بازآفرینی شهری اراک در «تالارهای گفت‌وگو»

مریم جباری|  اراک- خبرنگار:


چند سالی است که موضوع بازآفرینی شهری، با توجه به گسترش روزافزون مناطق حاشیه‌ای شهرهای مختلف از جمله اراک، ساوه و... در دستور کار مسئولان استان مرکزی قرار گرفته و در این راه، مسئولان همواره سعی دارند با ساخت واحدهای مهندسی‌ساز و افزایش ضریب امنیت در مناطق فرسوده شهر، گام مهمی در کاهش خسارات احتمالی از وقوع بلایای طبیعی و آمار آسیب‌های اجتماعی بردارند. در این مدت یکی از این اقدامات که در کشور نیز مورد تاکید قرار دارد، راه‌اندازی «تالارهای گفت‌وگو» یا همان «خانه‌های گفتمان شهری» است. 

اراک چهارمین شهر کشور به حساب می‌آید که این نهاد را برای بهبود وضعیت شهری راه‌اندازی کرده و این نهاد اقدام مشترک میان شهرداری اراک و اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی، در راستای تحقق سند ملی بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیر رسمی ایجاد شده است. از سوی دیگر از اهداف این نهاد، فراهم کردن مشارکت حداکثری شهروندان در توسعه و بازآفرینی شهری با حضور همه گروه‌های اجتماعی و توسعه آن در شهر اراک و همچنین سراهای محله است. همان‌طور که مدیرعامل سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری اراک می‌گوید: «با راه‌اندازی این امکان در بافت‌های حاشیه‌ای کلان‌شهر اراک زمینه ارتباط ملت و دولت تقویت می‌شود».


احیای هویت شهری در خانه‌های گفتمان

یک جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک در این باره می‌گوید: ایجاد فضاهایی برای گفتمان در شهرها و استفاده از ظرفیت شهروندان در مسائل شهری، امروزه به عنوان یک ضرورت مورد توجه قرار گرفته و به همین منظور در بسیاری از شهرهای کشور فضاهایی تحت عنوان «تالار گفت‌وگو» تشکیل شده است.

«ویدا نصرتی» بیان می‌کند: توجه به گفتمان شهری و ایجاد شرایطی برای این موضوع توسط مدیریت شهری قطعاً بیان‌کننده اهمیت حقوق شهروندی است و در جامعه‌ای که حقوق شهروندی مورد احترام واقع شود قطعاً شاهد پیشرفت و شکوفایی خواهیم بود.وی ادامه می‌دهد: علاوه بر این در تالارهای گفت‌وگو و فضاهایی که برای گفتمان شهری در نظر گرفته شده علاوه بر شهروندان، معماران، شهرسازان و نهادهای غیردولتی می‌توانند حضور داشته باشند و آزادانه به بیان نقطه نظرات خود در مورد فضاهای شهری به‌ویژه تبدیل مناطق ناکارآمد شهری به مناطق کارآمد بپردازند که این مسئله یکی از مزایای شکل‌گیری این مهم است.

 این جامعه‌شناس می‌افزاید: علاوه بر همه موارد ذکر شده در خانه‌های گفتمان شهری یا همان تالارهای گفت‌وگو با توجه به این‌که هیچ فاصله و شکافی بین متخصصان و کارشناسان حوزه شهری و شهروندان وجود ندارد می‌توان از این ظرفیت در احیای هویت شهری استفاده کرد.


خانه گفتمان شهری، تسهیل‌کننده تعامل دولت و جامعه

رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی شورای اسلامی شهر اراک نیز با بیان این‌که تالار گفت‌وگوی شهری تسهیل‌کننده تعامل بین کارگزاران دولتی با بدنه جامعه است، می‌گوید: این عوامل تسهیل کننده، باعث می‌شود که همه اقدامات آسان‌تر و با درک بهتری انجام شود. بنابراین گفت‌وگو به عنوان یک ابزار مهم و ضرورت برای مدیریت شهری باید مورد توجه و در دستور کار قرار گیرد.

«مرتضی سورانه» به همشهری بیان می‌کند: با توجه به وجود مناطق حاشیه‌ای و سکونتگاه‌های غیررسمی که اکنون تحت عنوان مناطق ناکارآمد معرفی می‌شود، به منظور کارآمدی این مناطق قطعاً یکی از بهترین ابزارهای ایجاد تالارهای گفت‌وگو است تا از این طریق بتوانیم با شهروندان تعامل ایجاد کنیم.

وی ادامه می‌دهد: شهر باید با یک نگاه اجتماع‌محور در کنار نگاه کارشناس‌محور و نخبه‌محور مدیریت شود، زیرا غفلت از این مسئله تبعات خوبی را به همراه نداشته و نخواهد داشت، البته در خانه گفتمان شهری و تالار گفت‌وگو صرفاً گفت‌وگو انجام نخواهد شد بلکه در زمینه توانمندسازی و آموزش مهارت‌های شهروندی نیز اقدامات لازم انجام می‌شود.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر اراک می‌افزاید: ایجاد خانه گفتمان شهری در فرهنگسراها و سراهای محله طراحی شده که ‌اکنون به صورت نمادین در پارک شهر راه‌اندازی شده و در بازار تاریخی اراک بخشی را برای ایجاد آن در نظر گرفته‌ایم که بعد از تملک خانه گفتمان شهری را در این بخش ایجاد خواهیم کرد.

سورانه اظهار می‌کند: برای این کار اعتبار ویژه‌ای توسط وزارت راه و شهرسازی دیده شده و در این زمینه سازمان عمران و بازآفرینی شهری شهرداری، کمیسیون فرهنگی، معاونت عمرانی و دفتر فنی استانداری همکاری دارند تا بتوانیم بیشترین اعتبار را جذب کنیم.
وی می‌گوید: برای امسال علاوه بر اعتبارات شهرداری به دنبال جذب 23 میلیارد تومان از اعتبارات گلوبال از وزارت و راه و شهرسازی هستیم تا بتوانیم تالار گفت‌وگو را در 5 سرای محله ایجاد کنیم.


ضرورت رویکرد اجتماع‌محور در مدیریت شهری

مدیر عامل سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری اراک‌ می‌گوید: ایجاد خانه‌های گفتمان شهری در اراک یکی از اقدامات ارزشمند در زمینه تحقق اهداف سند ملی بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری در اراک است که با همکاری شهرداری و اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی انجام شده است.
«محمد جعفرپور» به همشهری بیان می‌کند: ایجاد خانه‌های گفتمان شهری با هدف تقویت ارتباط بیشتر بین دولت و ملت در بافت‌های ناکارآمد و فرسوده شهری در دستور کار قرار گرفته که ‌اکنون در 4 شهر کشور نیز انجام شده و مورد استقبال واقع شده و می‌توان گفت اقدام ارزشمندی در زمینه ترویج فرهنگ گفتمان در شهرها در حوزه مدیریت شهری بوده است.
وی با بیان این‌که این مکان ‌اکنون به صورت موقت در پارک شهر اراک راه‌اندازی شده، ادامه می‌دهد: علت موقتی بودن مکان تالار گفت‌وگو در اراک این است که بر اساس ضوابط و مقررات، نهاد گفتمان شهری باید در بنایی تاریخی بدون ارزش راه‌اندازی شود تا آن بنای تاریخی نیز در کنار مناطق دیگر شهری احیا و زنده شود.

مدیر عامل سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری اراک می‌افزاید: با توجه به رشد جوامع رویکرد دولت نیز تغییر کرده و به منظور رفع مشکلات و مسائل شهری و همچنین در حوزه مدیریت شهری رویکرد اجتماع‌محور را مورد توجه و در دستور کار قرار داده که به نظر می‌رسد این رویکرد می‌تواند نتایج و دستاوردهای بسیار مثبتی را به همراه داشته باشد.
جعفرپور با بیان مهم‌ترین اهداف ایجاد خانه گفتمان شهری اظهار می‌کند: در این خانه علاوه برحضور اقشار مختلف جامعه از جمله کارشناسان، نخبگان و... از مشارکت گروه‌های مردمی در تصمیم‌سازی‌های شهری استفاده خواهد شد. همچنین سطح آگاهی، سواد شهری و مسئولیت اجتماعی شهروندان نسبت به شهر مورد ارزیابی و پایش قرار می‌گیرد.