نه به رانت ارزی

احمد توکلی، نماینده پیشین مردم تهران در مجلس در تازه‌ترین اعلام نظرش گفته دلار 4200تومانی یک عدد من‌درآوردی بود و تأکید می‌کند: اگر سیاست تک‌نرخی شدن ارز، درست و باقدرت اجرا شود، فساد از بین می‌رود. موضع‌گیری این اقتصاددان اصولگرا نشان می‌دهد اذعان به شکست سیاست ارزی دستوری بر مبنای دلار 4200تومانی مورد اتفاق نظر اکثر اقتصاددانان و چهره‌های سیاسی از جناح‌های مختلف است و اصرار دولت بر توزیع رانت به بهانه ارزان‌سازی کالاهای اساسی دیگر محلی از اعراب ندارد. توکلی با انتقاد از اتخاذ سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی، گفت: تا زمانی که سیاست ارزی دولت تغییر نکند، توزیع نامناسب کالاها ادامه خواهد داشت؛ بنابراین دولت باید روش خود را تغییر دهد.

چندنرخی شدن ارز در سال‌های اخیر باعث شکل‌گیری پدیده اقتصاد مبتنی بر دلار در سطح بازارها شده و درحالی‌که میزان افزایش سطح دستمزدها بر مبنای ریال و تورم محاسبه شده با تکیه بر توان مالی دولت صورت می‌گیرد، چند سالی است که تعیین‌ قیمت کالاها و خدمات در بازار داخلی برخلاف نظر دولت براساس نوسانات نرخ ارز صورت می‌پذیرد و حتی تعیین نرخ ارز در بودجه سالانه دولت هم به‌صورت مصلحت سیاسی و نه واقعیت‌های اقتصادی محاسبه می‌شود. البته مشکل اینجاست که برخی همچنان گمان می‌کنند با ابزارهایی چون تنبیه و تعزیر می‌توان جلوی رانت ارزی و سوءاستفاده‌های ارزی در سطح بازار را گرفت و در برابر شکاف بین قیمت‌ها ایستادگی کرد اما تجربه نشان داده توزیع دلار ارزان به‌معنای رسیدن کالاهای ارزان به‌دست مصرف‌کننده نیست و هرچند دولت توانسته با مهار تقاضای غیرضرور برای ارز، جلوی نوسانات بیشتر را بگیرد اما راه برون‌رفت از وضع ایجاد شده تعمیق بازار ارز و شفافیت ارزی است، نه ایجاد مانع در برابر تقاضاهای واقعی یا چندنرخی شدن آن. دولت حتی اگر هم بخواهد نمی‌تواند با نظام کوپنی، سود ناشی از ارز یارانه‌ای را به سر سفره مردم ببرد؛ چه این کوپن کاغذی باشد و چه الکترونیک، چه اصولگرایان از آن دفاع کنند و چه اصلاح‌طلبان و دولتی‌ها، رانت فساد می‌آورد و نظارت و کنترل‌های تعزیراتی هم جواب نخواهد داد.