همه مقصریم

ایمان مهدی‌زاده
پژوهشگر توسعه پایدار

بارش‌های اخیر و جاری شدن سیل و خسارت‌های مالی و جانی جبران‌ناپذیر سال‌جاری ناشی از نبود نگاه فرابخشی و بنیادی توسعه، بین قانونگذاران و عوامل اجرایی محسوب می‌شود. گرچه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های انتخاباتی آب گرفته حاضر شده و انگشت اتهام را به مسئولان اجرایی نشانه رفته‌اند اما قانونگذاران، چه نقشی در آفرینش این قبیل بحران‌ها داشته‌اند؟ آیا نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، بودجه را به شکل سنتی تأیید یا نحوه مصوبه‌های سال‌های پیشین را ارزیابی و سپس آن را تصویب می‌کنند؟ سیل‌های اخیر نمونه‌ای از عدم ‌ارزیابی بهارستان نشینان بر اثرگذاری بودجه در بخش سیاست‌های آبی کشور را به نمایش گذاشت. سدسازی طی 2دهه اخیر خسارت‌های زیادی به منابع طبیعی ، انسانی و مالی وارد کرد و این همه به‌خاطر نوع نگاه قانونگذاران به آب است. مسئولان باید بیاموزند به آب و دیگر منابع، نگاه سرمایه‌ای داشته باشند نه درآمدی. بر همین اساس نیاز به بازنگری‌های کارشناسی در قوانین محسوس است وگرنه همچنان نزول رحمت آسمانی به بحرانی جدی بدل می‌شود. در نگاه توسعه متوازن و پایدار، سرمایه را حفظ و از درآمدش بهره‌برداری می‌کنند. در اقلیم ایران، آب یکی از سرمایه‌های مهم محسوب می‌شود که زیرساخت امنیت غذایی و ملی به‌حساب می‌آید. طبق قانون، مدیریت حدود 85درصد عرصه‌های طبیعی با سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور است. این سازمان که بدنه‌ای تخصصی و غیرسیاسی دارد قدرت لابی برای گرفتن بودجه و دادن امتیاز ندارد. از این رو، مقایسه بخش آب در وزارت نیرو با معاونت آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به لحاظ ساختار، جایگاه اداری و ردیف بودجه و درآمدی، نشان می‌دهد سیاستگذاران بیش از حفظ سرمایه، نگاه‌شان معطوف به درآمد بوده است. جا دارد کارگروه‌های تخصصی در خانه ملت به زیرساخت‌ها توجه کنند و با توجه به شرایط اقلیمی کشور قوانین را وضع کنند. بازنگری در قوانین بنیادین توسعه یکی از نیازهای مهم امروز ایران است.