مسکن
ترفندهای تازه برای حمایت ازخانه‌اولی‌ها
صندوق پس‌انداز مسکن یکم به آخر کار رسیده؛ این برداشتی است که می‌توان از آمارها ارائه شده از وضع سپرده‌گذاری خانه‌اولی‌ها در این صندوق و پرداخت تسهیلات توسط آن داشت اما این همه ماجرا نیست و اگر اظهارات متولیان حوزه مسکن در وزارت راه و شهرسازی درست باشد، به‌زودی ترفندهایی برای احیای این صندوق رو خواهد شد که قادر است از مسیر تولید مسکن، به تقویت قدرت خرید متقاضیان خانه‌اولی کمک کند.
صندوق مسکن یکم، از آغاز تا امروز
ایجاد صندوق پس‌انداز مسکن یکم، یکی از قوی‌ترین ابزارهای پس‌انداز محور بود که از سال93 در دستور کار قرار گرفت و از سال95 با پرداخت تسهیلات به متقاضیان خانه‌اولی سپرده‌گذار عملیاتی شد.
براساس سازوکار این صندوق، متقاضیان خانه‌اولی باید نیمی از مبلغ تسهیلات قابل پرداخت برای شهر محل سکونت خود را در صندوق پس‌انداز مسکن یکم سپرده می‌کردند تا یک سال بعد بتوانند دو برابر مبلغ سپرده‌شده را تسهیلات بگیرند آن‌هم با نرخ سود ترجیحی که در آخرین اصلاحات به 6درصد در بافت‌های فرسوده و 8درصد در سایر مناطق شهری رسیده بود و جذابیت استفاده از این تسهیلات را دوچندان می‌کرد اما با جهش قیمت مسکن، عملاً موج سوم سپرده‌گذاران این صندوق یعنی کسانی که از میانه سال96 دست‌به‌کار افتتاح حساب شده بودند از خرید مسکن ناکام ماندند زیرا نسبت پوشش دهی این تسهیلات به قیمت یک واحد مسکونی متوسط در اغلب نقاط کشور از بالای 50درصد به حوالی 20درصد رسید و عملاً دیگر قادر نبود کمکی به تقویت قدرت خرید متقاضیان محسوب شود.
در این وضعیت افزایش مبلغ تسهیلات اعطایی از سوی این صندوق پیشنهاد شد و فشارهایی هم برای قبول این پیشنهاد به وزیر راه و شهرسازی وارد آمد اما تورم‌زا بودن این سیاست و اثری که بر جهش دوباره قیمت مسکن داشت باعث شد کاملاً از دستور کار خارج شود.
توجه به راهکارهای غیرتورمی
در ماه‌های اخیر مخالفت با افزایش مبلغ تسهیلات مسکن یکم، به‌واسطه تورم‌زا بودن و همچنین اثر مخربی که بر قیمت مسکن دارد، باعث شده سپرده‌گذاران مسکن یکم بزرگ‌ترین بازندگان بازار مسکن لقب بگیرند؛ کسانی که بعد از یک سال انتظار برای دریافت وام، حالا با قیمت‌های نجومی مسکن مواجه شده‌اند و حتی ارزش سپرده اولیه آنها نیز به یک‌سوم کاهش یافته است.
در این وضعیت عملاً بازار مسکن به بن‌بست تقاضا رسید و وارد رکود تورمی شدیدی شد که از آن چیزی جز کسادی بازار و زمینگیر شدن سازندگان انتظار نمی‌رود مگر اینکه تمهیداتی برای ساماندهی بازار مسکن با راهکارهای غیرتورمی اندیشیده شود؛ مانند چیزی که هفته گذشته درباره تدوین بسته رونق‌زای حوزه مسکن از سوی بانک مسکن رسانه‌ای شد و قرار است به‌زودی رونمایی شود. در این بسته قرار است حمایت از تولید مسکن مطابق با الگوی مصرف و افزایش قدرت خرید متقاضیان خانه‌اولی با روش‌های غیرتورمی در دستور کار قرار بگیرد. به گزارش همشهری، معاون وزیر راه و شهرسازی نیز به تازگی در گفت‌وگو با رسانه‌ها اظهاراتی داشته که نشان می‌دهد حرکت‌های تازه‌ای برای رسیدگی به مشکل بازار مسکن شکل گرفته که به‌زودی اعلام خواهند شد.
تقویت قدرت خرید متقاضیان بدون افزایش وام
مازیار حسینی، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی از بازنگری در سازوکار صندوق پس‌انداز مسکن یکم و مطرح شدن روش‌های جدیدی از تأمین مالی در حوزه مسکن خبر داده که پس از نهایی شدن، به شورای‌عالی مسکن به ریاست رئیس‌جمهور ارسال خواهد شد. البته همچنان برخی فعالان حوزه مسکن معتقدند خروج مسکن از دوره رکود نیازمند افزایش مبلغ تسهیلات خرید است، اما معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه بازنگری صندوق پس‌انداز مسکن با همکاری بانک مسکن در حال انجام است، می‌گوید: یکی از موضوعاتی که در روش‌های تأمین مالی پیش‌بینی خواهد شد، افزایش قدرت خرید متقاضیان است که چگونگی آن بعد از نهایی شدن اعلام خواهد شد اما این کار قطعاً با افزایش رقم تسهیلات انجام نمی‌شود. به گزارش همشهری، باوجوداینکه حسینی از اعلام جزئیات بسته رونق زای مسکن خودداری کرده و آن را منوط به نهایی شدن دانسته است اما از اظهارات او چنین برمی‌آید که در بسته جدید، یکی از ترفندهای کمک به طرف تقاضا در بازار مسکن، شکل‌گیری صندوق‌های تأمین مسکن است که می‌تواند به‌اندازه دارایی متقاضیان مسکن زمینه را برای خرید فراهم کند. در این صورت کسی که فرضاً معادل ارزش چند متر از یک واحد مسکونی در یک پروژه در حال ساخت را دارد، می‌تواند به همین میزان خرید کند و در ادامه با استفاده از ابزارهای پس‌انداز محور و تسهیلات خرید مسکن یک واحد کامل را خریداری کند. البته این سیاست پیش‌ازاین به‌صورت محدود و با کمک بازار سرمایه در صندوق‌های زمین و مسکن اجرا شد که به‌دلیل محدود بودن پروژه‌ها مورد استقبال قرار نگرفت اما در بسته جدید چنانچه صندوق‌ها برای ساخت مسکن در مناطق مورد تقاضا اقدام کنند به یقین با موفقیت بیشتری روبه‌رو خواهند شد. قبلاً پیشنهادهایی برای چرخاندن تسهیلات مسکن یکم از طرف تقاضا به حوزه تولید مطرح شده بود که براساس آن تسهیلات مسکن یکم به‌جای پرداخت به متقاضیان خانه اولی ابتدا به سازندگان پرداخت می‌شد تا واحدهای موردتقاضای سپرده‌گذاران را تولید کنند و درنهایت در ازای انتقال تسهیلات به متقاضی و دریافت مابه‌التفاوت قیمت واحد مسکونی، آن را تحویل دهند.
