سرمایه هایی که روی دست طبیعت می مانند

روح‌الله زرین|  سنندج- خبرنگار:


روزانه صدها تن انواع زباله خانگی، صنعتی و ساختمانی در کردستان تولید و تنها بخش اندکی از آن روانه چرخه بازیافت می‌شود. این در حالی است که دفن زباله در طبیعت خطرات زیست‌محیطی مختلفی مانند آلودگی آب‌وخاک را به همراه دارد. وجود سرمایه‌گذار و حمایت شهرداری‌های استان می‌تواند موجب ایجاد کارخانجات صنعتی تولید سوخت از زباله را در کردستان فراهم کند. این فرایند در بسیاری از کشورهای دنیا اجرا شده است. نتیجه آن علاوه بر کسب درآمد و اشتغالزایی، کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی را به همراه داشته است. 


وضعیت زیست‌محیطی استان 

معاون نظارت و پایش حفاظت محیط‌زیست کردستان می‎گوید: عملیات بازیافت زباله‎های شهری و خانگی در این استان به صورت استاندارد انجام نمی‌شود.  «اقبال حمیدی» ادامه می‎دهد: تنها یک واحد کارخانه تولید بیوکمپوست از زباله در سنندج فعالیت دارد. درنتیجه روزانه ۸۰ تا ۱۰۰تن زباله در سایت بازیافت این شهر تفکیک می‌شود. وی می‎افزاید: طی فرایند زباله با خاک بیشتر زباله‎های شهری سنندج در مدت کمتر از 2 ماه تجزیه و به بیوکمپوست تبدیل می‌شود. حمیدی تصریح می‎کند: تنها کارخانه بازیافت زباله قروه ۳ سال پیش تعطیل شد و روزانه ده‎ها تن از این زباله‎ها در حاشیه رودخانه جنیان‌دپو می‌شود.  وی ادامه می‎دهد: در سقز نیز تنها عملیات جداسازی انواع زباله مانند پلاستیک، فلز، مواد خوراکی و... انجام می‌شود. 

حمیدی می‎افزاید: ده‎ها کارگاه خصوصی غیرمجاز در زمینه جداسازی زباله در کردستان فعالیت دارند. همچنین ۴ واحد تولید کارتن و تفکیک زباله در سنندج فعالیت دارد و یک واحد تفکیک‌سازی زباله نیز در سقز فعالیت قانونی دارد. 
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط‌زیست کردستان می‎گوید: بیشتر واحدهای تفکیک زباله در استان تنها با یک آسیاب صنعتی در زمینه پودر‌سازی پلاستیک فعالیت دارند. همچنین خوراک کارخانه‌های تولید لوازم پلاستیکی چند بار مصرف درجه ۳ را تولید و روانه بازار مصرف می‌کنند. 

حمیدی می‎افزاید: ۲ سال پیش چند شرکت ایرانی که در کشورهای ایتالیا و اسپانیا فعالیت داشتند، آمادگی خود را برای تولید انرژی از زباله‎های استان اعلام کردند. وی در ادامه تصریح می‌کند: این شرکت‎ها توان تولید گازوئیل و سوخت RDF (سوخت کارخانجات سیمان) را از زباله داشتند.حمیدی ادامه می‎دهد: فعالیت این شرکت‌ها نیازمند دریافت ۲۰۰ تن زباله در روز بود. همچنین راه‎اندازی کارخانجات آنان نیازمند سرمایه‎گذاری و حمایت شهرداری است. به دلیل عدم همکاری شهرداری‎های استان فعالیت این شرکت‌های بین‌المللی تولید انرژی و سوخت از زباله اجرایی نشد. 


کنترل زباله 

رئیس حفاظت محیط‌زیست سقز می‎گوید: روزانه ۱۷۰ تن زباله در این شهر تولید می‌شود و ضرورت دارد برای کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی این حجم زباله بازیافت شود. «بهزاد شریفی» ادامه می‎دهد: عدم بازیافت و دفن زباله موجب رهاسازی آن در طبیعت روستاهای اطراف سقز شده است. وی می‎افزاید: شهرداری سقز متعهد شده است در هفته چند بار زباله‎های جمع‌آوری شده را در خاک دفن کند. با وجود این، به دلیل کمبود خاک این فرایند یک‌بار در ماه صورت می‌گیرد.شریفی تصریح می‎کند: از 2 سال پیش جایگاه دیگری برای دفن زباله در سقز در نظر گرفته شده است. طبق مکان‌یابی صورت گرفته ورود شیرابه و زباله‎های این سایت کنترل شده است. 


طبیعت مظلوم

یک کارشناس ارشد حوزه محیط‌زیست‌هم می‎گوید: طبق آمارهای موجود هر کردستانی روزانه حدود یک کیلوگرم زباله تولید می‎کند و به طور میانگین صدها تن زباله تولید شده در طبیعت رها‌سازی می‌شود‌. «خسرو عبدی» ادامه می‎دهد: بسیاری از زباله‎های موجود در طبیعت مانند کیسه‎های پلاستیکی برای تجزیه به ۵۰۰ سال زمان نیاز دارد. همچنین سایر زباله‎های صنعتی مانند انواع شوینده‎ها و اسیدها امکان تجزیه ندارند و با مواد طبیعی مانند آب‌وخاک ترکیب می‌شوند. وی می‌افزاید:زباله‎های بیمارستانی مراکز درمانی مختلف استان در عملیات پیچیده‌ای سوزانده می‌شود که نتیجه آن ایجاد گازها سمی و گلخانه‌ای خطرناک است. این گازها موجب مرگ پرندگان و آبزیان می‌شود. عبدی تصریح می‌کند: ضرورت دارد در سبک زندگی مردم تغییراتی ایجاد شود. برای نمونه از وسایل قابل بازیافت مانند کیسه‎های کاغذی و پارچه‎ای در فروشگاه‌ها عرضه مواد خوراکی، پوشاک و... استفاده شود.

این کارشناس ارشد حوزه محیط‌زیست ادامه می‎دهد: شهرهایی مانند قروه، دلبران، دزج، سریش‌آباد و دهگلان هیچ‌گونه سایت استاندارد دپو و بازیافت زباله ندارند. در نتیجه شاهد آلودگی خاک حاصلخیز این منطقه هستیم.  وی در ادامه تصریح می‎کند: در سال‎های اخیر شاهد آلودگی آب‎های سطحی در بسیاری از مناطق استان بوده‌ایم و کنترل چنین شرایطی نیازمند ایجاد کارخانه بازیافت زباله است.  عبدی می‎افزاید: کاهش پرندگان مهاجر، مرگ آبزیان و بارور نشدن خاک بخش کوچکی ازآلودگی‌های ناشی از رهاسازی زباله در طبیعت مناقشه مختلف کردستان است. 


بازیافت روزانه ۳۸۰ تن زباله  

 سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج می‌گوید: روزانه ۳۸۰ تن انواع زباله در این شهر جمع‌آوری می‌شود و از این میزان تنها ۱۸۰ تن آن بازیافت می‌شود. «سیروان غفوری» ادامه می‎دهد: تفکیک و بازیافت زباله‎های سنندج توسط شرکت‎های بخش خصوصی انجام می‌شود. همچنین انواع فلز مانند آهن، مس، آلومینیوم و... پس از جداسازی وارد چرخه بازیافت می‌شود.

وی می‎افزاید: مواد آلی موجود در زباله‎های مانند پسماند مواد خوراکی پس از فرایند هادی و تخمیر به بیوکمپوست (کود کشاورزی و باغی) تبدیل می‌شود‌. همچنین سایر پسماندهای تجدیدناپذیر به صورت بهداشتی دفن می‌شود.  غفوری تصریح می‎کند: به منظور کاهش آلودگی ناشی از دپوی زباله و آتش‌سوزی آن این پسماندها با خاک مخلوط و دفن می‌شود.