم که یکی از این نمایشگاه‌ها در کشور عمان برگزار شده بود و میزان فروش هم خوب بود. 

 «حیدر حامدی» ادامه داد: این تعاونی ۱۷۰ عضو دارد که ۱۰ نفر در کارگاه مشغول به تولید انواع محصول‌های حصیری هستند و سایر اعضا هم در خانه‌های خود تولید می‌کنند که آن‌ها را جمع‌آوری و برای فروش در شهرهای این استان عرضه می‌کنیم. در این زمینه نیز میزان فروش در داخل هرمزگان بیشتر از سایر استان‌هاست. 

وی اشاره کرد: اگر می‌خواهیم بازار صادراتی داشته باشیم محصول باید به صورت مستمر و مداوم در مقصد در دسترس خریدار باشد؛ اما اکنون شرایط اینگونه نیست. 


بازار صنایع دستی؛ کساد و بی‌رونق

تولید‌کننده دیگر صنایع دستی از روستای بهده پارسیان (گاوبندی) هم که به گفته خود در زمینه تولید صنایع دستی با استفاده از چرم و لباس‌های سنتی فعالیت دارد، گفت: اکنون بازار صنایع دستی رونق چندانی ندارد و کساد است. 

 «مریم روگاه» ادامه داد: در حالی که کشورهای دیگر توانسته‌اند با فعال کردن تجار و بازرگانان خود در بخش صنایع دستی محصولاتشان را به گوشه و کنار دنیا برسانند و به اقتصاد صنعتگران صنایع دستی کمک کنند، شاهد وجود چنین ارتباطی در بخش صنایع دستی هرمزگان نبوده‌ام. 

وی ادامه داد: شاید تعاونی‌های صنایع دستی فروش و صادرات انجام دهند، ولی قدرت بالایی برای فعالیت گسترده ندارند و بیشتر هم محصول تولیدی اعضای خود را می‌فروشند. 

وی گفت: بسیاری از تولیدکنندگان خود توان شرکت در نمایشگاه‌ها را ندارند، اگر شرکت‌های بازرگانی قوی بتوانند محصول‌های آن‌ها را بخرند و بفروشند شرایط اقتصادی و معیشتی صنعتگران هم بهتر می‌شود. 


برای بازاریابی و فروش مشکل داریم

مدیرعامل شرکت تعاونی شاهدانه در بخش جغین شهرستان رودان که به گفته خود در زمینه لباس‌های سنتی و محصول‌های حصیری فعالیت می‌کند هم گفت: در بازاریابی و فروش محصول‌های تولیدی به خصوص صنایع حصیری مشکل داریم. 

گاهی به صورت موردی محصول‌های باغی را در بسته‌بندی‌های حصیری برای تجار ارسال می‌کنیم تا شاید اقدام به خرید انبوه کنند. 
 «کلثوم نجفی» ادامه داد: برای فروش محصول‌های تولیدی خود در نمایشگاه‌های صنایع دستی شرکت می‌کنیم ولی سابقه خوبی از تعامل با فروشندگان سایر شهرها نداریم. 

وی اضافه کرد: یکی از برنامه‌های مسئولان ایجاد مکان‌های فروش در راه‌های بین شهری بود که این راهکار برای فصل‌های گرم سال، آن هم برای هرمزگان مناسب نیست و چنانچه در این فصل نمایشگاه‌هایی در استان‌های سردسیر برگزار شود و صنعتگران هرمزگان برای شرکت در آن‌ها دعوت شوند مناسب‌تر است. 

یک صنعتگر صنایع دستی گفت: هزینه غرفه‌های نمایشگاهی صنایع دستی هم بالاست و اگر از 4 نمایشگاه غرفه‌های ۲ نمایشگاه به صورت رایگان در اختیار فعالان این بخش قرار گیرد اتفاق خوبی محسوب می‌شود. 

«علی آران» گفت: می‌توان در مکان‌های پررفت‌وآمد شهرها زمینی در اختیار صنعتگران قرار داد تا نسبت به ایجاد غرفه فروش محصول‌هایشان و سایر فعالان این بخش اقدام کنند. 

وی اشاره کرد: صنایع دستی هرمزگان در خارج از کشور هم فروش خوبی دارد که در نمایشگاه‌ها شاهد آن هستیم، ولی صنعتگر توان پرداخت هزینه‌های غرفه، اقامت و رفت‌وآمد را ندارند. در دهه ۶۰ و ۷۰ تمام این هزینه‌ها برای صنعتگران صنایع دستی رایگان بود. 


روش حمل صنایع دستی در گمرک نامناسب است

دیگر صنعتگر صنایع دستی دریایی که در بندر حَسینهِ فعالیت می‌کند گفت: برای بازاریابی محصول‌های تولیدی مشکل ندارم و بیشترین مشکل را در بخش ارسال دارم، چراکه نحوه حمل صنایع دستی هنگام عبور از گمرک موجب آسیب دیدن مجسمه‌ها و عروسک‌های ساخته‌شده با صدف می‌شود. 

 «احمد دیوان‌زاده» افزود: همین امر یکی از دلایلی است که باعث شده امکان ارسال حجم بالایی نداشته باشم و برای ارسال تولیدات خود از افراد استفاده کنم؛ بدین معنی که کالای تولیدشده را به دست ملوانان یا مسافران سایر کشورها می‌سپارم تا به مقصد برسانند. 

وی گفت: از سوی دیگر در ۱۰ سال گذشته موفق به گرفتن کارت صنعتگری از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نشده‌ام. یکی از مزایای این کارت استفاده از تخفیف قیمت غرفه در نمایشگاه‌های صنایع دستی است. 

وی گفت: تا زمانی که چاره‌ای اساسی برای حل مشکل فروش و صادرات صنایع دستی انجام نشود، بازاریابی صادراتی به صورت تخصصی انجام نشود و روند فروش و صادرات تولیدهای صنعتگران این‌گونه که هست باشد گرهی از زندگی و معیشت صنعتگران حل نمی‌شود. 


میز صادرات

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان که یکی از وظایف آن برنامه‌‌ریزی برای حمایت از توسعه کمی و کیفی محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی و به‌ویژه در حوزه صادرات است، گفت: برخی صنعتگران اقدام به فروش و صادرات تولیدهای خود می‌کنند و تمایلی برای بهره‌گیری از شرکت‌های بازرگانی برای تجارت محصولات خود ندارند و از سوی دیگر در میز صادرات صنایع دستی استان، بین صنعتگران و صادرکنندگان ارتباط برقرار شده است. 

 «سهراب بناوند» افزود: هر محصولی از صنایع دستی که از گمرک‌های هرمزگان صادر شود در آمارها به عنوان صادرات صنایع دستی این استان لحاظ می‌شود، خواه در استان مازندران و مرکزی تولید شده باشد یا سیستان و بلوچستان و هرمزگان. این رویه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای همه استان‌ها یکسان است. 

وی صنایع دستی صادراتی هرمزگان را شامل حصیر و مشتقات چوبی، گلیم، لباس‌های محلی و رودوزی‌های سنتی و سفال مانند قلیان عنوان می‌کند. 


شیوه‌هایی برای صادرات صنایع دستی 

مدیر کل میراث فرهنگی هرمزگان گفت: اکنون صادرات با شیوه‌های حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی خارجی، چمدانی همراه مسافر و فروش اینترنتی انجام می‌شود. 

در حالی که صادرات صنایع دستی انجام‌شده از طریق گمرک هرمزگان می‌تواند شامل صنایع دستی سایر استان‌ها هم باشد. «رضا برومند» افزود: بر اساس آمارهای گمرک در سال گذشته حدود ۴ میلیون دلار محصولات صنایع دستی هرمزگان صادر شده ولی معتقدیم میزان واقعی صادرات بیش از این‌هاست زیرا صادرات چمدانی و گاهی هم فروش‌های اینترنتی توسط گمرک محاسبه نمی‌شود. 

وی به وجود مشکل بالا بودن هزینه‌های شرکت در نمایشگاه‌ها برای صنعتگران صنایع دستی هم اشاره کرد و افزود: هزینه شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی بالاست؛ برای مثال هزینه‌های اقامت، رفت و برگشت، تهیه غرفه برای صنعتگران صنایع دستی جهت شرکت در نمایشگاه بین‌المللی قطر چیزی حدود ۲۴۰ میلیون ریال بود که این مشکل را در نمایشگاه کشور عمان هم داشتند. 

برومند ادامه داد: امسال برای ارزآوری بیشتر معرفی صنایع دستی هرمزگان در برنامه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان قرار گرفته که مهم‌ترین برنامه در این زمینه ایجاد پرتال جامع و چندزبانه (فارسی، عربی، انگلیسی و روسی) گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی همراه با امکان خرید دست‌ساخته‌های صنعتگران است.


آمارهای ناملموس صادرات صنایع دستی 

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی هرمزگان آمارهای صادرات صنایع دستی استان را غیرواقعی دانست و گفت: مسئولان به جای دادن آمارهای بی‌فایده‌ای که نمی‌توان نشانی از آن‌ها در واقعیت زندگی و معیشت صنعتگران مشاهده کرد، دلسوزانه‌تر کار کنند.
   «زینب بازگیر» افزود: صادرات از هرمزگان انجام می‌شود، ولی نه با این حجم‌های اعلامی چند میلیون دلاری یا میلیون یورویی، بلکه میزان آن بسیار پایین‌تر از آمارهای اعلام‌شده توسط مسئولان است. 

وی ادامه داد: تا زمانی که چاره‌ای اساسی برای حل مشکل فروش و صادرات صنایع دستی و بازاریابی صادراتی به صورت تخصصی انجام نشود گرهی از مشکلات زندگی و معیشت صنعتگران باز نمی‌شود.  مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی هرمزگان گفت: برای بازاریابی محصول‌ها می‌توان با تجمیع بودجه‌هایی که در همایش‌ها، گردهمایی‌ها و غیره توسط اداره‌های مختلف هدر می‌رود گروهی متشکل از صنعتگران این بخش تشکیل داد تا در سایر کشورها به فعالیت بپردازند و سفارش بگیرند.  وی ضمن بیان این‌که باید روش‌های مختلف برای فروش صنایع دستی استفاده کرد، افزود: می‌توان از شرکت‌های بازرگانی خوش‌نام هرمزگان برای صادرات و تجارت صنایع دستی استان بهره گرفت.