بازار خودرو در قبضه دلالان

علی ابراهیمی/روزنامه‌نگار

بالا گرفتن تب افزایش قیمت در بازار خودرو در 2هفته گذشته موجب شکل‌گیری قیمت‌هایی عجیب و باورنکردنی شده که هر ساعت افزایش می‌یابد و به گفته فعالان صنفی حتی اعلام آن نیز خجالت‌آور است.
به گزارش همشهری، کاهش شدید عرضه، ضعف نظارت و رشد دلال‌بازی شرایطی را رقم زده که از 20فروردین امسال سونامی گرانی انواع خودروهای داخلی و خارجی بازار خودرو را فراگیرد. قیمت‌هایی که حتی به گفته فعالان صنفی نیز عجیب و غریب، غیرمنطقی و باورنکردنی به‌نظر می‌رسد و هر روز سیر صعودی به خود می‌گیرد. بررسی قیمت فروش انواع خودروهای داخلی و وارداتی در حاشیه بازار بیانگر التهاب شدید قیمت‌ها در بازار خودرو است، قیمت‌هایی که از هیچ منطق اقتصادی پیروی نمی‌کند و با افزایش رسمی نرخ فروش فوری-نقدی خودروسازان داخلی و سکوت وزارت صنعت و مسئولان ستاد تنظیم بازار همچنان سیر صعودی دارد.
شتاب قیمت خودروهای داخلی و وارداتی که از ابتدای اردیبهشت97 نسبت به مدت مشابه امسال رشد 2 تا 3برابری را شاهد بوده در 3هفته گذشته تندتر شده؛ به‌نحوی که از 20فروردین امسال تا دیروز میانگین قیمت خودروهای داخلی در بازار افزایش 22.7درصدی و قیمت خودروهای خارجی و مونتاژ داخل رشد 43درصدی را شاهد بوده است.

کاهش عرضه و آشفتگی قیمت‌ها
رئیس اتحادیه دارندگان نمایشگاه‌ها و فروشندگان خودروی تهران در گفت‌وگو با همشهری با بیان اینکه آتش رشد بی‌رویه قیمت‌ها در بازار خودرو شعله‌ور شده، گفت: شرایط به‌گونه‌ای شده که هرکس برای خودش در بازار خودرو قیمت تعیین می‌کند و شرکت‌های خودروسازی نیز در بازار خودرو عرضه مؤثری ندارند. سعید مؤتمنی افزود: طرح فروش فوری جواب نمی‌دهد، اگر خواستار فروکش کردن التهاب در بازار هستیم باید عرضه واقعی افزایش یابد. هر خودرویی که گران می‌شود هفته‌ها طول می‌کشد تا کسری بازار جبران شود. وقتی خودروسازان عرضه ندارند کسانی که خودرو را در اختیار دارند نیز از عرضه خودداری می‌کنند یا قیمت‌های کاذبی می‌دهند که التهاب بازار را شعله‌ور می‌کند. به گفته او وقتی خودروسازان پایه قیمت‌ها را با استناد به نرخ‌های نزدیک به حاشیه بازار بالا می‌برند، این امر آثار روانی بر بازار دارد و موجب افزایش فاصله این قیمت‌ها با قیمت‌های بازار شده و با هجوم تقاضای کاذب نمی‌توان جلوی رشد قیمت‌ها را گرفت. با این شرایط است که قیمت پراید 24میلیون تومانی سال گذشته به 52میلیون تومان رسیده است.
مؤتمنی تأکید کرد: تعیین قیمت خودرو بر مبنای 5درصد کمتر از حاشیه بازار که قرار بود با رشد عرضه به کاهش قیمت‌های بازار منجر شود، عملا سیگنال معکوسی به بازار داده و خود به عاملی برای رشد بی‌رویه قیمت‌ها تبدیل شده است، زیرا در شرایط کاهش عرضه با اعلام قیمت‌های جدید خودروسازان، دلال‌ها و افرادی که خودروی صفر کیلومتر در اختیار دارند، قیمت آن را متناسب با این نرخ‌ها تعیین و از عرضه خودرو به امید گرانی بیشتر خودداری می‌کنند.

فروش کارتکسی مبنای قیمت‌ بازار
رئیس اتحادیه دارندگان و فروشندگان خودروی تهران با انتقاد از سیاست‌های تنظیم بازار گفت: از ابتدا نیز تعیین قیمت‌ها بر مبنای 5درصد کمتر از حاشیه بازار مؤثر نبوده، قیمت خودرو‌های تولید داخل و وارداتی از بهمن‌ماه پارسال تا‌کنون 2برابر شده اما حتی آمار درست تولید و عرضه خودرو به بازار اعلام نمی‌شود. به گفته او اگر عرضه مناسبی وجود داشت، قیمت‌ها حداقل همانند اسفند پارسال تثبیت می‌شد. 
مؤتمنی با بیان اینکه نمایشگاه‌داران سراتوی آپشنال سایپا را 245میلیون می‌فروختند اما اکنون نمایندگی‌های سایپا این خودرو را به‌صورت کارتکس (خودروی صفرکیلومتری که پلاک نشده و سند آن نیز به نام هیچ شخصی صادر نشده است) به نرخ 330میلیون تومان می‌فروشند، شهروندی که چنین خودرویی داشته و ببیند که در مدت 20روز 90میلیون تومان گران شده قطعا حاضر به فروش آن به قیمت پایین‌تر از قیمت نمایندگی و بازار نیست.
به‌گفته او اکنون قیمت‌های حاشیه بازار خودرو به مثابه بلیت بخت‌آزمایی است که در آن همه به دنبال سود‌های بادآورده و کلان هستند. مثلا وقتی قیمت پژو206 تیپ5 در مدت 20روز از 86 به 105میلیون تومان می‌رسد، همه می‌خواهند از این بازار سود ببرند. باید خودرو عرضه شود تا قیمت‌ها کاهش یابد. در بازاری که انحصار عرضه وجود دارد باید ناظری مانند شورای رقابت وجود داشته باشد اما خودروسازان در تعیین قیمت‌ها به حال خود رها شده و متولیان تنظیم بازار نیز سکوت کرده‌اند.

قیمت‌های خجالت‌آور خودرو 
رئیس اتحادیه دارندگان و فروشندگان خودروی تهران، قیمت‌های کنونی بازار خودرو را عجیب، باورنکردنی و غیرمنطقی دانست و افزود: حتی از اعلام این قیمت‌ها نیز خجالت می‌کشیم. بررسی قیمت‌های بازار خودرو نشان می‌دهد از ابتدای اردیبهشت97 نسبت به اردیبهشت امسال قیمت همه خودروهای داخلی، تولید مشترک و مونتاژی 3برابر شده است. حتی قیمت همه محصولات ایران‌خودرو و خانواده سمند و پژو نیز همین مقدار گران شده و تنها قیمت خودروهای خانواده پراید دوبرابر افزایش قیمت داشته، قیمت خودروهای خارجی نیز 3برابر شده است.
به گفته مؤتمنی وقتی قیمت مزدا3 در مدت 3هفته از 345 به 540 یا سوزوکی گرندویتارا از 360 به 550میلیون تومان افزایش می‌یابد حتی از اعلام این قیمت‌ها نیز خجالت می‌کشیم. مگر چه اتفاقی افتاده که قیمت خودرو در عرض 20روز این میزان افزایش داشته است.

   آتش به اختیار در بازار‌ وارداتی‌ها

رئیس اتحادیه دارندگان و فروشندگان خودروی تهران با انتقاد از قیمت‌های نجومی خودروهای وارداتی در بازار گفت: نرخ برخی خودروهای قیمت سنگین وارداتی به‌طور غیرقابل باوری افزایش یافته؛ به‌نحوی که قیمت لکسوس570 ال‌ایکس از 3میلیارد و 500 به 5میلیارد تومان، سانتافه از 700 به 950 و النترا از 380‌به‌500میلیون تومان رسیده است. مؤتمنی افزود: وقتی قیمت النترا تحویل 4ماهه را از 380میلیون تومان، بدون هیچ نظارت و ضوابطی برای تحویل دوماهه، 480میلیون و تحویل 4ماهه 420میلیون تومان اعلام می‌کند باید انتظار رشد قیمت‌ها در بازار خودروهای خارجی را داشت. او افزود: شرایط بازار خودرو به ‌گونه‌ای شده که مالکان خودرو به‌خصوص خودروهای وارداتی فکر می‌کنند که با فروش آن چیز باارزشی را از دست می‌دهند که دیگر قادر به خرید و جایگزینی آن نخواهند بود. مؤتمنی گرانی خودروهای خارجی را ناشی از توقف واردات و عرضه دانست و افزود: تنها راه کاهش قیمت‌ خودروهای خارجی نیز آن است که عرضه افزایش یابد و در دوران ممنوعیت واردات، باید همانند برخی کشورهای همسایه یا دوران جنگ تحمیلی، حداقل اجازه واردات خودروهای دست دوم با قیمت 10 تا 15هزار دلار را بدهند.