پاسخ رد مخالفان سوریه به مسکو

«هیات مذاکرات معارضین سوری در نشست سوچی شرکت نخواهد کرد»؛ انتشار این خبر از سوی خبرگزاری رویترز در ساعات بامدادی روز گذشته نشان از ورود بحران 7‌ساله سوریه به مرحله جدیدی داشت.

نصر الحریری، رئیس هیات معارضین که به همراه نمایندگان این گروه برای شرکت در دور جدید گفت‌وگوهای صلح سوری در وین به‌سر می‌برد در جریان نشست خبری در هتل محل برگزاری مذاکرات، موضع مخالفان دولت اسد را نسبت به نشست سوچی اعلام کرده و گفت: بر اساس رای‌گیری که ساعاتی پیش انجام شد، 24 نفر از اعضای هیات، مخالف حضور در نشست سوچی و تنها 10 نفر موافق مشارکت هستند؛ بنابراین هیات مذاکرات معارضه سوریه به‌مثابه یک نهاد در نشست سوچی حضور نخواهد داشت؛ اگرچه ممکن است برخی اعضای هیات به دعوت وزارت خارجه روسیه به صورت شخصی در نشست حضور بیابند. این درحالی است که بسیاری از رسانه‌ها و تحلیلگران، احتمال بسیار بالایی برای مشارکت معارضین در نشست سوچی به ریاست روس‌ها می‌دادند.

نشست سوچی و آینده سوریه  

نام شهر توریستی سوچی در جنوب روسیه، برای اولین‌بار در پایان دور هفتم از مذاکرات آستانه وارد دایره‌المعارف بحران سوریه شد. بر اساس بیانیه وزارت خارجه روسیه، قرار بود سوچی تا پایان سال 2017 میلادی میزبان طیف گسترده‌ای از جریانات سیاسی سوریه، اعم از دولتی و معارضین باشد تا با گفت‌وگوی مستقیم سوری‌ها، زمینه برای پایان کامل بحران هفت‌ساله این کشور فراهم شود.

اگرچه این خبر در نگاه اول نشان از آمادگی همه طرف‌ها برای انجام مذاکرات نهایی و اتمام جنگ داشت اما برخی دیگر از رسانه‌های عربی و غربی که در آن روزها صدای کمتری داشتند، نشست سوچی را تلاش روسیه برای مصادره سوریه بعد از جنگ به شمار آوردند. روس‌ها از سال 2015 با ورود نظامی مستقیم به درگیری‌های داخل سوریه، نقش تعیین‌کنند‌ه‌ای در پایان درگیری‌های شمالی و شرقی این کشور به نفع دولت اسد ایفا کردند. اکنون و به باور بخش‌هایی از معارضین (به‌ویژه طیف ریاض حجاب) روس‌ها از طریق برگزاری نشست سوچی، به دنبال انتقال دستاوردهای سیاسی خود در میدان نظامی به میز مذاکرات بودند؛ مذاکراتی که قرار بود در ژنو و با نظارت سازمان ملل تکلیف آینده سوریه بعد از جنگ را روشن کند.

اگرچه معارضینی که در مذاکرات آستانه شرکت کرده بودند (از جمله گروه جیش‌الاسلام به ریاست محمد علوش) در ابتدا و تحت تاثیر فشارهای رسانه‌‌ای نیروهای نزدیک به قطر، اعلام کردند که قصد شرکت در نشست سوچی را ندارند (امری که تاریخ برگزاری این نشست را به اوایل سال 2018 موکول کرد) اما با گذشت زمان زمزمه‌هایی در رسانه‌ها درباره گفت‌وگوهای غیررسمی نمایندگان گروه‌های مختلف معارضه با دیپلمات‌های روسی در پایگاه حمیمیم منتشر شد؛ اخباری که نشان می‌داد معارضین که نگران جاافتادن از قطار سوچی هستند، مخفیانه با روس‌ها برای حضور در سوچی رایزنی می‌کنند.

اکنون و در پی تغییر موضع ناگهانی معارضین، به نظر می‌رسد نشست سوچی پیش از آغاز به بن‌بست رسیده و دست‌کم در اولین گام خود به طور جدی شکست خورده است؛ چراکه تمام اعتبار این نشست به حضور مخالفان دولت اسد و نمایندگان کشورهای حامی آنان بود. این در حالی است که مواضع معارضین در آخرین گردهمایی آنها در نشست ریاض نشان می‌داد به‌رغم برخی اختلاف‌نظرها، این گروه برای شرکت در نشست سوچی آماده است. اگرچه تا این لحظه تحلیل جامعی از علت تغییر ناگهانی موضع معارضین و نیروهایی که بر تصمیم‌گیری آنان تاثیر گذاشته‌اند در دست نیست اما شبکه العربی وابسته به عربستان به نقل از منابع آگاه در هیات مذاکرات معارضین مدعی شده واشنگتن و پاریس به طور جدی از تحریم نشست سوچی حمایت کرده‌اند.

افزایش تنش میان ترکیه و آمریکا در شمال سوریه

پیچیده‌تر شدن گره بحران سوریه تنها محدود به تحریم نشست سوچی از سوی معارضین نبود و افزایش تنش‌های لفظی میان مقامات ترکیه و آمریکا بر سر موقعیت کردها در شمال سوریه نیز نشان از وخیم‌تر شدن اوضاع در این کشور جنگ‌زده دارد. روز گذشته، وزیر خارجه ترکیه در هشداری بی‌سابقه گفت: آمریکا باید فورا نیروهای خود را از شهر منبج خارج کند. به نظر می‌رسد این اظهار نظر، پاسخ رسمی ترکیه به درخواست ترامپ از اردوغان است؛ مبنی بر اینکه عملیات شاخه زیتون را به شهر عفرین محدود کرده و بیش از آن در خاک سوریه پیشروی نکند.

مولود چاووش‌اوغلو همچنین گفته است: آنکارا خواهان گام‌های محکم و نه حرف در زمینه مبارزه با تروریسم است و آمریکا باید روابط خود را با گروه‌های تروریستی قطع کند؛ این در حالی است که روز جمعه، رجب طیب اردوغان با حضور در اتاق فرماندهی عملیات شاخه زیتون در نزدیکی مرز سوریه اعلام کرد که ترکیه می‌تواند عملیات نظامی علیه شبه‌نظامیان کرد در عفرین را تا شرق سوریه و مرز عراق پیش ببرد.