مهدی واعظی:
خیلی‌ها فکر می‌کنند که مثلا کارتنخوابها فقط در کشور ما هستند و نهایتا چند کشور دیگر؛ یا مثلا در کشورهای توسعه‌یافته و بزرگ، کارتنخواب وجود ندارد؛ درحالی‌که این‌طور نیست. معضل کارتن‌خوابی و بی‌خانمانی یک معضل جهانی‌است که بسیاری از دولت‌ها با آن درگیر هستند. اینجا سعی کرده‌ایم مروری بر عملکرد کشورهای مختلف در زمینه این معضل جهانی داشته باشیم.
انگلستان
ابزاری برای امور خلاف
گزارشی که از سوی یکی از مؤسسات خیریه و امدادرسان در انگلستان منتشر شد، موضوعی را فاش کرد که دل انسان‌های آزاده جهان را به درد آورد. طبق این گزارش، برخی باندهای خلافکار و گروه‌های تبهکار در شهرهای مختلف انگلستان، از کارتنخوابها به‌عنوان ابزاری برای انجام امور خلاف خود استفاده می‌کنند. روزنامه گاردین، چاپ لندن در گزارشی به نقل از یک مؤسسه خیریه در امور کارتن‌خواب‌های انگلستان آورده است: «بسیاری از افراد بی‌سرپناه مورد استفاده باندها و شبکه‌های تبهکار قرار می‌گیرند و درواقع از آنها به‌نوعی به‌عنوان برده بهره‌برداری می‌شود. بسیاری از این بی‌خانمان‌ها مهاجرانی هستند که عمدتا با رؤیای دستیابی به کار و رفاه، خود را از کشورهای اروپای شرقی به خاک انگلستان رسانده‌اند. آنها در ازای دریافت مبلغی ناچیز مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند. البته این تنها مشکل کارتن‌خواب‌های انگلیس نیست بلکه آنها حتی از اینکه ممکن است در خواب ناز کشته شوند هم بیم دارند! برخی از کارتنخوابها برای آنکه بتوانند آسوده کف خیابان بخوابند و یک لقمه نان هم به‌دست آورند مجبورند در عملیات‌های تبهکارانه شرکت کنند. اکنون مسئولان پلیس و شهرداری در نقاط گوناگون انگلستان با چالش‌های جدیدی در زمینه کارتنخوابها روبه‌رو هستند. آنها از سر ناچاری به راه‌هایی کشیده می‌شوند که نتایج بسیار بدی در پی دارد».
فرانسه
بی‌خانمان‌ها ثبت‌نام می‌شوند
چند سال قبل طنین ونگ‌ونگ نوزادی معصوم که کنج یکی از خیابان‌های پاریس به دنیا آمد، سر و صدای گروه‌های حقوق بشری و مؤسسات خیریه فراوانی را درآورد. یک مادر کارتنخواب در شهری که از آن به عنوان عروس اروپا یاد می‌شود و خود را یکی از مدرن‌ترین‌ها می‌داند، درحالی وضع‌حمل کرد که با شرایط اسفناکی روبه‌رو بود. البته یک تیم امدادی به فریاد این زن، فرزند دخترش و همسرش رسیدند که متأسفانه تنها توانستند مادر را نجات دهند.
بسیاری از گروه‌های بشردوست و ان‌جی‌اوها سیاست‌های غلط دولت نیکولا سارکوزی را عامل اصلی چنین اتفاقاتی می‌دانند. بسیاری از کارتن‌خواب‌های فرانسوی یا از شدت سرما در زمستان و یا از شدت گرما در تابستان جان خود را از دست می‌دهند. پس از این ماجرای دردناک، تعدادی از سازمان‌های خیریه برای ارائه خدمات اولیه به کارتنخوابها و بی‌خانمان‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند؛ با این حال تعداد بالای این کارتنخوابها و از طرفی فرارسیدن فصل سرما، کار را بسیار دشوارتر از قبل کرده است. در کنار این موارد، سازمان‌های گوناگون بشردوستانه و بنگاه‌های خیریه با ثبت‌نام افراد بی‌خانمان، آنها را تحت پوشش درمانی قرار می‌دهند.
در برخی مناطق شهر، چادرهای کوچکی برای آنها تعبیه شده اما با این حال کمبود بودجه و امکانات باعث شده که خدمات‌رسانی به طور کامل صورت نگیرد.
آمریکا
مهاجرانی که بی‌خانمان هستند
در آمریکا تعداد بسیار زیادی کارتنخواب در شهرهای بزرگ و کوچک زندگی می‌کنند که در برخی موارد، مشکلاتی را نیز برای شهروندان به وجود آورده‌اند. جمعیت کثیری از این افراد، مهاجرانی هستند که از کشورهای آفریقایی و آمریکای مرکزی خود را به ایالات متحده رسانده‌اند تا شاید عموسام دستشان را بگیرد و از فلاکت نجات دهد! برخی از آنها به صورت قاچاقی و غیرقانونی خود را به خاک این کشور رسانده‌اند و حاضرند برای آنکه در آمریکا بمانند دست به هر کاری بزنند. در عین حال به این دلیل که بیمه‌های مختلف آمریکا (با توجه به قوانینی که وجود دارد و البته بسیار هم بر سر آن بحث و جدل هست) آنها را تحت پوشش خود قرار نمی‌دهند، وضعیت برایشان بسیار سخت شده است. همه‌ساله در فصل سرما، تعدادی از این بی‌خانمان‌ها به دلیل بیماری و... جان خود را از دست می‌دهند؛ ضمن آنکه نفوذ باندهای قاچاق و خلاف میان آنها باعث شده که تعداد زیادی از کارتنخوابها به امور خلاف روی بیاورند تا شاید چند دلاری درآمد کسب کنند. پلیس در برخی شهرها رفتار بدی با آنها دارد و این در حالی است که سازمان‌ها و گروه‌های خیریه تلاش می‌کنند خدمات بیشتری به این افراد ارائه دهند؛ خصوصا که میان آنها، زنان و کودکان بسیاری نیز به چشم می‌خورند.
هندوستان
24 ساعت زندگی در خیابان
هند، کشور عجیبی‌است. در شهری مانند دهلی که از بزرگ‌ترین شهرهای این کشور پهناور محسوب می‌شود، همه‌جور آدمی یافت می‌شود؛ از هنرپیشه‌هایی که پول‌های کلانی به دست می‌آورند، مصونیت‌های مختلفی دارند و حتی گاهی اوقات پلیس حق ندارد جریمه‌شان کند گرفته تا کودکان معلولی که دربه‌در دنبال یک تکه نان هستند که از شر قار و قور شکمشان مدتی راحت شوند.
جالب‌تر این است که این کودکان زباله‌هایی را جست‌وجو می‌کنند که مثلا درست روبه‌روی یک هتل بسیار شیک و پنج‌ستاره گذاشته شده است.
آنها همان گوشه و کنار هم جایی برای خوابیدن دست‌وپا می‌کنند؛ بدین‌ترتیب درحالی‌که چند متر آن‌طرف‌تر و در یک هتل پنج‌ستاره بهترین خدمات به مشتریان ارائه می‌شود، کودکان بی‌سرپرست، این‌طرف به خوابی شیرین فرورفته‌اند و آرزو‌هایشان را در خواب می‌بینند و حس می‌کنند! وضعیت کارتن‌خواب‌های هندی بسیار اسفبار‌تر از همتایان اروپایی، آمریکایی و حتی آسیایی‌شان است. آنها را حتی نمی‌توان کارتنخواب نامید؛ چراکه کارتنخوابها روز‌ها به سمتی می‌روند و حتی کار هم می‌کنند اما برخی از این هندی‌ها همان‌جا کنار خیابان هستند و طی ۲۴ساعت شبانه‌روز از جایشان تکان هم نمی‌خورند. اگرچه در سراسر هندوستان، مؤسسات خیریه فراوانی یافت می‌شود، مسئولان نیز مکان‌هایی را برای بی‌خانمان‌ها در نظر گرفته‌اند که می‌توانند شب‌ها را آنجا بگذرانند اما خدمات‌رسانی آنها به‌دلیل وجود جمعیت بسیار بالای کارتنخوابها و بی‌خانمان‌ها تقریبا به چشم نمی‌آید.
