چهره روز
ماست‌مالی با مال‌سازی
مجیدرضا حریری، تاجر شناخته شده و نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین اظهارات جالبی درباره مال‌سازی و توسعه فروشگاه‌های بزرگ و مجلل در جهان داشته است. مسائلی که البته پیش‌ازاین نیز گاه و بی‌گاه توسط کارشناسان اقتصادی و حتی جامعه شناسان مطرح شده اما این بار حریری به‌گونه‌ای تلاش کرده است سیر تاریخی شکل‌گیری فروشگاه‌های بزرگ یا همان مال‌ها را تعریف کند که عاقبت بتوان نتیجه درستی برای پاسخ به این سؤال یافت که چرا در سال‌های اخیر، سرزمین ایران بستر مناسبی برای رویش مال‌ها شده است.
حریری می‌گوید: اصلی‌ترین نقطه رشد و توسعه مال‌ها در جهان از قرن بیستم و در کشور آمریکا رخ داد و برای دوره طولانی توانست بخش قابل‌توجهی از تمرکز اقتصاد خرده‌فروشی را به‌خود اختصاص دهد و در ادامه، پس از عبور از این دوره عملا حرکت رو به رشد مال‌ها در کشورهای توسعه‌یافته متوقف شد و این فروشگاه‌ها جای خود را به فروش آنلاین در فضای مجازی دادند.
در دهه‌های اخیر اما، اصلی‌ترین حوزه تمرکز مال‌ها در کشورهای نوکیسه مثل چین و کشورهای حوزه خلیج‌فارس بوده که درآمدزایی هنگفتی که داشته‌اند باعث شده به فکر حرکات عجیب اقتصادی و زدن رکورد در ساخت برج‌ها یا فروشگاه‌های بزرگ و مجلل باشند. در این میان ایران هم گرچه همپای این کشورها به‌دنبال رکورد زدن در ساخت مال‌های عجیب‌وغریب نبوده اما در نوع خود دوره‌ای از رواج ساخت مال‌های متعدد را تجربه کرده که البته ساخت آنها با هدف‌گذاری‌های معمول مال‌سازی همراه نبوده است و گویا بیشتر برای «سرپوش گذاشتن بر فعالیت‌های نامعلوم» دنبال می‌شود؛ چراکه مال‌ها به‌عنوان محل خرید طبقه متوسط شناخته می‌شوند اما در ایران اولا مال‌ها محل فروش کالای لوکس شده‌اند و دوما طبقه متوسط قدرت خرید خود را از دست داده و سوما واردات این کالاهای لوکس ممنوع شده است و چندین اماواگر دیگر.
حریری پیش از هر چیز نبود شفافیت کامل در اقتصاد را در گسترش فروشگاه‌های بزرگ مؤثر می‌داند همچنان که در سال‌های اخیر دیده شده برخی افراد، شرکت‌ها و سازمان‌هایی که وضعیت نامعلومی داشته‌اند، برای پوشش فعالیت‌هایشان به ساخت این فروشگاه‌ها اقدام کرده‌اند و البته بسیاری از این طرح‌ها به‌دلیل مشکلات قضایی متوقف مانده است. «سرپوش گذاشتن بر فعالیت‌های نامعلوم» می‌تواند پولشویی باشد یا توجیه دریافت تسهیلات سنگین اختلاس‌گونه یا تغییر کاربری زمین یا هزار و یک مسئله دیگر که ثمره‌ای جز مسمومیت اقتصاد ندارند.
در همینه زمینه :
