خداحافظی با دلار 4200 تومانی

دولت به‌طور رسمی شکست سیاست دلار 4200تومانی را اعلام کرد. یک سال پیش یعنی در تاریخ 21فروردین‌ سال‌97 اسحاق جهانگیری، معاون رئیس‌جمهور سیاست دلار4200تومانی را در مصاحبه تلویزیونی اعلام کرده بود.

به‌گزارش همشهری، حالا یک‌ماه پس از اظهارنظر رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر ناکارآمدی سیاست دلار 4200تومانی، دیروز محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه و یکی از مدافعان این سیاست، همچون عبدالناصر همتی رسما ایفای نقش دلار ۴۲۰۰‌تومانی در گرانی و رانت‌خواری را تأیید کرد و گفت: باید قبول کنیم شیوه کنونی پرداخت ارز 4200تومانی به کالاهای اساسی درست نیست و از این طریق منافعی به‌دست مردم نمی‌رسد؛ بنابراین بحث تغییر این روند مطرح است؛ البته هنوز به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم.

21فروردین پارسال اسحاق جهانگیری در یک گفت‌وگوی زنده تلویزیونی از یکسان‌سازی نرخ ارز بر مبنای دلار 4200تومانی خبر داد و دستگیری معامله‌گران ارز در خیابان‌ها و بازار آغاز شد. سیاستی که از همان ابتدا با مخالفت فعالان اقتصادی و کارشناسان مواجه شد. آنها معتقد بودند سیاست تثبیت نرخ ارز به شکست می‌انجامد. 18اسفندماه پارسال هم عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد: موانع و مشکلات سیستم توزیع موجب شده به‌رغم تأثیر اولیه ارز ۴۲۰۰‌تومانی کالاهای اساسی در کنترل تأثیر شوک طرف عرضه، معایب آن به‌تدریج آشکار شده و با افزایش قیمت آنها در بازار، ضمن ایجاد رانت، موجب افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شده و ارز‌های توزیع شده نصیب واسطه‌ها شده است. دیروز محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست با خبرنگاران گفت: رئیس‌جمهوری همواره تأکید دارد باید زندگی و معیشت مردم از نوسانات ارز مبرا باشد؛ بر این اساس پارسال 25کالای اساسی ارز 4200تومانی دریافت کردند. او ادامه داد: هم‌اکنون برای واردات 25قلم کالای اساسی، ارز 4200تومانی پرداخت می‌شود و براین اساس پارسال 13هزار و 500میلیارد تومان یارانه برای کالای اساسی پرداخت شد و پیش‌بینی کرده‌ایم امسال نیز 14هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت شود.

رئیس سازمان برنامه و بودجه با طرح این پرسش که با اختصاص این اعتبار آیا به هدف خود رسیده‌ایم؟ گفت: برای نمونه گوشت قرمز ازجمله اقلامی بود که برای واردات ارز 4200تومانی پرداخت می‌شد اما شاهد بودیم که قیمت گوشت به‌دلیل خروج دام و نبود نظارت کافی کاهش نیافت و مردم از پرداخت یارانه بهره‌ای نبردند. وی افزود: براین اساس به این جمع‌بندی رسیدیم که اگر واردات گوشت با ارز نیمایی باشد قیمت آن کاهش می‌یابد. از محل واردات گوشت با ارز نیمایی 50تا 60هزار میلیارد تومان ارز صرفه‌جویی می‌شود.

او تأکید کرد: سازوکار دولت این است که این مبالغ را در اختیار مردم قرار دهیم اما اینکه به واردکننده بدهیم یا به‌صورت کالابرگ الکترونیک و شکل‌های دیگر باشد هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم. معاون رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه نباید جو جامعه را متشنج کنیم، گفت: بحث حذف ارز 4200تومانی از کالاهای اساسی هنوز نهایی نشده و نباید با انتشار اخباری مبنی بر حذف یارانه 4200تومانی و افزایش قیمت‌ها جو روانی جامعه را به هم بریزیم و مردم را نگران کنیم. روز دوشنبه دولت در مصوبه‌ای به حذف رانت ارزی و ممنوعیت واردات گوشت قرمز با دلار 4200تومانی رضایت داد تا اقتصاد ایران به‌تدریج شاهد پایان یک دوره یکساله رانت ارزی باشد. او افزود: قطعا مابه‌التفاوت ۵۰ تا ۶۰ هزار میلیارد تومانی ناشی از ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی و ارز نیمایی به مردم خواهد رسید و ریالی از آن در بودجه صرف نخواهد شد، اما اینکه به واردکننده داده شود یا در سازوکاری مانند کالابرگ الکترونیکی و یا صورت دیگر باشد هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم.

یارانه پنهان روی میز سران قوا
رئیس سازمان برنامه و بودجه دیروز همچنین خبر داد: برنامه اصلاح ۹۳۴ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان در اقتصاد برای تصمیم‌گیری در اختیار سران قوا قرار می‌گیرد اما اینکه ظرفیت اجرای آن چقدر وجود داشته باشد مهم است. معمولا همه استقبال می‌کنند، اما موقعی که پای خودشان درگیر می‌شود، اتفاقات دیگری می‌افتد. دیروز همچنین در حضور خبرنگاران و مدیران ارشد سازمان برنامه و بودجه از 2برنامه «توسعه- تولید و اشتغال پایدار » و «اصلاح ساختار بودجه» رونمایی شد. نوبخت با اشاره به اینکه برنامه رونق تولید متناسب با شرایط سال ۱۳۹۸ و مطالبات مقام معظم رهبری آماده شده است، گفت: امیدواریم دستگاه‌های اجرایی به‌گونه‌ای عمل کنند تا اهداف پیش‌بینی شده محقق شود. مهم‌ترین برنامه سازمان برنامه و بودجه در 5سال آینده براساس آنچه دیروز اعلام شد بر محورهایی چون تأمین منابع مطمئن برای اداره کشور و افزایش کارایی دولت، حمایت از تولید و اشتغال و ایجاد ثبات در اقتصاد کلان و ارتقای عدالت و بهبود معیشت عمومی استوار است.

   همه بسته‌های نوبخت و همکاران
بسته پیشنهادی نوبخت و همکارانش برای انضباط بخشیدن به دخل و خرج دولت و اصلاح ساختار بودجه در 5برنامه کلی شامل اصلاح رویه‌ها و نظام تأمین، تخصیص، ایجاد و ایفای تعهدات و پرداخت، گسترش چارچوب میان‌مدت بودجه‌ریزی، اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد، اولویت‌بندی هزینه‌ها و تدوین برنامه‌ها و تنظیم بودجه‌ها براساس مطالعات آمایش خلاصه می‌شود. همچنین قرار است با اجرای برنامه‌هایی چون ساماندهی و اصلاح عملیات فرابودجه‌ای دولت، پایش و گزارشگری مالی دولت به نهادهای عمومی غیردولتی با افزایش شفافیت جریان وجوه و هزینه‌ها در دولت و نهادهای عمومی سند دخل و خرج سالانه دولت شفاف‌تر شود. اصلاح فرایند تصویب برنامه‌ها و لوایح بودجه در دولت، ساماندهی رابطه سازمان برنامه و بودجه و خزانه‌داری کل، اصلاح رابطه دولت با نهادهای مالی عمومی و بخش خصوصی، اصلاح رابطه دولت و نظام بانکی (بانک مرکزی و شبکه بانکی) و اصلاح رابطه دولت با صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی بخش دیگری از برنامه اصلاح ساختار بودجه ایران عنوان شده است. افزون بر این دولت تصمیم دارد تا نظام یارانه‌ها به‌ویژه یارانه حامل‌های انرژی، نحوه تخصیص و توزیع یارانه کالاهای اساسی و یارانه پرداختی به طرح تحول سلامت را مورد بازنگری قرار دهد. یکی دیگر از ماموریت‌های سازمان برنامه و بودجه در 5سال آینده پایدار‌سازی‌ درآمدهای دولت عنوان شده که مدیران ارشد این نهاد می‌گویند: دنبال افزایش پایه و پوشش مالیاتی و ساماندهی معافیت‌های مالیاتی و گمرکی هستند. آنها امیدوارند که با اجرای یک برنامه اصلاح ساختار بودجه کل ایران طی 5 سال آینده ثبات از دست رفته را به اقتصاد کلان کشور برگردانند و برای همین موضوع در جست‌وجوی راهی جهت اصلاح قاعده تقسیم درآمدهای نفتی، اصلاح اساسنامه صندوق توسعه ملی، ساماندهی بدهی دولت و البته تثبیت اشتغال موجود هستند.