صنایع ریسندگی، حلقه گمشده دامپروری ایلام

رمضان نوری | یلام –خبرنگار:


عشایر ایلام در فصل بهار اقدام به پشم‌چینی گوسفندان می‌کنند تا در فصل گرم سال احشام سبک باشند. غیر از این موضوع، پشم تولیدی عشایر هم ماده اولیه تهیه سیاه‌چادرها و صنایع ‌دستی آنها همچون جاجیم و نمد می‌شود و هم در بازارهای گوناگون به فروش می‌رسد و برای عشایر صرفه اقتصادی دارد.دامداران ایلامی معمولا سالی یک بار آن هم در فصل بهار دام‌های خود را پشم‌چینی می‌کنند. عدم پشم‌چینی به‌موقع می‌تواند به کاهش کیفیت پشم، کم شدن رشد دام و مشکلات دیگر منجر شود.

دامداران از راه فروش پشم گوسفندان یا تبدیل آن به نخ درآمد کسب می‌کنند، هرچند تولید سالانه 1500 تن پشم مرغوب از دام‌های استان در غیاب کارگاه‌های رنگرزی و ریسندگی، پای دلال‌ها را به استان باز کرده است. چیدن پشم به شیوه سنتی بین ایلات و عشایر استان ایلام از گذشته وجود داشته و این رویه همچنان ادامه دارد. اما اگر این شیوه نوین شود، بخش اعظم درآمد این محصول نصیب خود عشایر استان می‌شود.


خام‌فروشی پشم

دره‌شهر از قطب‌های اصلی تولید پشم در استان ایلام محسوب می‌شود.مدیر امور عشایر دره‌شهر در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اظهار می‌کند: از مجموع حدود ۱۷۰ هزار رأس دام مولد در شهرستان، سالانه حدود ۲۰۰ تن پشم مرغوب با ارزش اقتصادی ۱۰ میلیارد ریال تولید و روانه بازارهای مصرف می‌شود. 

«شجاع زینی‌وند» با بیان این‌که نبود صنایع فرآوری حلقه ‌مفقوده در تولید این محصول است، تاکید می‌کند: باید توجه داشت که با استقرار کارگاه‌های فرآوری می‌توان با کمترین هزینه بیشترین بهره‌وری را از پشم‌های تولیدی استان داشت. وی می‌گوید: راه‌اندازی کارگاه‌های ریسندگی در منطقه می‌تواند، ضمن افزایش درآمد حاصل از پشم تولیدی، زمینه اشتغال پایدار را هم بین عشایر فراهم کند. زینی‌وند اظهار می‌کند: به دلیل نبود صنایع ریسندگی و بافندگی در دره‌شهر، ٢٠ درصد پشم تولیدی آن برای مصارف سنتی شهرستان و ٨٠ درصدش به خارج از استان ازجمله مرکزی، کرمانشاه و لرستان صادر می‌شود.


میزان تولید پشم

مدیرکل امور عشایری استان ایلام نیز در این ارتباط به خبرنگار همشهری می‌گوید: پشم مرغوب یکی از مهم‌ترین محصولات تولیدی دام‌های عشایر استان ایلام در مناطق مختلف است. «علی سلیمی» می‌افزاید: عشایر استان یک میلیون و ۴۰۰ هزار راس دام دارند که هر سال در این فصل سال اقدام به پشم‌چینی آنها می‌کنند.

وی با اشاره به این‌که عشایر استان ایلام سالانه حدود 1500 تن پشم تولید می‌کنند، بیان می‌کند: به دلیل نبود صنایع تبدیلی ازجمله ریسندگی در استان، پشم خریداری‌شده از عشایر ایلام به استان‌هایی مثل تهران، البرز، کرمانشاه و خراسان ‌رضوی صادر می‌شود. وی می‌گوید: بخش بیشتر این پشم‌های تولیدی در تهیه صنایع‌ دستی و بافت قالی و گلیم کاربرد دارد و بخشی نیز به مصرف خود عشایر می‌رسد. این مسئول عنوان می‌کند: ارزش تولیدات پشم عشایر استان سالانه بیش از ۳۲ میلیارد ریال است.


همیشه پای دلالان در میان است

سلیمی می‌گوید: مهم‌ترین معضل و مشکلی که جامعه عشایری استان ایلام با آن مواجه است، فروش محصولات است چراکه اکثر تولیدات آن توسط دلالان به خارج از استان ارسال می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به استفاده پشم و مو در صنایع دستی، ورود معاونت صنایع‌ دستی ضروری است تا کارگاه‌های تولید صنایع‌ دستی چون نمد و... با قیمت مناسب از پشم عشایر استان برای تولید آثار سنتی خود استفاده کنند.

مدیرکل امور عشایری استان ایلام با اشاره به این‌که مقرر شده است برای حذف دلالان و واسطه‌ها تعاونی‌های عشایری دارای مجوز پشم عشایر استان ایلام را با قیمت توافقی خریداری کنند، اظهار می‌کند: پشم، مو و کرک عشایر استان ایلام توسط ۱۴ تعاونی دارای مجوز این استان خریداری می‌شود.


ارزش اقتصادی تولیدات عشایر

این مسئول عنوان می‌کند: عشایر ایلام در کنار تولید و فروش پشم سالانه ۷۹۰۰ تن گوشت قرمز، ۴۶۵ تن روغن حیوانی، ۳۷۲ تن کشک و ۸۵ هزار متر‌ مربع صنایع‌ دستی شامل گلیم، جاجیم، سیاه‌چادر و قالی تولید می‌کنند که ارزش اقتصادی این میزان تولیدات سالانه ۵۰۰ میلیارد تومان است.

سلیمی می‌افزاید: عشایر ایلام ۳۱ درصد گوشت قرمز استان را تامین می‌کنند که بخش عمده‌ آن در داخل مصرف و بقیه به صورت مازاد به دیگر استان‌های کشور صادر می‌شود. وی می‌گوید: 9۷۳۶ خانوار عشایری در استان ایلام زندگی می‌کنند که امرار معاش آنها از طریق تولید و فروش محصولات دامی است.