اعتراف تلخ مالیاتی

علی‌اکبر عرب‌مازار، رئیس اسبق سازمان مالیاتی ایران می‌گوید: توان پرداخت مالیات تـوسـط مـؤدیان مالیاتی کاهش پیدا کرده لذا افزایش کارایی سازمان امور مالیاتی در سال سخت اقتصادی ضروری است. به گفته او، اگر برای افزایش درآمدهای مالیاتی بخواهیم به سمت افزایش پایه‌های مالیاتی برویم این فرایند بسیار طولانی می‌شود. از سوی دیگر لایحه مالیات بر ارزش افزوده نیز همچنان در مجلس تعیین تکلیف نشده است و به امسال نمی‌رسد.

عرب‌مازار که سال‌ها سکاندار سازمان مالیات‌بگیری ایران بوده، از فرار مالیاتی در ایران گلایه دارد و معتقد است: هنوز بسیاری از دستگاه‌های دولتی اطلاعاتشان را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار نداده‌اند که این هم در کاهش درآمدهای مالیاتی مؤثر است. البته عرب‌مازار این را هم گفته که اگر بنا باشد هر‌دستگاهی به بهانه مشکلات اقتصادی از دادن مالیات شانه خالی کند اهداف مالیاتی محقق نمی‌شود.

یکی از دردهای مزمن نظام مالیاتی، مالیات‌ستانی به روش سنتی و تمرکز بر گرفتن مالیات از مودیان مالیاتی به جای پیدا کردن افراد مالیات‌گریز است و معمولا وقتی دولت با کاهش درآمدهای نفتی مواجه می‌شود، به فکر سازمان مالیاتی می‌افتد تا در مقام پر‌کننده خزانه کشور، تا می‌تواند مالیات بگیرد. در این میان هرچند طی سال‌های اخیر نظام اظهارنامه‌ای جایگزین مالیات‌ علی‌الراس شده، اما حرکت لاک‌پشتی در نوسازی و آسان‌سازی نظام مالیات‌ستانی باعث شده تا فعالان اقتصادی همواره از این سازمان گلایه کنند و مسئولان سازمان مالیاتی هم در مقام دفاع منتقدان را به مالیات‌گریزی متهم سازند.

مقاومت در برابر مالیات به‌دلیل فرهنگسازی ضعیف این سال‌ها و به‌روز نبودن سازمان مالیاتی و دسترسی ناموزون آن به اطلاعات اقتصادی شهروندان همچنان ادامه دارد؛ به‌نظر سازمان مالیاتی به خون تازه نیاز دارد.