آسیا
بحران آب در هند، قوی‌تر از تنش‌های سیاسی
انتخابات هند که طولانی‌ترین و عظیم‌ترین انتخابات در بزرگ‌ترین دمکراسی دنیا لقب گرفته، سرانجام با پیروزی چشمگیر نخست‌وزیر و حزب حاکم به پایان رسید، اما بحران‌هایی که هند با آن روبه‌روست، همچنان باقی است. 6هفته انتخابات در هند، موضوعات مختلفی را به کانون جدل‌های سیاسی و شعارهای انتخاباتی تبدیل کرده اما یک خطر بزرگ که بیش از یک میلیارد هندی را تهدید می‌کند، در میانه مبارزات سیاسی نادیده گرفته شد؛ بحران آب.
به گزارشی بی‌بی‌سی، حزب حاکم «بهاراتیا جاناتا» در گوشه‌ای از شعارهای انتخاباتی خود، اعلام کرد که تا سال 2024میلادی برای تمامی خانوارها در هند آب لوله‌کشی تامین خواهد کرد و حزب مخالف «کنگره» هم اعلام کرد که خود را متعهد می‌داند تا دسترسی به آب به‌صورتی یکسان برای تمامی هندی‌ها فراهم کند.
اما مشکل هند، به چیزی بیشتر از این شعارهای انتخاباتی نیاز دارد و فراتر از چیزی است که احزاب مخالف سیاسی در این کشور فکر می‌کنند.
بحران آب، در حال تبدیل‌شدن به یک بحران ملی در بزرگ‌ترین دمکراسی دنیاست و براساس برخی تخمین‌ها، حدود 42درصد سرزمین هند به‌شدت گرفتار خشکسالی است. در این شرایط، به سختی می‌توان وعده‌های انتخاباتی را که مدعی‌اند دسترسی به آب را برای همه فراهم می‌کنند، قبول کرد.
بحرانی عمیق
هند، بیش از 18درصد جمعیت جهان را در خود جای داده است اما تنها 4درصد از منابع آب طبیعی را در اختیار دارد. براساس یک گزارش که اخیرا با حمایت دولت تهیه شده، این کشور از بدترین خشکسالی تاریخ خود رنج می‌برد. این گزارش هشدار داده است که 21شهر از جمله دهلی‌نو، بنگلور، حیدرآباد و چنای (مدرس) احتمالا تا سال2020 دیگر هیچ آب زیرزمینی‌ای نخواهند داشت.
در سراسر هند هم، براساس تخمین‌های انجام‌گرفته در این گزارش، 40درصد جمعیت کشور هم احتمالا تا سال2020 نمی‌توانند آب آشامیدنی سالم در اختیار داشته باشند.
شهرها، قاتل دسترسی به آب
خانم دکتر وینا سرینیواسان از مرکز تحقیقات اکولوژی و محیط‌زیست آشوکا معتقد است که مشکلات در مناطق شهری و مناطق دورافتاده کاملا با هم متفاوت هستند. او می‌گوید: «شهرها چنان سریع گسترش می‌یابند که هیچ زیرساختی که بتواند آب موجود را در اختیار شهروندان قرار دهد، وجود ندارد.»
پیش‌بینی می‌شود جمعیت شهری هند تا سال2030 میلادی به 600میلیون نفر برسد و این فقط شرایط را بدتر می‌کند.
در مقابل، یک نگرانی قدیمی در هند استفاده بیش از حد از منابع زیرزمینی در مناطق دورافتاده و غیرشهری هند است. به گفته دکتر سرینیواسان، بیش از 80درصد منابع آبی هند برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود.
وی‌کی مادهاوان، رئیس مؤسسه واتیراید ایندیا که در زمینه آب فعال است، می‌گوید: «مشکل این است که برداشت از منابع آبی، بسیار بیشتر از بازیابی آنهاست.» محصولات عمده و اصلی در هند مانند گندم، برنج، نیشکر و پنبه هم بسیار آب‌بر هستند و مشکل دیگر این است که برای کشت همین محصولات هم از آب به‌صورت بهینه استفاده نمی‌شود.
تولید یک کیلو پنبه در هند حدود 22هزار و 500لیتر آب می‌برد درحالی‌که تولید همین میزان پنبه در آمریکا تنها 8هزار و 100لیتر آب نیاز دارد. مشکل دیگر، نسبت برداشت سالانه آب و دسترسی آن است. سال2013، محدوده‌ای از نسبت برداشت سالانه آب بود که می‌شد آن را امن خواند، هرچند در همان دوران هم در بخشی از مناطق کشور، آب برداشتی بیشتر از میزان آبی بود که در منابع زیرزمینی جمع می‌شد. اما در سال2018 میزان آب در چاه‌ها 66درصد افت پیدا کرد.
پارلمان هند حتی شرایط بدتری را پیش‌بینی کرده است. بر این اساس، دسترسی به آب به ازای هر نفر در هند از 1545مترمکعب در سال2011 به 1140مترمکعب در سال2050 خواهد رسید.
عمیق‌تر‌شدن بحران
علاوه بر سوءمدیریت و برداشت زیاد، تغییرات اقلیمی هم یکی از موارد مشکل‌ساز است. دوره‌های بارش کمتر اما پرآب‌تر باعث می‌شود که آب، به جای اینکه جذب زمین شده و به منابع زیرزمینی تبدیل شود، در سطح زمین جاری شود و هرز برود و با توجه به کاهش بارش باران در مناطق خشک، انتظار می‌رود که خشکسالی با دفعات بیشتری تکرار شود.
مدیریت بد
در هند، مدیریت آب در اختیار ایالت‌هاست. دولت در سال‌های اخیر تلاش کرده که ایالت‌ها را ترغیب کند تا انتقال آب به مناطق دورافتاده را جدی بگیرد، اما دولت برنامه‌های دیگری ازجمله بهداشت و درمان را در اولویت قرار داده و کمک‌های پروژه‌های آبی را قطع کرده است.
براساس آمار رسمی، تنها 18درصد خانوارها در مناطق دورافتاده هند به آب لوله‌کشی دسترسی دارند که تنها 6درصد بیشتر از 5سال پیش است.
دکتر سرینیواسان معتقد است که کلید حل بحران آب این است که به جای تمرکز بر نیاز کشاورزان به آب، روی درآمد تضمینی آنها تمرکز شود. اقدامات دیگری مانند تصفیه آب و ذخیره باران هم می‌تواند کارساز باشد.
در همینه زمینه :
