تئاتر
تماشای 10ساله تماشاخانه
همشهری از روند تاسیس وگسترش مجموعه نمایشی ایرانشهر در خانه هنرمندان گزارش می‌دهد
فهیمه پناه‌آذر/روزنامه نگار
زمانی که بلیت‌های تئاترشهر هزار تا هزار و پانصد تومان بود و تالار وحدت بلیت‌های 3هزارتومانی برای اجرای نمایش‌ها می‌فروخت، تماشاخانهای در همسایگی خانه هنرمندان راه‌اندازی شد که قیمت نخستین بلیت آن 6هزار تومان بود؛ تماشاخانهای با امکانات به روز آن سال‌ها که در نخستین اجراهای خود توانست فضای جدید نمایشی را برای هنرمندان و علاقه‌مندان به تئاتر در تهران ایجاد کند.
تولد تماشاخانه ایرانشهر زمزمه‌های ایجاد تماشاخانه خصوصی را کلید زد؛ تماشاخانهای که بعد از 10سال به یکی از تماشاخانه‌های معروف پایتخت تبدیل شده و حالا مدیران شهری و هنری درصددند تا بتوانند 3سوله خریداری شده از ارتش را گرفته تا این تماشاخانه را گسترش دهند.
اولین اجراها در ایرانشهر
هنوز نام حمید سمندریان و فرهاد ناظرزاده کرمانی روی سالن‌های ایرانشهر گذاشته نشده بود که نمایش «سگ سکوت» به‌عنوان نخستین نمایش در تماشاخانه خصوصی در سالن شماره 2 ایرانشهر با بازی حامد بهداد، پانته‌آ بهرام و باران کوثری روی صحنه رفت؛ نمایشی با حضور بازیگران سینما که جذابیتی برای مخاطب آن سال‌ها داشت و توانست جزو پرفروش‌های سال88 باشد. در همان سال هم نمایش «تمام صبح‌های زمین» به کارگردانی حسین مسافرآستانه در سالن شماره یک تماشاخانه اجرا شد.
7سالنی که به 2سالن تبدیل شد
بعد از بهروز غریب‌پور که مدیریت خانه هنرمندان را برعهده داشت و در زمان مدیریتش توانست فضای بیرونی خانه هنرمندان را سروسامان بخشد، مجید جوزانی مدیریت این مجموعه را برعهده گرفت و در زمان مدیریت وی تماشاخانه ایرانشهر متولد شد.
مجید جوزانی درباره چگونگی ساخته‌شدن این تماشاخانه به همشهری می‌گوید: «زمانی که مرتضی کاظمی، معاون هنری بود و حسین سلیمی مدیریت مرکز هنرهای نمایشی را برعهده داشت به‌عنوان کارمند در مرکز هنرهای نمایشی کار می‌کردم. وقتی خانه هنرمندان راه‌اندازی شد، یک توافق سه‌جانبه‌ای درباره 2سوله که در نزدیکی خانه هنرمندان قرار گرفته بود صورت گرفت و سلیمی در روزهای پایانی مدیریتش تلاش کرد که سوله‌ها را به‌عنوان تالار نمایشی راه‌اندازی کند. اما این سوله‌ها تا سال84 بلاتکلیف باقی ماندند و در زمان مدیریت شهری قالیباف بود که اقداماتی صورت گرفت». وی در ادامه می‌گوید: «بعد از غریب‌پور وقتی مدیر خانه هنرمندان شدم، سریع کار ایجاد تماشاخانه را کلید زدیم. ابتدا قرار بود این فضا به 7سالن بلک باکس تبدیل شود اما از آنجا که می‌دانستم عمر مدیریتی در ایران کوتاه است، پروسه ساخت 2سالن نمایش را آغاز کردیم. ابتدا سالن شماره یک ساخته و تحویل داده شد و بعد سالن شماره 2را ساختیم».
تلاشی برای آغاز خصوصی‌سازی
جوزانی به نوع مدیریت تماشاخانه اشاره کرد و با بیان اینکه با ساخت ایرانشهر، کم‌کم ساخت تماشاخانه‌های خصوصی کلید زده شد، توضیح می‌دهد: « تصمیم بر این بود که مدیریت تماشاخانه ایرانشهر به شکلی باشد که منتظر کمک‌ها و هزینه‌های دولتی نباشد. اولین کاری که انجام دادیم قیمت بلیت‌های نمایش بود که با توجه به سرویس‌دهی و نوع اجراهایی که داشتیم افزایش یافت و از همان زمان نحله‌های ایجاد تماشاخانه‌های خصوصی آغاز شد. تلاش بر این بوده که تماشاخانه ایرانشهر وابسته به بودجه دولتی نباشد و قائم به ذات خود باشد. قراردادهایی که میان گروه‌های نمایشی بسته شد 80به 20بود که 80درصد پول گیشه به گروه‌ها داده می‌شود و 20درصد مابقی به تماشاخانه باز می‌گشت. با گذشت زمان پای بازیگران سینما نیز به تئاتر باز شد و نمایش‌ها رونق گرفتند اما با همه اینها تلاش بر این بود که بهترین نمایش‌ها به لحاظ کیفیت در ایرانشهر اجرا شوند و به‌عنوان تئاتر خصوصی نشان دهیم وقتی تئاتر خوب روی صحنه می‌رود مردم برای تماشایش در یک فضای حرفه‌ای بلیت می‌خرند. البته در این میان همیشه برای دانشجویان تئاتر تخفیف داشتیم».
دلم می‌خواست نام ساعدی یا رادی را بگذارم
جوزانی درباره نامگذاری سالن‌ها عنوان می‌کند: «وقتی تماشاخانه افتتاح شد، نام استاد حمید سمندریان را روی یکی از سالن‌ها گذاشتم و دلم می‌خواست سالن شماره 2نیز به نام اکبر رادی یا غلام‌حسین ساعدی که نمایشنامه‌نویس بودند باشد که این اتفاق صورت نگرفت و بعدها نام سالن دکتر فرهاد ناظرزاده در زمان مدیریت مجید سرسنگی گذاشته شد».
ایرانشهر یکی ازمعتبرترین تماشاخانه‌های ایران
مجید رجبی‌معمار از دیگر مدیرانی است که بعد از مجید سرسنگی مدیریت خانه هنرمندان و تماشاخانه ایرانشهر را برعهده گرفته و تا به امروز ادامه دارد تا جشن 10سالگی ایرانشهر گرفته شود. رجبی‌معمار هم درباره ایجاد تماشاخانه ایرانشهر و اینکه این مجموعه در دوره‌ای متولد شد که هنوز سالن‌های خصوصی فعالیت نداشت، به همشهری می‌گوید: «بیشتر فعالیت‌ها در دهه 80تئاترشهر و تالارهای نمایش دولتی بودند و این تماشاخانه در حالی راه‌اندازی شد که گروه‌های نمایشی آشنایی جدی با آن نداشتند. در زمان مدیریت مجید جوزانی افتتاح شد و بعد از آن نیز مجید سرسنگی به‌مدت 4سال آن را مدیریت کرد و رفته‌رفته این تماشاخانه به یک پاتوق تبدیل شد».
تشکیل شورای 5نفری
وی درباره مدیریت کنونی تماشاخانه اضافه می‌کند: « در مدتی که مدیریت تماشاخانه را برعهده داشتم سعی کردم با تشکیل شورای سیاستگذاری و راهبردی، تماشاخانه اداره شود. بهروز غریب‌پور، آتیلا پسیانی، حسین پارسایی، حسین مسافرآستانه و ایرج راد این شورا را تشکیل داده‌ا‌ند و همیشه رویکرد تماشاخانه این بوده که به سمت حرفه‌ای‌شدن پیش برویم. از دیگر نکاتی که در برنامه‌ریزی اجراها داریم این است که جدول سالانه اجراها را در یک تاریخ مشخص داشته و این باعث می‌شود که برنامه‌ریزی اجراها به‌صورت حرفه‌ای پیش برود». وی معتقد است که هم‌اکنون خانه هنرمندان و ایرانشهر توانسته پاتوق بزرگی برای هنرمندان و هنردوستان باشد و حتی یکی از مکان‌هایی است که باعث جذب توریست‌ها شده است.
واگذاری 3سوله بزرگ به خانه هنرمندان
مجید رجبی‌معمار با عنوان این مطلب که تماشاخانه ایرانشهر به سبب حضور تماشاگران توانسته جزو معتبرترین و جدی‌ترین مجموعه‌های نمایشی ایران باشد، به گسترش تماشاخانه نیز اشاره کرده و توضیح می‌دهد: « در بخش ضلع شمال شرقی خانه هنرمندان پادگان ارتش وجود دارد که در زمان آقای کرباسچی و ایجاد خانه هنرمندان که در سال 78بود بحث توسعه فضای هنری وجود داشت. زمینی حدود 6هزار متر که در دوره‌هایی 2بار مصالحه شده و ارتش باید آن را واگذار کند. در این زمین 3سوله بزرگ است که اگر واگذاری از سوی ارتش صورت بگیرد در فاصله یک سال 3 سوله را به سالن‌های نمایشی تبدیل می‌کنیم و در این زمینه جلساتی با شهردار خواهیم داشت و براساس جلسات گذاشته‌شده، شهردار تهران به شهردار منطقه 6دستور پیگیری را داده است.در زمان آقای کرباسچی و آقای قالیباف پول‌های زمین پرداخت شده و توافقنامه اولیه نیز صورت گرفته است و امیدواریم با پیگیری‌های صورت‌گرفته این سوله‌ها واگذار شوند».
در همینه زمینه :
