حمایت از زعفران‌کاران در کرمان

راضیه زنگی‌آبادی|  خبرنگار:


زعفران جزو محصولاتی است که برای کشت به آب کمتری نیاز دارد؛ به همین دلیل می‌تواند کشت مناسبی برای زمین‌های بی‌آب استان کرمان باشد. در همین زمینه چندسالی است وزارت جهاد کشاورزی هم به دلیل خشکسالی‌های پی‌درپی تصمیم به تغییر الگوی کشت گرفته است. به طوری که کشت زعفران در برخی استان‌ها پیشنهاد می‌شود. 

طبق گفته کارشناسان کشاورزی، میزان برداشت زعفران در مناطق مختلف کشور متفاوت است. متوسط برداشت زعفران 3 الی 5 کیلوگرم در هکتار است، اما برداشت این محصول در شرایط مطلوب مانند داشتن آب و هوا و خاک مناسب و همچنین زیر نظر کارشناسان از مرز 10 کیلوگرم هم گذشته و در برخی مناطق تا 30 کیلوگرم هم برداشت شده است. از این رو به سراغ وضعیت این محصول در شمال و جنوب کرمان می‌رویم تا بررسی کنیم که آیا زعفران در استان ما می‌تواند به عنوان کشت جایگزین مورد توجه قرار گیرد؟ 


میزان کشت زعفران در شمال استان
 
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی شمال ضمن اعلام این‌که استان کرمان قابلیت این را دارد که قطب زعفران کشور شود، می‌گوید: چند سالی است کشت زعفران در کرمان شروع شده است، به طوری که در گذشته مراحل تحقیقاتی این محصول انجام شده و در حال حاضر افزون بر 1200 هکتار سطح زیرکشت زعفران در شهرستان‌های زرند، بافت، کرمان، سیرجان و شهربابک وجود دارد. 

 «محمدرضا پورخاتون» در خصوص جایگزینی زغفران به جای پسته می‌گوید: قرار نیست زعفران جای پسته را بگیرد، زیرا پسته هم جزو محصولاتی است که به آب کمی احتیاج دارد. نیاز آبی زعفران خارج از فصل است. معمولاً هم محصولاتی در فهرست کشت جایگزین قرار می‌گیرند که آب‌بری کمتری داشته باشند. زعفران ارزش اقتصادی بسیار بالایی دارد. به طوری که سالانه حدود 5/4 تن از مزارع شمال استان زعفران برداشت می‌شود. 


این مقام مسئول ادامه می‌دهد: سرمایه اولیه کشت زعفران بین 40 تا 45میلیون تومان در سال اول کشت است و می‌توان این را یک سرمایه‌گذاری بلندمدت یا حتی دائمی به حساب آورد. آخر شهریورماه شروع کشت زعفران و آذرماه هم زمان برداشت آن است. بازار فعلی زعفران کرمان داخلی است، اما اسپانیا کل زعفران کشور را می‌خرد. صادرکنندگان داخلی هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌اند که محصول را به صورت مستقیم به خارج از کشور صادر کنند، در واقع واسطه‌هایی در خراسان محصول زعفران را از مناطق مختلف می‌خرند و به کشورهای دیگر صادر می‌کنند. 


کشت زعفران در جنوب کرمان

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی جنوب کرمان هم در خصوص کشت زعفران در این منطقه می‌گوید: تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های پی‌درپی شرایطی را در استان ما ایجاد کرده تا تغییرات الگوی کشت را در برنامه خود قرار دهیم و کاشت محصولاتی با نیاز آبی کم را جایگزین سایر گیاهان با نیاز آبی بالا کنیم. کاشت گیاهان دارویی خصوصا زعفران هم به این منظور بوده است، به طوری که نیاز آبی زعفران 3 الی 4 بار در سال است. از آن‌جایی که منطقه جنوب کرمان یکی از بزرگ‌ترین گلخانه‌های طبیعی دنیا به حساب می‌آید، پیش‌بینی می‌شود کشت محصول زعفران نسبت به سایر نقاط بالاتر باشد و برداشت بیشتری نصیب مردم شود. 

 «منصور شریف» ادامه می‌دهد: نزدیک به 3 سال است کشت زعفران در جنوب کرمان شروع شده، اما توسعه کشت از سرعت بالایی برخوردار نبوده است. علت اصلی آن هم نیاز به سرمایه بالا نسبت به سایر گیاهان است.  در این زمینه جهاد کشاورزی جنوب کرمان با برنامه‌هایی مانند اعطای تسهیلات کم‌بهره به کشاورزان و نیز پرداخت بخشی از سرمایه به صورت یارانه خرید پیاز زعفران، کشاورزان را حمایت می‌کند. مطمئن هستیم طی سال‌های آینده سطح توسعه به سرعت افزایش خواهد یافت. 


قابلیت قطب تولید شدن زعفران در جنوب

شریف می‌گوید: در حال حاضر زعفران در بخش‌های جبال‌بارز شمالی و جنوبی از توابع شهرستان عنبرآباد و ساردوئیه، دلفارد و اسفندقه از توابع شهرستان جیرفت، همچنین دهستان مارز از توابع شهرستان قلعه گنج کشت می‌شود. این مناطق با افزایش دانش کشاورزان در خصوص کشت زعفران می‌توانند تبدیل به یکی از قطب‌های تولید زعفران شوند. 

وی می‌افزاید: تولید زعفران در 5/13 هکتار سطح زیرکشت برابر با 3 تا 4 کیلوگرم در هر هکتار است که از سال سوم به بعد به 7 تا 8 کیلوگرم می‌رسد. افزایش محصول زعفران از سال سوم به بعد است. هم‌اکنون چندین طرح تحقیقاتی توسط همکاران مرکز تحقیقات کشاورزی در خصوص تغذیه، نیاز آبی، روش آبیاری و بهترین روش کاشت در دست اقدام است که به زودی نتایج حاصل به کشاورزان اطلاع‌رسانی 
می‌شود.


ارزآوری زعفران 

 «منصور شریف»، مدیر باغبانی جهاد کشاورزی جنوب کرمان، به بازار فروش زعفران اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به این‌که حدود 90 درصد تولید زعفران جهان را کشور ایران تامین می‌کند، کاشت و توسعه گیاهان دارویی خصوصاً زعفران می‌تواند در زمینه ارزآوری بسیار موثر باشد. محصول کشاورزان جنوبی استان مشمول بازار خراسان است و همراه زعفران آن‌ها به کشورهای دیگر صادر می‌شود. زعفران در استان‌هایی مانند چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، خراسان جنوبی و کرمان (رفسنجان، بردسیر لاله‌زار) هم کشت می‌شود و احتمال می‌رود چین و افغانستان رقیب ایران باشند.