صادرات نفت ایران در چالش دیپلماتیک

یک نماینده مجلس ایران خبر داده صادرات نفت ایران نصف خواهد شد و شبکه خبری بلومبرگ هم به نقل از وزیر خارجه ایران خبر داده که او از اروپایی‌ها خواسته تا صادرات نفت ایران را به میزان روزانه 1.5 تا 2میلیون بشکه در روز تضمین کنند. همزمان عبدالناصر همتی با اشاره به تاسیس شرکت ساتما به‌عنوان نهاد متناظر اینستکس با تأکید بر اینکه اکنون توپ در زمین اروپاست، اظهار کرد: ساده‌ترین کار برای عملیاتی کردن فعالیت سازوکار‌های «اینستکس» و «ساتما» برداشت نفت توسط شرکت‌ها و نهادهای اروپایی یا اعطای یک خط اعتباری به صادر‌کنندگان اروپایی برای شروع صادرات به ایران است.

به‌گزارش همشهری، اصلی‌ترین سؤال در عرصه دیپلماسی اقتصادی بین ایران و اروپا این است که آیا اینستکس به‌عنوان نهاد مالی بین ایران و کشورهای اروپایی قادر خواهد بود تا نقش کانال تضمین‌کننده صادرات نفت ایران را ایفا کند؟ به‌نظر می‌رسد مقامات اروپایی، بر این باور هستند که تضمین صادرات نفت ایران با اینستکس سخت و حتی ناشدنی است. ایران اما معتقد است اروپا بهانه‌تراشی می‌کند و باید برای حفظ برجام شفاف‌تر عمل کند و دست از وعده‌های لفظی بردارد.

خطر نصف شدن صادرات نفت ایران
نایب‌رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس می‌گوید که کل درآمد ارزی کشور از صدور نفت به ۱۰‌میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار کاهش یافته و تامین کالاها با مشکل مواجه می‌شود. هادی قوامی افزوده است: طبق پیش‌بینی قانون روزانه یک‌میلیون و  500هزار بشکه نفت و میعانات گازی به فروش می‌رسد و پس از کسر سهم صندوق توسعه ملی و وزارت نفت، دولت 21میلیارد و 600میلیون دلار کسب درآمد خواهد داشت اما پیش‌بینی می‌شود بیشتر از 10میلیارد دلار درآمد ارزی نخواهیم داشت، طبیعتا تامین نیازها سخت می‌شود. البته تاکنون هیچ مقام دولتی این ادعای نماینده مجلس را تأیید نکرده است.

پیام همتی به اروپایی‌ها
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی هم اعلام کرده است: از یک سال پیش اروپا دنبال یک سازوکار مالی برای انجام تجارت با ایران بود، تا اینکه بالاخره 3‌ماه پیش آن را معرفی کرد و نزدیک 2ماه است سازوکار متناظر با آن، تحت عنوان سازوکار تجارت و تامین مالی «ساتما»، در تهران تاسیس و مدیران آن به اروپایی‌ها معرفی شده‌اند. او می‌گوید که تکرار مداوم جملاتی نظیر دنبال سازوکار مالی بودن، از سوی مسئولان اروپایی، گزاره‌ای تکراری و نخ‌نما شده خواهد بود و ساده‌ترین کار برای عملیاتی کردن فعالیت سازوکار‌های «اینستکس» و «ساتما» برداشت نفت توسط شرکت‌ها و نهادهای اروپایی یا اعطای یک خط اعتباری به صادر‌کنندگان اروپایی برای شروع صادرات به ایران است. همتی خطاب به اروپایی‌ها اعلام کرده است: اگر اروپایی‌ها نگران واکنش آمریکا در مورد نوع کالاهای صادراتی به ایران هستند، می‌توانند توانایی خود را با صدور کالاهای اساسی و دارو تست کنند. حال می‌توان گفت توپ در زمین اروپاست.

2شرط ایران برای حفظ برجام
شبکه خبری بلومبرگ به‌نقل از منابعی مدعی شد؛ ایران در تماس با مقامات اروپایی، صادرات ۱.۵ تا ۲ میلیون بشکه نفت در روز و دسترسی کامل به دلارهای نفتی خود را به‌عنوان 2شرط باقی‌ماندن در برجام تعیین کرده است. این گزارش می‌افزاید: ایران اصرار دارد حداقل روزی 1.5میلیون بشکه نفت صادر کند یعنی 3برابر مقداری که تحت تحریم‌های آمریکا از این کشور انتظار می‌رود و این شرط ایران برای ماندن در قرارداد برجام است و حتی این رقم در دیدار اخیر مقامات ایران و غرب با حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران اعلام شد ولی مکتوب نشده است. سخنگوی وزارت خارجه کشورمان دیروز این خبر بلومبرگ را تکذیب کرد.

طبق گفته یکی از مقامات اتحادیه اروپا، ایرانی‌ها رقم مشخصی اعلام نکردند ولی می‌خواهند مطمئن شوند که صادرات نفت‌شان به سطح قبل از تحریم‌ها بازمی‌گردد. منابع دیگر می‌گویند تقاضای ایران محدود بین 1.5 تا 2میلیون بشکه در روز است. یکی از منابع حاضر در جلسه گفت که ظریف مشخصاً گفته می‌خواهند 2میلیون بشکه نفت در روز بفروشند یعنی همان مقداری که قبل از خروج ترامپ از برجام صادر می‌کردند اما فکر نمی‌کنم این یک تقاضای جدی باشد.

پیش از این عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران گفته بود شرط دیگر ایران برای ماندن در برجام دسترسی کامل به درآمدهای صادرات نفت و خرج کردن آنها طبق خواست ایران است نه‌فقط برای غذا و دارو. براساس قانون بودجه ایران یک سوم از درآمد دولت در سال‌جاری معادل 33.9میلیارد دلار باید از محل صادرات نفت و گاز حاصل شود.