
گلچین؛ محلهای متراکم در جنوب شهر

منطقه 17
محله گلچین مثل بیشتر محلههای منطقه17 قدمت چندانی ندارد. پیشینه سکونت در این محله حدود 50سال است. این محله از شمال به خیابان ابوذر، از جنوب به خط آهن تهرانـ اهواز، از غرب به خیابان شهید فراهانی و از شرق به خیابان شهید فلاحی محدود شده است. وسعت این محله حدود ۶درصد مساحت منطقه۱۷ را شامل میشود. «علیاصغرمحمدی» یکی از قدیمیهای محله میگوید: «زمینهای گلچین جزو محلههای «جیعلیا» و امامزاده حسن(ع) بوده است.
در گذشته چاههای متعددی در این محدوده وجود داشت که با استفاده از شبکه کاریز، آب این چاهها برای مصارف خانگی و کشاورزی به محلههای پایین دست منتقل میشد. خاک این محدوده هم جزء زمینهای حاصلخیز محسوب میشد و کشاورزی در آن رونق داشت.» نزدیکی این محدوده به روستای وصفنارد و بقعه امامزاده حسن(ع) بیشک در توسعه بافت مسکونی این محله بیتأثیر نبوده است. محله گلچین از حدود 50سال قبل پذیرای مهاجرانی شد که به امید یافتن کار به تهران آمدند. مهاجران اولیه بیشتر از آذری زبانها بودند، اما اکنون از همه طوایف افرادی در این محله سکونت دارند.
وجود زمینهای کشاورزی از یک سو و کارخانههای صنعتی در محدوده شمال خط آهن تهرانـ تبریز از سوی دیگر سبب شد تا بافت مسکونی این محله خیلی زود توسعه پیدا کند. امروزه محله گلچین با حدود25هزار نفر جمعیت یکی از متراکمترین محلههای جنوب تهران است. اصلیترین مشکل این محله پایین بودن سرانههای شهری بهویژه فضای سبز است، بهطوریکه گفته میشود سرانه فضای سبز برای هرشهروند این محله 20سانتیمترمربع است. نبود زمین بایر سبب شده توسعه سرانههای شهری در این محله همواره با مشکل جدی مواجه باشد.
محله گلچین 6مسجد و 2حسینیه دارد که همگی توسط اهالی ساخته شدهاند. این محله همچنین 6مدرسه و 10شعبه بانکی دارد. درباره دلیل نامگذاری این محله گفته شده «گلچین» نام خانوادگی یکی از کارگزاران «داودفلاح» مالک اراضی اطراف میدان فلاح بوده که این زمینهها را قطعهبندی کرده و به مهاجران فروخته است. به همین دلیل بعدها وقتی این محدوده شکل و قیافه یک محله را به خود گرفت، اهالی آن را گلچین نامیدند. مهمترین و معروفترین نقطه این محله هم میدان گلچین است که تقریباً در مرکز محله قرار دارد.