چرا ما نویسنده علمی تخیلی نداریم؟

محمود برآبادی ـ‌ نویسنده کتاب‌های کودکان

 داستان‌های علمی تخیلی به‌ویژه بین نوجوانان خواهان بسیار دارد اما علمی تخیلی چگونه داستانی است؟ چرا در ایران نویسنده برجسته‌ای در گونه علمی تخیلی نداریم و چرا آثار قابل اعتنا و تأثیرگذاری در این حوزه منتشر نمی‌شود؟ داستان علمی ‌تخیلی باید 3 ویژگی اصلی داشته باشد تا بتوان آن ‌را در این گونه جای ‌داد.
ویژگی اول آن است که داستان باشد؛ یعنی با تعریفی که ما از آن داریم و تقریبا اکثر کسانی که در این حرفه به‌کار مشغولند کم و بیش آن‌ را پذیرفته‌اند، مطابقت داشته باشد. مقاله، گزارش، افسانه و حتی قصه نباشد؛ چراکه اینها هر یک تعریف خود را دارند و ما در این بحث نمی‌خواهیم وارد آن شویم.
دوم اینکه علمی باشد؛ یعنی بر یافته‌های علمی متکی باشد و بشود برای ارجاعات آن مبناهای علمی یافت.
ویژگی سوم، تخیلی بودن اثر است که آن ‌را از داستان علمی صرف جدا می‌کند. داستان‌های علمی فراوانی در همه زمینه‌ها مانند ریاضیات، فیزیک، شیمی و پزشکی وجود دارد که اتفاقا این نوع ادبی هم پرطرفدار است و متأسفانه این نوع هم در ایران نویسندگان شاخصی ندارد. اما آثار ترجمه فراوانی را در این زمینه داریم‌. به‌عنوان نمونه، مرحوم پرویز شهریاری ازجمله کسانی بود که داستان‌های علمی زیادی در شاخه ریاضیات که حوزه تخصصش بود، ترجمه کرد.
اما دلیل اینکه در ایران نویسندگان علمی تخیلی شاخصی نداریم و آثاری که حرفی برای گفتن داشته باشند تولید نشده است به‌نظرم برمی‌گردد به سطح دانش علمی و تکنولوژیک جامعه ما. داستان علمی تخیلی زمانی نگاشته می‌شود که جامعه دارای بنیان‌ها و زیرساخت‌های قوی علمی و آکادمیک باشد.
داستان‌های علمی تخیلی در کشورهای پیشرفته زمانی رشد کرد که آن جوامع پا به دوران انقلاب صنعتی گذاشته بودند، به‌عنوان مثال ژول ورن در قرن نوزدهم می‌زیست؛ یعنی زمانی که تمدن صنعتی در اوج شکوفایی خود بود.