ترامپ، حادثه نیست

ژرار آرو، در واشنگتن به 2چیز معروف است؛ میهمانی‌های مجلل و صراحت کلامش. او به‌عنوان یک دیپلمات باتجربه، چیزهایی را به زبان می‌آورد و البته توییت می‌کند، که دیگر دیپلمات‌ها، حتی به آنها فکر نمی‌کنند. مأموریت پنج‌ساله آرو به‌عنوان سفیر فرانسه در آمریکا، و زندگی حرفه‌ای‌اش به‌عنوان یک دیپلمات، هفته گذشته به پایان رسید. او در گفت‌وگو با نشریه آتلانتیک، مثل همیشه صریح و بی‌پرده به موضوعات مختلفی ازجمله صلح خاورمیانه، ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و خیزش راست‌ها در آمریکا پرداخته است.

آتلانتیک: شما کارتان را در خاورمیانه شروع کردید. وضعیت را در این منطقه چطور می‌بینید؟
آرو: من به جرارد کوشنر (داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ که مسئول تهیه طرح صلح خاورمیانه است) نزدیک هستم. در تاریخ بشر، هر وقت که مذاکره بین دوطرف برقرار بوده، طرف قدرتمندتر شرایط خود را به طرف ضعیف‌تر تحمیل کرده است. این پایه طرح صلح کوشنر است. طرح او به چیزی که اسرائیلی‌ها می‌خواهند بسیار نزدیک خواهد بود. اما آیا شکست خواهد خورد؟ من می‌گویم 99درصد بله اما به هر حال یک‌درصد دیگر هم وجود دارد. ترامپ، به‌خاطر محبوبیت زیادش در اسرائیل، ‌می‌تواند اسرائیلی‌ها را مجبور به عقب‌نشینی کند.
آتلانتیک: اما او تا حالا این کار را نکرده است.
دقیقا. اما اگر لازم باشد، این کار را خواهد کرد. او یک‌بار به مکرون گفته است: «من همه‌‌چیز به اسرائیلی‌ها داده‌ام. اسرائیلی‌ها هم باید چیزی به من بدهند.» او حتی از (بنیامین) نتانیاهو هم در اسرائیل محبوب‌تر است، بنابراین اسرائیلی‌ها به او اعتماد دارند. مسئله دیگر این است که فلسطینی‌ها احتمالا اینطور فکر خواهند کرد که این آخرین فرصت آنها برای دریافت نوعی حاکمیت محدود است. سومین مسئله این است که کوشنر می‌خواهد پول زیادی به پای فلسطینی‌ها بریزد. اما مشکل این است که طرف قوی‌تر شاید به این نتیجه برسد که نیازی به دادن امتیاز ندارد. شرایط فعلی هم کاملا به نفع اسرائیلی‌هاست.
آتلانتیک: فکر می‌کنید کوشنر چطور به این برنامه صلح رسید؟
او کاملا ذهنیت معاملات ملی دارد. او به‌شدت باهوش است اما جرأت ندارد. او تاریخ را نمی‌شناسد و به‌قدری هوادار اسرائیل است که شاید این نکته را درک نکند که اگر فلسطینی‌ها را مجبور کنید بین تسلیم و خودکشی یکی را انتخاب کنند، احتمالا دومی را انتخاب خواهند کرد. کسی مثل کوشنر این موضوع را درک نخواهد کرد.
آتلانتیک: فکر می‌کنید ریاست‌جمهوری ترامپ لطمات جبران‌ناپذیری به اتحاد دوسوی اقیانوس اطلس وارد خواهد کرد و یا حتی بدتر، باعث شکسته شدن آن خواهد شد؟
شما (درآمریکا) به ما نشان می‌دهید که وقتی یک پوپولیست در یک دمکراسی لیبرال انتخاب شود شرایط چگونه خواهد بود. چیزی که در این بحران مهم است، قدرت نهادهای شماست. من نمی‌دانم اگر مارین لوپن (رهبر راستگراها)‌ در فرانسه انتخاب می‌شد چه اتفاقی می‌افتاد، چون نهادهای ما بسیار ضعیف‌تر هستند.
بگذارید به شرایط قبل نگاهی بیندازیم. مثلا مسئله تجارت آزاد. ترامپ آن را به روش خود انجام می‌دهد. کمی بی‌رحمانه است اما به‌نوعی حق با اوست. کاری که او با چین می‌کند شاید باید به‌صورت متفاوتی انجام می‌شد اما به هر حال باید قبلا انجام می‌شد. ترامپ هم همچون باراک اوباما متوجه فرسودگی آمریکا شده است. نقش آمریکا به‌عنوان ژاندارم دنیا به‌سر آمده است. اوباما آن را شروع کرد و ترامپ آن را ادامه می‌دهد. قبلا آن را در اوکراین دیدیم و حالا هر روز شاهد آن در سوریه هستیم. ترامپ سؤالاتی را، کاملا بی‌رحمانه و کمی ابتدایی روی میز می‌گذارد، ‌که بسیاری در اینجا از خود می‌پرسند. اما این سؤالات واقعی هستند. اینکه این چرخش و تغییر ما را کجا می‌برد را نمی‌دانم.
آتلانتیک: چرا آمریکایی‌ها از این جنبش پوپولیستی غافلگیر شدند؟
شما بحران مالی سال2008 را داشتید که به‌خوبی توسط اوباما مدیریت شد. ما پیامدهای این بحران را دست‌کم گرفته‌ایم. مورد ترامپ برای من، ‌نه خود او و نه حتی یک شخص، که یک پدیده سیاسی است.
آتلانتیک: بین تغییرات در آمریکا و فرانسه شباهت‌هایی موجود است. این تغییر برای فرانسه چه معنایی دارد؟
برای من، بحران هویت، ‌نه یک بیماری که نشانه است. ما در فرانسه به‌صورت خوش‌بینانه‌ای فکر می‌کردیم انتخاب مکرون به‌معنای یافتن راه‌حل برای مقاومت برابر پوپولیسم است. اما معترضان موسوم به جلیقه‌زردها، به‌صورتی بنیادین شبیه افرادی هستند که اینجا به ترامپ رأی داده‌اند. بین این بحران‌ها، شباهت‌هایی وجود دارد. در برگزیت هم این شباهت را می‌توان دید.
آتلانتیک: شما دقیقا چه موقعی به‌خودتان گفتید که دیگر از کارها و صحبت‌های ترامپ متعجب نخواهید شد.
اولین مورد توافقنامه صلح پاریس بود. مورد دوم توافق هسته‌ای ایران بود. ما برای افزودن متمم‌هایی درباره موشک‌ها، تروریسم و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران به توافق هسته‌ای با دولت آمریکا مذاکره می‌کردیم. می‌توان گفت 90درصد به هدف خود رسیده بودیم و بحرانی در کار نبود. بعد به یک‌باره، طی یک‌شب، همه‌‌چیز به پایان رسید. خود ترامپ، شبانه درباره آن تصمیم گرفت. هیچ‌کس چیزی نمی‌دانست و روز بعد از آن کسی نمی‌توانست به ما توضیح بدهد چه اتفاقی افتاده است. مکرون در واشنگتن به ترامپ گفته بود که باید روی این موضوع کار کنیم و ترامپ هم قبول کرده بود.
آتلانتیک: کار کردن با جان بولتون چطور است؟
کار کردن با او ممکن است. او یک حرفه‌ای اما در عین حال یک ایدئولوگ است، بنابراین کار سخت است. در کار کردن با او باید بدانید که او به‌شدت ملی‌گراست و از سازمان‌های بین‌المللی متنفر است.
آتلانتیک: بزرگ‌ترین تصور غلطی که فرانسوی‌ها و آمریکایی‌ها از همدیگر دارند چیست؟
یک تصور غلط درباره ترامپ وجود دارد که آمریکایی و فرانسوی است و آن اینکه ترامپ حادثه است و وقتی که قدرت را ترک کند، همه‌‌چیز به روال عادی بازخواهد گشت. اما این رؤیای واشنگتن است.