واکنش میراث به گزارش کمیسیون اصل 90

محمد باریکانی/خبر‌نگار

کمیسیون اصل 90مجلس دو روز پیش در گزارشی که در صحن علنی مجلس قرائت کرد؛ ضعف‌ها، کاستی‌ها و مشکلات 3حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری را به تصویر کشید و در گزارش خود دستگاه‌های دیگر را نیز که به‌دلیل ناهماهنگی با سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری در پیشبرد اهداف این سازمان اختلال ایجاد کرده‌اند نکوهش کرد.
به گزارش همشهری، کمیسیون اصل 90مجلس 15ایراد در بخش میراث‌فرهنگی، 40ایراد در بخش گردشگری و 20ایراد در بخش صنایع‌دستی کشور را احصاء و به مجلس برد تا با قرائت یکی از طولانی‌ترین گزارش‌ها درخصوص عملکرد سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری 12پیشنهاد با هدف بهبود وضعیت این سازمان ارائه و از نمایندگان درخواست کند سازمان میراث‌فرهنگی را به وزارتخانه تبدیل کنند.
تدوین طولانی‌ترین گزارش مجلس از عملکرد سازمان میراث‌فرهنگی براساس پیگیری‌های روزنامه همشهری از مجلس، از 2سال‌ونیم پیش و زمانی آغاز شد که نخستین شکایت به کمیسیون اصل 90مجلس از سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ارسال شد. با این حال بخش‌هایی از این گزارش بیانگر آن است که برخی داده‌های موجود در آن متعلق به سال 1396است که اگر بررسی‌های بیشتری صورت گرفته بود ممکن بود بخش‌هایی از این گزارش اصلاح شود.

عزم جدی مجلس برای صیانت از میراث
معاون میراث‌فرهنگی کشور که کمیسیون اصل 90مجلس، 15ایراد در حوزه فعالیت‌های او احصاء کرد، دیروز در مسیر مجلس به‌منظور حضور در کمیسیون‌ها برای بررسی طرح حمایت از مالکان بناهای تاریخی به همشهری گفت که گزارش کمیسیون اصل 90مجلس بسیار روشنگرانه و در جهت کمک به سازمان میراث‌فرهنگی برای حفاظت بیشتر از آثار و بناهای تاریخی کشور بود. محمد حسن طالبیان با اشاره به برخی بخش‌های گزارش کمیسیون اصل 90در حوزه میراث فرهنگی گفت: در موضوع قوانین، سازمان میراث‌فرهنگی از سال گذشته در حال تدوین قانون جامع میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است و علاوه بر آن از سال‌های گذشته تاکنون بر حجم قوانین حوزه میراث فرهنگی در مجلس نیز افزوده شده است.
طالبیان همچنین در  واکنش به بخش‌های دیگر گزارش کمیسیون اصل 90مجلس درخصوص فعالیت‌های حوزه میراث فرهنگی گفت: این گزارش درخصوص کم کاری دیگر دستگاه‌ها در حوزه حفاظت و صیانت از آثار تاریخی کاملا روشنگرانه بود. چون سازمان میراث‌فرهنگی همواره به عدم‌هماهنگی دستگاه‌های دیگر و حتی ادارات اوقاف که بخشی از آثار تاریخی را در اختیار دارند معترض است. وی افزود: گزارش کمیسیون اصل 90مجلس از عملکرد سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در بخش میراث فرهنگی بیانگر آن است که همه دستگاه‌های اجرایی کشور در حفاظت از اموال فرهنگ منقول و غیرمنقول در اختیار خود باید با سازمان میراث‌فرهنگی همکاری داشته باشند. معاون میراث‌فرهنگی، با اعلام اینکه بخشی از گزارش مجلس درخصوص فعالیت‌های مرتبط با حوزه میراث‌فرهنگی مربوط به کندی ثبت جهانی آثار ایرانی است گفت: واقعا اینگونه نیست و اتفاقا ایران در حوزه ثبت جهانی یکی از پرکارترین کشورها در یونسکو شناخته می‌شود. وی در ادامه به موضوع مربوط به مشکلات مرتبط با ارائه اوراق به پیمانکاران اشاره کرد و گفت: اتفاقا یکی از مشکلات ما همین ارائه اوراق به پیمانکاران و استادکارانی است که به جای دریافت وجه نقد ناچار به دریافت اوراق از سازمان برنامه و بودجه برای مرمت یک اثر در بیابان‌ها شده‌اند و همواره مورد اعتراض ما است. طالبیان با اعلام اینکه نباید گزارش کمیسیون اصل90 مجلس را منفی دید، افزود: این موضوع که در گزارش کمیسیون اصل90 مورد تأکید قرار گرفته و براساس آن باید همه دستگاه‌ها برای صیانت از آثار تاریخی به کمک سازمان میراث فرهنگی بیایند نکته مثبت گزارش است. او  گفت : مجلس با قرائت این گزارش نشان داد که می‌خواهد به حوزه میراث فرهنگی و صیانت از آثار تاریخی کمک کند و عزم مجلس برای بسیج همه دستگاه‌ها در حفاظت از آثار تاریخی جدی است. 

گزارش کمیسیون، قدیمی اما مثبت است
کمیسیون اصل 90مجلس نیز 40ایراد در قرائت گزارش عملکرد سازمان میراث‌فرهنگی در صحن علنی مجلس وارد دانست. معاون گردشگری کشور اما در واکنش به گزارش مجلس پس از پایان جلسات کاری روز گذشته خود در تماس با همشهری اعلام کرد که گزارش کمیسیون اصل 90مجلس حاوی نکات مثبت و منفی برای حوزه گردشگری است. ولی تیموری با اعلام اینکه به‌نظر می‌رسد تاریخ تهیه و تدوین نهایی گزارش کمیسیون اصل 90مجلس براساس برخی داده‌های موجود در آن به یک‌سال پیش و در خوش‌بینانه‌ترین حالت شش‌ماه قبل بازمی‌گردد تأکید کرد: بهتر بود زمان تنظیم گزارش و بازدیدهای میدانی نمایندگان مجلس مطرح می‌شد تا مشخص شود اطلاعات این گزارش چه زمانی تدوین و نهایی شده است.  معاون گردشگری مهم‌ترین وجه مثبت گزارش کمیسیون اصل90 مجلس را از این منظر می‌داند که برای نخستین بار مجلس شورای اسلامی در تحلیل خود گردشگری را صرفا خاص سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ندانسته و تأکید کرده است که معاونت گردشگری اختیار قانونی لازم برای مجاب کردن دستگاه‌های دیگر به همکاری با معاونت گردشگری در توسعه گردشگری را ندارد. او گفت: یکی از گرفتاری‌های گردشگری کشور همین مداخلات دستگاه‌های دیگر است که در گزارش کمیسیون اصل 90به آن اشاره شده است. تیموری اعلام کرد: به‌دلیل همین مداخلات است که وقتی معاونت گردشگری موافقت اصولی خود را برای آغاز یک پروژه گردشگری اعلام می‌کند، ناچار می‌شود چندین مرتبه این موافقت را تمدید کند تا تأییدیه دستگاه‌های دیگر گرفته شود و یک پروژه آغاز شود. او گزارش کمیسیون اصل90 مجلس در موضوع گردشگری را یک گام به جلو آن هم در سطح کلان در حوزه گردشگری ارزیابی کرد. ولی تیموری با این حال ضمن اشاره به برخی آمارها و اطلاعات قدیمی موجود در گزارش کمیسیون اصل 90مجلس تأکید کرد: گزارش کمیسیون اصل90 چند نکته داشت که بهتر بود دقت بیشتری در تنظیم آن صورت می‌گرفت. کشور در شرایط عادی نیست. چون وقتی یک گردشگر خارجی 2بار بحث خروج آمریکا از برجام و تهدیدهای مستقیم آمریکا در بخش گردشگری ایران را ببیند از سفر به ایران خودداری می‌کند. آمریکایی‌ها مستقیم به توراپراتورهایی که با ایران تبادل گردشگر دارند ورود کرده‌اند و گفته‌اند یا با ما کار کن یا دور ایران را خط بکش! پس در تنظیم گزارش کمیسیون اصل90 این موارد نیز باید درنظر گرفته می‌شد. معاون گردشگری کشور اعلام کرد: گزارش کمیسیون اصل90 به موضوع سند راهبردی گردشگری هم پرداخته بود اما نمی‌دانست که 3‌ماه پیش سند راهبردی گردشگری نهایی و به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ارسال شد و با تصویب کمیسیون‌ها اکنون برای تصویب در دولت است. به گفته تیموری، بحث دیگر کمیسیون اصل90 در گزارش ارائه شده آمارهای گردشگری بود. درحالی‌که قرارداد تهیه آمارهای گردشگری با مرکز آمار ایران و بانک مرکزی بسته شده و در حال اجرایی شدن است.

معاون گردشگری تأکید کرد: اگر کمیسیون اصل90 مجلس اقدامات 6‌ماه گذشته را در بخش گردشگری رصد کرده بود یا در جلسه‌ای پیش از قرائت این گزارش با بخش گردشگری حضور داشت، می‌دانست که برخی از مواردی که در گزارش عملکرد سازمان میراث‌فرهنگی ارائه شده دغدغه این سازمان بود و برنامه‌ریزی برای رفع آنها انجام شده است. او درخصوص تداخل دستگاه‌های دیگر در بخش گردشگری که در گزارش کمیسیون اصل90 به آن اشاره شده بود، گفت: این بخش گزارش بسیار مثبت است چون برخی دستگاه‌ها اقدام به ارائه پکیج‌های سفر بدون هماهنگی با معاونت گردشگری می‌کنند و مثلا مسئولیت گردشگری با بنده است اما اجزای بسته سفر در اختیار چند دستگاه است. بلیت‌اش را یک دستگاه دیگر می‌فروشد. اگر با عنوان زیارت باشد دستگاهی دیگر مجوز می‌دهد و اگر هم موضوع سلامت باشد دستگاهی دیگر متولی آن می‌شود و همین موازی‌کاری‌ها منجر به تداخل در صنعت گردشگری ایران شده است.

معاون صنایع‌دستی غایب این گزارش
کمیسیون اصل 90مجلس 20ایراد نیز به حوزه فعالیت‌های بخش صنایع‌دستی کشور وارد دانسته بود که خبرنگار همشهری تلاش زیادی برای تماس با معاون صنایع‌دستی به‌منظور انتشار واکنش این معاونت به گزارش کمیسیون اصل 90مجلس درخصوص ضعف‌ها و کاستی‌های این بخش انجام داد که متأسفانه به نتیجه نرسید. تنها پاسخی که از دفتر پویا محمودیان، معاون صنایع‌دستی کشور به تماس‌های پی در پی روزنامه همشهری رسید آن بود که مسئول دفتر معاون صنایع‌دستی پس از کسب اطلاع درخصوص موضوع گفت‌وگو با معاون صنایع‌دستی به یک پاسخ اکتفاء کرد. «با شما تماس می‌گیریم.» تماسی که تا لحظه پایانی این گزارش تا عصر دیروز گرفته نشد و جای پاسخگویی معاون صنایع‌دستی کشور به انتقادات کمیسیون اصل 90مجلس به فعالیت این حوزه خالی ماند.