کتاب
ناشران و کتابفروشان از وضعیت نامساعد فروش کتاب‌های مذهبی در ماه رمضان می‌گویند
امساک کتابخوان‌ها از خرید کتاب‌های جدی مذهبی
مرتضی کاردر/روزنامه نگار
ماه رمضان به جز اینکه زمانی برای عبادت و خودسازی است، فرصتی است برای مطالعه تأمل و تعمق بیشتر در حوزه دین. بسیاری از روز‌ه‌داران در کنار عبادت و روزه و شرکت در مراسم مذهبی سعی می‌کنند با خواندن کتاب‌های مذهبی بر معارف دینی خود نیز بیفزایند.
به جز قرآن و مفاتیح‌الجنان که معمولاً در‌ماه رمضان فروش‌شان چندبرابر می‌شود، ماه‌های مذهبی فصل رونق کتاب‌های مذهبی است و از گذشته تا به امروز در ماه‌های رمضان و محرم و صفر فروش کتاب‌های مذهبی نیز بیشتر می‌شده است.
در دهه پایانی‌ماه مبارک رمضان سراغ شماری از کتابفروشی‌های مذهبی رفتیم تا ببینیم رمضان امسال را چگونه گذرانده‌اند و چه کتاب‌هایی در بازار کتاب‌های مذهبی بیشتر توجه مخاطبان را جلب کرده‌اند.
قیمت‌ها را که می‌بینند کتاب را سر جایش می‌گذارند
دفتر نشر فرهنگ اسلامی در بازارچه کتاب میدان انقلاب یکی دیگر از کتابفروشی‌های قدیمی راسته انقلاب است. حسن مزینانی مدیر کتابفروشی می‌گوید: «در‌ماه رمضان خبر خاصی نبوده است. گرانی کتاب سبب شده که مردم کمتر سراغ کتاب بیایند. خیلی‌ها می‌آیند و به‌دنبال کتاب خاصی هستند.
کتاب را به آنها می‌دهیم، در دست می‌گیرند و تورق می‌کنند اما وقتی به قیمت کتاب نگاه می‌کنند منصرف می‌شوند. در 5-4 سال گذشته همین وضع حاکم بوده و سال به سال فروش کتاب کمتر می‌شود. زمانی‌ماه رمضان که می‌آمد وقت سرخاراندن نداشتیم اما الان سال به سال وضع فروش کتاب ضعیف‌تر شده و مردم رغبتی به خرید کتاب نشان نمی‌دهند.»
او درباره کتاب‌های پرفروش انتشاراتی‌شان می‌گوید: «کتاب‌های دکتر سیدجعفر شهیدی مشتری‌های خاص خودش را دارد و فروش‌شان در این ایام بیشتر از بقیه کتاب‌ها بوده است.»
عامه‌پسندها از قدیم مخاطبان بیشتری داشته‌اند
مرتضی آخوندی، مدیر انتشارات دارالکتب‌الاسلامیه، یکی از قدیمی‌ترین ناشران بازار سنتی کتاب تهران است که بیش از 70 سال است که در مرکز بازار تهران حضور دارد و برخلاف خیلی از کتابفروشی‌ها و ناشران قدیمی بازار خود را تا به امروز کشانده است. مرتضی آخوندی در پاسخ به پرسش همشهری درباره عدم‌اقبال به کتاب‌های جدی مذهبی و توجه بیشتر مخاطبان به کتاب‌های عامه‌پسند می‌گوید: «از گذشته نیز همین‌طور بوده و کتاب‌های عامه‌پسند مذهبی بیشتر با استقبال مردم مواجه می‌شده است. الان هم همین‌طور است. اما در سال‌های اخیر، به‌ویژه امسال، به‌دلیل شرایط بد اقتصادی و گرانی قیمت کتاب، قدرت خرید مردم کمتر شده و ناشران مذهبی مثل بقیه ناشران حال و روز خوبی ندارند.»
آخوندی درباره کتاب‌های پرفروش انتشارات دارالکتب می‌گوید: «برگزیده تفسیر نمونه و شرح نهج‌البلاغه پرفروش‌تر از سایر کتاب‌هاست. شاید به این خاطر که قیمت گزیده تفسیر نمونه برای سال‌های گذشته بوده و افزایش نداشته است و الان قیمت معقول‌تری نسبت به بقیه کتاب‌ها دارد.»
نه چندان خوب، نه چندان بد
انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، یکی دیگر از ناشران بزرگ کتاب‌های مذهبی است که در طول 40 سال گذشته کتاب‌های مذهبی بسیاری منتشر کرده است.
محمدرضا دهقان، مدیرکتابفروشی انتشارات اسلامی در میدان فردوسی می‌گوید: «نه می‌شود گفت وضعیت فروش کتاب خوب بوده، نه می‌شود گفت که بد بوده. وضعیتی معمولی را در این روزها گذرانده‌ایم. از میان کتاب‌های ما ترجمه تفسیر المیزان درصدر پرفروش‌ها در‌ماه رمضان قرار دارد. بعد از آن کتاب‌های شهید دستغیب مثل معاد و داستان‌های شگفت‌انگیز و گناهان کبیره بیشتر از سایر کتاب‌ها به فروش رسیده‌است.»
در کنار ناشران و کتابفروشی‌های قدیمی مذهبی، ناشران و کتابفروشان دیگری در سال‌های اخیر سربرآورده‌اند که تلاش کرده‌اند با ارائه کتاب‌های مذهبی در سر و شکلی جذاب‌تر برای نسل نو، مخاطبان مذهبی را جذب خود کنند.
ادب حضور مجموعه تازه خوش‌اقبال
کتتـابفـروشی سابق انتشارات سروش که چندسالی است پس از بازسازی و تغییر چیدمان با نام ترنجستان سروش فعالیت می‌کند یکی از این کتابفروشی‌هاست. کتاب «اسرار‌ماه رمضان» از سلسله کتاب‌های «ادب حضور» یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های این کتابفروشی است. «ادب حضور» مجموعه کتاب‌های محمدتقی فیاض‌بخش است؛ یکی از چهره‌هایی که سخنرانی‌ها و کتاب‌های او در سال‌های اخیر با استقبال مخاطبان مذهبی مواجه شده است. طراحی‌های چشم‌نواز کتاب‌ها را نیز باید در اقبال مخاطبان به این کتاب‌ها تأثیرگذار دانست. «اسرار‌ماه رجب»، «اسرار‌ماه شعبان»، «اسرار‌ماه رمضان» و «آداب و مراقبات عزاداری سیدالشهداء علیه‌السلام» ازجمله کتاب‌های محمدتقی فیاض‌بخش است.
کتاب «شب قدر» از مجموعه آثار شهید آیت‌الله دکتر بهشتی نیز از دیگر کتاب‌های پرفروش این روزها بوده است. جالب اینجاست که در میان کتاب‌های شهید بهشتی این کتاب با اقبال بیشتری مواجه شده است. البته دیگر کتاب‌های شهید بهشتی در سال‌های اخیر توزیع مناسبی نداشته‌اند.
ترجمه خواندنی قرآن، کتاب مورد‌پسند جوانان
کتابفروشی کیهان یکی دیگر از کتابفروشی‌هایی است که در سال‌های اخیر با تغییر مدیریت به یکی از کتابفروشی‌های پررونق راسته انقلاب تبدیل شده و مقصد بسیاری از مخاطبان جوان مذهبی برای خرید کتاب است. محمدامین مرادزاده، مدیر کتابفروشی کیهان «روزه دریچه‌ای به عالم معنا» از اصغر طاهرزاده، «بهار رویش» از علی صفایی حائری و مجموعه «ادب حضور» را از کتاب‌های پرفروش رمضانی معرفی می‌کند.
کتاب دیگری که در‌ماه رمضان با استقبال مخاطبان مواجه شده است «ترجمه خواندنی قرآن» است. ترجمه‌ای ساده با عنوان فرعی ترجمه تفسیری و پیام‌رسان که ویژه نوجوانان و جوانان است. علی ملکی، مترجم ترجمه تازه قرآن است که در سال‌های اخیر بسیار در میان عموم مخاطبان فراگیر شده است. ترجمه‌ای که موافقان و منتقدان خود را دارد.
از دیگر کتاب‌های پرفروش کتابفروشی کیهان در‌ماه رمضان کتاب‌های «شکوه امر خدا» و «قدرت شکوه زن» از علیرضا پناهیان است.
با این همه مدیر کـتابـفروشی کـیـهان می‌گوید که فروش کتاب‌های مذهبی در مقایسه به اندازه دیگر کتاب‌های پرفروش آنها نیست.
وضعیت نسل تازه کتابفروشی‌ها و ناشران مذهبی بهتر است. منطق بازار را بهتر می‌شناسند و با ارائه کتاب‌ها در شکل و شمایلی متفاوت تلاش می‌کنند تا مخاطبان جوان‌تر کتاب‌های مذهبی را جذب کنند. اما فارغ از وضعیت نشر در یک سال گذشته، ناشران سنتی مذهبی وضعیت مساعدی ندارند، چنان که بسیاری از این ناشران در سال‌های گذشته تعطیل شده‌اند یا کج‌دار و مریز روزگار گذرانده‌اند یا با فروش اقلام و وسایل دیگری در کنار کتاب‌ها روزگار گذرانده‌اند.
در همینه زمینه :
