مهاجرت معکوس به روستاها با توسعه بوم‌گردی

عاطفه علیان/اصفهان - خبرنگار 

خانه کاهگلی با در چوبی و فضای هشتی تنگ و پله‌های کوتاه گردشگران را به اندرونی‌اش می‌رساند. در و دیوار طاقچه‌های خانه پر از چرخ نخ‌ریسی، کوزه و اتوی زغالی است. خانه‌ای کویری که 7 اتاق تودرتو با سقف گنبدی و ارتفاع درهای کوتاه، گردشگران را وادار به تعظیم می‌کند تا روی تشک بنشینند و بر بالش‌های لوله‌ای لم بدهند و با کله‌جوش محلی و اشکنه ماست پذیرایی شوند. نزدیک به 2 دهه است که این خانه‌های بومی، گردشگران داخلی و خارجی را به خود فرامی‌خواند؛ گردشگرانی که می‌خواهند در جایی بکر چه در دل طبیعت خشن زاگرس و چه در دل کویر لحظاتی را به دور از شهر آرام بگیرند. خانه‌هایی که به «اقامتگاه‌های بوم‌گردی» معروفند و با تکیه بر بافت خاص معماری، آداب و رسوم، خورد و خوراک، پوشش و هنرهای محلی و صنایع ‌دستی گردشگران را جذب می‌کنند.
اصفهان به دلیل تنوع اقلیمی و تعدد بافت‌های تاریخی با 422 اقامتگاه دارای بیشترین اقامتگاه‌های بوم‌گردی در کشور است. اقامتگاه‌شهرستان خور و بیابانک به عنوان اولین اقامتگاه بوم‌گردی در ایران شناخته شده است. حجم سرمایه‌گذاری در این اقامتگاه‌ها با 278 طرح در حال مرمت و ساخت و هزینه‌ بیش از 111 میلیون و 200 هزار ریال و 162 اقامتگاه دارای پروانه بهره‌برداری باحجم سرمایه‌گذاری یک میلیارد و 296 میلیون ریال توانسته است به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای 2954 نفر اصفهانی اشتغال‌زایی کند.

اشتغال‌زایی با صنعت پاک گردشگری
فعال گردشگری در شهرستان خور و بیابانک که نخستین خانه بوم‌گردی را در ایران راه‌اندازی کرده است به همشهری می‌گوید: شهرستان خور و بیابانک حدود 60 اقامتگاه بوم‌گردی دارای پروانه بهره‌برداری و 50 اقامتگاه دارای موافقت اصولی دارد و الگویی موفق در اجرای اقامتگاه‌های بوم‌گردی است. مازیار آل‌داوود می‌افزاید: در این 2 دهه با رشد اقامتگاه‌های بوم‌گردی‌، مهاجرت در شهرستان خور و بیابانک به حداقل رسیده و حتی مهاجرت معکوس رخ داده است. با اطمینان می‌توان گفت آمار بیکاری در این منطقه به صفر رسیده است و بیش از 80 درصد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم با صنعت پاک گردشگری فراهم شده است.  پدر بوم‌گردی ایران ادامه می‌دهد: بوروکراسی یکی از مشکلات مهمی است که گاه سرمایه‌گذاران را منصرف می‌کند. اتفاقی که برای خودم هم افتاد و در چند اقدامی که مد نظرم بود چون متحمل صرف وقت و هزینه می‌شدم، کار را رها کردم.

صدور مجوز یک‌هفته‌ای 
مدیر کل اداره میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان با بیان این‌که این استان پیشگام بوم‌گردی در کشور بوده است به همشهری می‌گوید: تعداد اقامتگاه‌های بوم‌گردی از 35 واحد و محدود به 3 شهرستان به بیش از 420 اقامتگاه رسیده که مجوز آنها در 4 سال اخیر صادر شده است.  با توجه به توازن توزیع توسعه گردشگری در اصفهان سعی بر آن است که در همه روستاهای استان و به‌ویژه روستاهای هدف گردشگری و صنایع ‌دستی اقامتگاه‌های بوم‌گردی راه‌اندازی شود.
فریدون اللهیاری با بیان این‌که در قانون برنامه ششم توسعه بر توسعه گردشگری روستایی به عنوان توسعه پایدار تاکید شده است، می‌افزاید: اقامتگاه‌های بوم‌گردی‌ علاوه بر میراث ملموس طبیعت‌گردی باید به توسعه میراث ناملموس اعم از آداب و رسوم، غذاهای محلی و سنتی، بازی‌های بومی و هنرهای نهفته و گاه ازبین‌رفته صنایع ‌دستی اهتمام بورزند.
 با توزیع و توازن در توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی‌ در اصفهان و ساماندهی آن می‌توان به احیای روستاها که با مهاجرت متروک شده‌اند، پرداخت.
وی با بیان این‌که ضوابط اعطای مجوز اقامتگاه‌های بوم‌گردی‌ در اداره مذکور حداقلی است، اظهار می‌کند: سرمایه‌گذاران بخش بوم‌گردی موانعی برای دریافت مجوز ندارند. اگر واجد شرایط باشند با یک درخواست ساده و طی یک هفته مجوز مربوطه صادر می‌شود و بوروکراسی دست‌وپاگیری از سمت اداره میراث فرهنگی وجود ندارد.

برنامه‌های آینده میراث فرهنگی 
کارشناس مسئول گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری اصفهان درباره اقدام‌های اداره مذکور برای توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی به همشهری می‌گوید: یکی از برنامه‌های امسال آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه بوم‌گردی است.  کامران هارونی می‌افزاید: اصفهان به عنوان تنها استانی که اقدام به تشکیل جوامع گردشگری از جمله تاسیسات گردشگری کرده در اردیبهشت امسال نخستین جامعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان را با حضور همه واحدها در شهرستان‌ها برگزار می‌کند و موضوع‌های بسیاری از جمله تبلیغات و بازاریابی، آموزش و صدور پروانه به جامعه فوق تفویض خواهد شد.
مسئول دبیرخانه ستاد هماهنگی خدمات سفر استان ادامه می‌دهد: از دیگر اقدام‌های این اداره کل پرداخت تسهیلات کم‌بهره با بازپرداخت مناسب متقاضیان این واحدهاست و انتظار می‌رود بانک‌های عامل همکاری بهتری در این زمینه اعمال کنند.