کتابخانه‌ در حاشیه

مجموعه کتابخانه‌های‌ مردمی امیرحسین فردی در حاشیه شهر مشهد طی 4 سال گذشته، کتابخوان‌های زیادی را به سمت خود کشانده است. 

به گزارش ایبنا، توجه، پیگیری و حل مشکلات حاشیه این شهر در زمینه‌های مختلف به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم و مسئولان تبدیل شده و هر کس در حد توان خود، اقداماتی در این مناطق انجام داده است. 
برخی از این اقدامات در مناطق حاشیه‌ای شهر به توانمندسازی مردم منجر شده 
است. 

در راستای همین هدف حدود 4 سال قبل برای توانمندسازی و افزایش آگاهی مردم این مناطق، مجموعه کتابخانه‌های مردمی امیرحسین فردی ایجاد شد. ابتدا این کتابخانه‌ها در 12 متر‌مربع راه‌اندازی شدند، اما امروز فضایی بسیار بزرگ‌تری را به خود اختصاص داده‌اند. 

زنده‌یاد فردی، نویسنده‌ و از موسسان کتابخانه مسجد جواد‌الائمه(ع) بود. او پس از انقلاب اسلامی به حوزه هنری پیوست و از ستون‌های اولیه این نهاد تاثیرگذار فرهنگی شد. حالا نامگذاری این کتابخانه‌ها بهانه‌ای برای زنده نگهداشتن یاد اوست. 

این مجموعه طی 4 سالی که از فعالیتش می‌گذرد، با طیف وسیعی از اهالی کتابخوان حاشیه شهر مشهد مواجه بوده‌ است.
 به همین بهانه سراغ «حسن سلطانی» مبتکر و مدیر این مجموعه کتابخانه‌ها رفتیم تا در خصوص فعالیت‌ها و تاثیراتی که این کتابخانه‌ها در توانمندسازی مردم این مناطق داشتند، بیشتر بدانیم.

ایده ایجاد این کتابخانه‌ها چگونه شگل گرفت؟ 
دغدغه توانمندسازی مردم حاشیه شهر، ایده اولیه برای ایجاد این کتابخانه‌ها بود. برای حل مشکلات حاشیه این شهر اغلب شاهد تزریق پول‌های فراوانی بودیم که نتیجه‌ای نداشتند، اما باید به این نکته توجه کنیم که مساله اساسی ساکنان حاشیه شهر، توانمندسازی است. به همین دلیل با ایجاد کتابخانه سعی کردیم آگاهی مردم این مناطق را افزایش دهیم. هم‌اکنون مجموعه کتابخانه‌های مردمی امیرحسین فردی که از 4 سال پیش فعالیت خود را آغاز کرده، در 3 منطقه طبرسی شمالی، رسالت (روستای قرقی) و محله قلعه ساختمان (شهرک شهید رجایی) در حال فعالیت هستند و علاوه بر امانت کتاب، کلاس‌های غنی‌سازی اوقات فراغت و مسابقات کتابخوانی برای مدارس برگزار می‌کنند و انجمن‌های کتابخوانی هم
 دارند. 

 از تجربه ساخت کتابخانه در این مناطق بگویید.
طی این چند سال، عکس این تصور غلط که مردم حاشیه شهر کتاب نمی‌خوانند به ما ثابت شده است. فرصت‌ها در حاشیه شهر مشهد بسیار بیشتر از تهدید‌های آن هستند. باید از این فرصت‌های پنهان استفاده کنیم و به جای این‌که فقط تاریکی‌ها و تهدید‌ها را ببینیم، روشنایی را پیدا کنیم و از آن بهره ببریم. 

برنامه‌ریزی، فعالیت و مدیریت این کتابخانه‌ها به چه شکل است؟ 
یکی از ویژگی‌هایی که می‌توان به عنوان وجه تمایز این کتابخانه‌ها نام برد، استفاده از توان یک شورای جوان 5نفره برای مدیریت آنهاست که همگی در حاشیه شهر زندگی می‌کنند، بنابراین درک عمیقی از مشکلات این مردم و نیاز‌هایشان دارند. به همین علت بود که ما در طول این 4 سال، شاهد استقبال بسیار خوب دانش‌آموزانی بودیم که واقعا کتابخوان هستند و به کتاب‌ عشق می‌ورزند. 

مدل فیزیکی این کتابخانه‌ها با سایر کتابخانه‌ها متفاوت است؟ 
بله، وجه تمایز دیگر این کتابخانه‌ها شکل مغازه‌مانند و مردمی بودنشان است. کتابخانه‌‌ها در فضایی حدود 40 تا 120 متر‌مربع، مشابه مغازه هستند و همین موضوع اثرگذاری آنها را افزایش داده است. 

چه کتاب‌هایی در اختیار مردم قرار م ی‌‌گیرد؟ 
با توجه به این‌که مخاطبان ما بیشتر نوجوانان و کودکان هستند، سعی شده تا بیشتر از کتاب‌های رمان و قصه‌های کودکان در کتابخانه‌ها استفاده کنیم. هم‌اکنون در کتابخانه مرکزی 8 هزار جلد و در 2 کتابخانه دیگر حدود 2 هزار جلد کتاب در دسترس قرار دارد. 

در خصوص تامین هزینه‌ها چه پیش‌بینی‌هایی دارید؟ 
این کتابخانه‌ها مردمی است و مردمی هم اداره می‌شود ولی برای توسعه و اداره کتابخانه‌ها به کمک خیرین، مردم و سازمان‌ها نیاز داریم. البته می‌دانیم که این کتابخانه‌ها نسبت به دیگر کتابخانه‌های موجود بسیار کم‌هزینه هستند. معمولا برای تاسیس و تجهیز کتابخانه‌های عمومی در سطح شهرها به بودجه‌های بالایی نیاز است، اما کتابخانه‌های ما با مبلغی بالغ بر 100 میلیون تومان ایجاد شده‌اند و استقبال عمومی از آنها نسبت به سایر کتابخانه‌ها بیشتر است. 

در این 4 سال برنامه ویژه‌ای هم برای ترویج فرهنگ کتابخوانی برگزار کرده‌اید؟ 
برنامه‌های مختلفی در این زمینه همیشه داریم، به عنوان مثال در بهمن‌ سال گذشته برنامه ویژه‌ای برای تقدیر از دانش‌آموزان کتابخوان تدارک دیدیم. با حضور در 50 مدرسه حاشیه شهر مشهد از دانش‌آموزانی که عضو کتابخانه بودند و بیشترین کتاب را مطالعه کرده بودند، تقدیر شد.