ضرورت بازگرداندن توازن به سیاست خارجی آمریکا

همزمان با تلاش جمهوریخواهان برای افزایش دخالت در خاورمیانه و تشدید فشارها بر ایران، سخنان تازه‌‌ای از سوی برنی سندرز، نامزد دمکرات‌ها برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مطرح شده که از برنامه او برای اجرای یک دوربرگردان بزرگ در سیاست‌خارجی آمریکا حکایت دارد.
فضای این روزهای سیاست در آمریکا به‌شدت علیه ایران است. مایک پمپئو که خود در صدر فهرست افراطی‌های دولت دونالد ترامپ قرار دارد، دیروز در گفت‌وگو با روزنامه واشنگتن‌پست از برخی نمایندگان کنگره سخن به میان آورد که از او هم در تقابل با ایران تندروتر هستند. پمپئو گفت: «برخی نمایندگان مجلس کنار گود نشسته‌اند و می‌گویند لنگش کن.» این سخن پمپئو یک روز پس از آن مطرح شد که تد کروز، نماینده جمهوریخواه کنگره که پیش از این ریاست مجلس نمایندگان را به‌عهده داشته، از او خواست در تقابل ایران کوتاه نیاید و تحریم‌ها را به حداکثر سطح ممکن برساند. مایک پمپئو تلاش کرد از مسیری که در تقابل با ایران آمده دفاع کند و تأکید کرد که اینگونه سخنان درباره اقدامات وزارت خارجه آمریکا «مضحک» است.
تنش لفظی میان کروز و پمپئو به تحریم‌های نفتی ایران و معافیت‌هایی بازمی‌گردد که از سوی دولت آمریکا به برخی مشتریان نفت ایران داده شده است. کروز و برخی دیگر اعضای کنگره، اعطای معافیت به کشورهایی همچون چین، ژاپن، کره‌جنوبی و هند را مخالف سیاست «فشار حداکثری» ترامپ می‌دانند و به‌دنبال توقف تمدید آنها هستند. کروز خطاب به پمپئو گفته است: «فشار حداکثری، یعنی فشار حداکثری؛ نه چیزی کمتر از آن.»
در شرایطی که عده‌‌ای در واشنگتن برای قطع کامل فروش نفت ایران تلاش می‌کنند تا به ادعای خود، شاهد تغییر رفتار ایران باشند، مهم‌ترین نامزد انتخاباتی دمکرات‌ها از ضرورت تغییر در سیاست‌ خارجی آمریکا سخن به میان آورده است. برنی سندرز که تا به اینجا جدی‌ترین چهره حاضر در کمپ دمکرات‌ها برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال2020 آمریکاست، در گفت‌وگو با هفته‌نامه نیویورکر، از ضرورت بازگشت «توازن» به سیاست خارجی این کشور می‌گوید.
برنی سندرز اکنون با چهره‌هایی که اطرافش را گرفته‌اند، وزن بیشتری در معادلات سیاسی آمریکا پیدا کرده، برخلاف دوره قبل انتخابات ریاست‌جمهوری در زمینه سیاست خارجی نیز ایده دارد. او به نیویورکر می‌گوید: مردم آمریکا نمی‌دانند که سیاست خارجی کشورشان تا چه حد «سیاه» بوده است. سندرز اقدام آمریکا برای ساقط کردن دولت محمد مصدق در سال1332 را یکی از نشانه‌های سیاست‌ خارجی سیاه آمریکا می‌داند و خطاب به خبرنگار نیویورکر می‌گوید: «چه تعداد دولت را در جهان ساقط کرده‌ایم؟ چند نفر از مردم آمریکا می‌دانند دولت‌شان یک دولت منتخب مردم را ساقط کرد که شاه را به جایش بنشاند؟ به‌نظر شما چند نفر می‌دانند؟ باید تلاش کنیم مردم قدری آگاه‌تر شوند.»
در انتخابات قبلی آمریکا، کمتر کسی برنامه‌های سندرز در حوزه سیاست خارجی را جدی می‌گرفت. او اما اکنون فهرستی از بهترین صاحب‌نظران سیاست خارجی را در کنار خود دارد. «مت داس» یکی از پژوهشگران شناخته‌شده روابط بین‌الملل، مشاور اصلی سندرز در زمینه سیاست خارجی است. «رابرت مالی»، مسئول خاورمیانه در شورای امنیت ملی دولت اوباما که اکنون ریاست گروه بین‌المللی بحران را بر عهده دارد نیز در گروه مشاوران اوست. ولی نصر، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه جان هاپکینز نیز جزو دیگر چهره‌های شناخته‌شده تیم سیاست خارجی سندرز است. حضور این افراد، این‌بار برخلاف گذشته به سندرز در حوزه سیاست خارجی شخصیت ویژه‌ای داده است.
سندرز طی 3سال گذشته نشان داده که برای بازگرداندن آمریکا از مسیر کنونی در عرصه سیاست خارجی مصمم است. محور فعالیت او در مجلس سنا طی این مدت، مقابله با حمایت‌های آمریکا از عربستان در جنگ یمن بوده است. با محوریت او، سنا براساس قانون اختیارات جنگی مصوب سال1973 برای نخستین‌بار قطعنامه‌ای صادر کرد تا مانع ورود آمریکا به جنگ یمن در حمایت از عربستان شود. سندرز در این زمینه گفته است: «نمی‌توانم درک کنم که چرا ما باید نزدیک‌ترین متحد یک رژیم غیردمکراتیک و مستبد باشیم.»
سندرز در مورد انتخاب آمریکا بین ایران و عربستان نیز به نیویورکر گفته است: «این تصور در میان سیاستمداران آمریکایی وجود دارد که باید عربستان را دوست داشته باشیم و از ایران متنفر باشیم. این در حالی است که در ایران دمکراسی و حقوق زنان بیش از عربستان دیده می‌شود.» پایان دادن به جنگ‌هایی که با محوریت آمریکا آغاز شده‌اند نیز جزو برنامه‌های اعلامی سندرز به‌شمار می‌رود. سندرز هزینه جنگ علیه ترور که از سال2001 از سوی جمهوریخواهان آغاز شد و همچنان ادامه دارد را 6تریلیون دلار دانسته و گفته است: ‌«چرا در شرایطی که بسیاری در آمریکا توانایی پرداخت هزینه تحصیل خود را ندارند، بودجه نظامی آمریکا باید 700میلیارد دلار باشد؟» گروه بزرگی از جوانان آمریکایی که در دوره قبل از سندرز حمایت کردند، اکنون با گسترده‌تر شدن دامنه برنامه‌های او، امید بیشتری به پیروزی‌اش در انتخابات سال آینده پیدا کرده‌اند.