مهمانان ناخوانده ناقل بیماری نیستند

خدیجه نوروزی

بیش از 2هفته است که ملخ‌ها و پروانه‌ها به‌عنوان مهمانان ناخوانده وارد شهرستان‌های استان تهران شده و مبارزه با این حشرات در مناطقی از فرودگاه امام، اراضی رباط کریم، دشت ورامین در پاکدشت و شریف‌آباد فیروزکوه، دماوند، پردیس و ملارد در حال انجام است. اما باید دید که این حشرات تا چه اندازه ناقل بیماری هستند و آیا می‌توانند برای سلامت شهروندان خطرناک باشند؟
احمدعلی حنفی بجد، دانشیار گروه حشره‌شناسی پزشکی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با درنگ در پرسش به خطرات ایجاد بیماری از سوی حشرات موجود در دشت‌ها و زمین‌های کشاورزی استان تهران می‌گوید:«ملخ‌ها در صورتی که از خارج از مرزها آمده باشند می‌توانند خطرناک بوده و باعث شیوع بیماری شوند اما ملخ‌های تهران از نوع مهاجم صحرایی نیستند و بومی پایتخت هستند که در اثر بارندگی‌های 2‌ماه اخیر و مناسب بودن پوشش گیاهی و رطوبت خاک گسترش یافته‌اند. اگر صحرایی بودند باید منطقه قرنطینه می‌شد، چرا که این نوع ملخ‌ها به‌شدت هجومی و مزاحم هستند. ملخ‌های بومی ناقل بیماری نیستند و شهروندان در این خصوص نباید هیچ‌گونه نگرانی‌ای داشته باشند. زیرا که تهدید جانی ندارند. چرا که اساسا حشراتی از گونه ملخ گیاهخوارند و مخاطره‌ای برای مناطق مسکونی ایجاد نمی‌کند. اگر حشره‌ای خونخواری کند می‌تواند انگلی را از حشره‌ای به حشره دیگر منتقل کند یا مانند مگس و سوسک خانگی در چاه‌های فاضلاب برود و با نشستن روی محصولات غذایی و خوراکی ناقل بیماری و آلودگی می‌شود و انسان‌ها با خوردن آن دچار مشکلات روده‌ای می‌شوند. ولی حشراتی مانند پروانه و ملخ هیچ تماسی با غذای انسان ندارند و از گیاهان تغذیه می‌کنند».

عمر کوتاه پروانه‌ها
در سطح شهر تهران نیز پروانه‌های گربه نوروزی دیده شده‌اند. این پروانه‌ها باید در پایان اردیبهشت از بین می‌رفتند، اما اگر همچنان در سطح شهر دیده می‌شوند به‌دلیل این است که سطح رطوبت استان به‌دلیل فراوانی نزولات جوی بالاست.
دانشیار گروه حشره‌شناسی پزشکی می‌افزاید:«عمر پروانه‌ها کوتاه است و با گرم‌شدن هوا از بین می‌روند اما این نوع حشرات نیز آسیب‌زا و ناقل بیماری نیستند. باید به این موضوع توجه داشت که امروزه بیماری‌های شهرنشینی از بیماری‌های عفونی عبور کرده و بیشتر غیرعفونی است که عموما به تغذیه نامناسب ارتباط دارد».  در جای جای دنیا، استفاده از حشراتی مانند ملخ به‌عنوان منبع غنی‌شده پروتئین، روی، آهن، ویتامین B و املاح ارزش غذایی دارند. بنابراین می‌توان آنها را با پرورش بهداشتی و مطابق با اصول شرعی به‌عنوان غذا برای انسان و دام به مصرف رساند. البته نباید ملخ‌های مرده را به‌عنوان خوراکی خرید. چرا که ممکن است آلوده به سموم کشاورزی باشند. بسیاری از حشرات گرانبها با طبیعت گرمی که دارند در درمان بسیاری از دردها از جمله نفخ، گرفتگی و دردهای عضلانی و درد کمر کاربرد درمانی دارند. در ایران نیز مصرف ملخ و حشرات خوراکی در برخی مناطق رایج است.