اعتراض به کنسرت و مستند

ندا انتظامی /روزنامه نگار

سال98 برای حوزه موسیقی با خبرهای متفاوتی شروع شد؛ از اهدای جایزه آقاخان به محمدرضا شجریان تا پخش مستند «از سپیده تا فریاد» از شبکه افق. به این لیست همدردی هنرمندان با سیل اخیر ایران و کنسرت امیرحسین مقصودلو را هم اضافه کنید تا لیست خبرهای موسیقی در سال جدید کامل شود. در این گزارش نگاهی داریم به مهم‌ترین اخبار این حوزه در سال جدید.

  جایزه آقاخان برای «خداوندگار موسیقی»
جایزه افتخاری موسیقی بنیاد آقاخان به استاد محمدرضا شجریان اهدا شد. مسئولان این بنیاد این جایزه را «به پاس ادای دین ماندگار به میراث موسیقایی بشریت، استادی بی‌مانند موسیقایی و تأثیر اجتماعی پایدار در مقام یک خواننده و استاد هم در ایران و هم ورای مرزهای آن» به استاد شجریان اهدا کردند.
استاد آواز ایران که مدتی است در بستر بیماری است در این مراسم حضور نیافت و مژگان شجریان به نمایندگی از پدر این جایزه را دریافت کرد و آواز محبوب طرفداران استاد یعنی «مرغ سحر» را با همراهی داریوش طلایی و شاهو عندلیبی و چندین نوازنده دیگر اجرا کرد. مژگان شجریان در حاشیه این برنامه در پاسخ به سوالی درباره حال محمدرضا شجریان گفت: «پدر متأسفانه همچنان بستری هستند و تغییری نسبت به قبل نکرده‌اند. ایشان از شرایط بیماری خیلی خسته شده‌اند و امیدواریم حال‌شان روز به‌روز بهتر شود.»
از سوی دیگر همایون شجریان که برای اجرای تور کنسرت آلبوم «ایران من» در آمریکا به سر می‌برد در پیام ویدئویی ضمن تشکر از آقاخان و موسیقی به‌عنوان شاگرد و نزدیک‌ترین شاگرد استاد آواز ایران گفت: «ایشان بیش از ۵۰ سال فعالیت هنری در زمینه آواز و موسیقی داشته‌اند و این سال‌ها توشه بسیار گرانبهایی را در کارنامه هنری‌شان ایجاد کرده است. پدر سال‌ها قبل مؤسسه‌ای را در زمینه موسیقی برای اعتلای فرهنگ و موسیقی و تربیت شاگردان (به‌خصوص آواز اصیل ایرانی) تاسیس کردند و این جایزه مشوق بزرگی است که می‌تواند بسیاری از اهداف این مؤسسه را جامه‌ عمل بپوشاند و در راه اعتلای فرهنگ و تربیت شاگردانی مجرب اقدام کند. از همگی سپاسگزارم و امیدوارم شاد و پیروز باشید.» 
جایزه ویژه مؤسسه آقاخان که امسال به استاد شجریان تعلق گرفت، معتبرترین جایزه این مؤسسه بین‌المللی بوده که در کنار جوایزی همچون آموزش، خلاقیت و نوآوری و حفاظت و احیای میراث موسیقی هرساله به مهم‌ترین و تأثیرگذارترین شخصیت‌های موسیقی جهان اعطا می‌شود.
امسال تنها از استاد شجریان تقدیر نشد، بلکه داریوش طلایی، موسیقیدان، نوازنده تار و سه‌تار و آهنگساز ایرانی جایزه «سهم متمایز و پایدار در موسیقی» را از این بنیاد دریافت کرد.
از سوی دیگر موزیسین‌های ایرانی همچون شاهو عندلیبی در «نی ایرانی»، آرش محافظ در «سنتور» و رضا پرویز‌زاده در«کمانچه» با 14هنرمند از سراسر جهان به رقابت پرداختند. پیش از این طراح پل طبیعت و طراح پروژه بازسازی بازار تبریز جایزه ویژه معماری این بنیاد را دریافت کرده بود.
این جایزه با حضور رئیس بنیاد آقاخان، رئیس‌جمهور و وزیر فرهنگ پرتغال در لیسبون پرتغال برگزار شد.

  وقتی دوست دشمن است
10 فروردین‌ماه شبکه افق مستند «از سپیده تا فریاد» را روانه آنتن رسانه‌ای کرد که مدت‌هاست از آوردن نام محمدرضا شجریان خودداری می‌کند. پخش این مستند نشان از سیاست یک بام و دو هوای رسانه‌ای دارد که برخلاف خواسته مردم دعای ربنا و دعای‌ ماه مبارک رمضان را با صدای او پخش نمی‌کند.
پخش این مستند به کارگردانی مهدی طوسی با واکنش منفی کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد؛ به‌ویژه وقتی که در متن مستند به این نتیجه درباره این هنرمند محبوب رسیده‌اند که «شجریان به‌خاطر مواضع سیاسی‌اش در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفته، به مواضعی ضد‌مذهب می‌رسد و برخی از طرفداران سابقش با اندوه به روند قربانی شدن او نگاه می‌کنند. او حالا یک شخصیت پرهیاهوی سیاسی است که عده‌ای برایش هورا می‌کشند و مخالفانش تحملش نمی‌کنند.»
سازندگان مستند از سپیده تا فریاد که محتوای آن قبلا به‌صورت پرونده در خبرگزاری تسنیم منتشر شده بود، نگاه دقیق و کاملی به پرونده این هنرمند نداشتند. به‌طور مثال اشاره‌ای به محدودیت‌های حرفه‌ای این خواننده موسیقی ایرانی  در دولت محمود احمدی‌نژاد نشده است.

  حاشیه‌های بی‌پایان یک تتلو
اما حاشیه دیگر برگزاری کنسرت خواننده امیرحسین مقصودلو در گرجستان بود که در بین طرفداران خود با نام تتلو معروف است. این خواننده پرحاشیه کنسرت خود را در گرجستان برگزار کرد. اما فیلم‌هایی که از کنسرت او پخش شد نشان داد که حاشیه‌های او حتی با برگزاری کنسرتی که آرزویش را هم داشته تمام نمی‌شود. نوع ادبیات او و رفتارش باعث شد سفارت ایران در تفلیس در پاسخ به اعتراض برخی شهروندان گرجستان از رفتارهای غیرفرهنگی در جریان کنسرت تتلو ابراز تأسف کرده و بیانیه‌ای صادر کند.
او که بین نوجوانان و جوانان ایرانی از خوانندگان پرطرفدار محسوب می‌شود اما هرگز نتوانست در ایران فعالیت رسمی داشته باشد؛ گرچه شانس‌هایی که به این خواننده پرحاشیه روی آورد برای هیچ خواننده ممنوع‌الکاری به وجود نیامد؛ از خواندن روی عرشه یک ناو نظامی ایرانی گرفته تا سفیر صلح موزه صلح تهران، عکس گرفتن و حمایت از کاندیداتوری حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی و... بخشی از شانس‌های اوست که البته به این موارد حمایت علی‌اکبر رائفی‌پور و علیرضا پناهیان و تجلیل خبرگزاری فارس از او و گرفتن جایزه از دست حمید رسایی را هم اضافه کنید.

  کنسرت‌های بهاری
روزهای پایانی سال و ابتدای سال 98روزهای پرکاری برای هنرمندان بود. این روزها هنرمندان زیادی کنسرت‌هایی از شمال ایران تا کیش برگزار کردند. چند سالی است که برگزاری کنسرت به‌دلیل سفرهای نوروزی از پایتخت به شمال ایران منتقل شده است اما امسال چند هنرمند در تهران به اجرای کنسرت موسیقی پرداختند و همچنین محمد معتمدی و حامد همایون، گروه‌های سون، رستاک و‌سازی‌نه برای ساکنین تهران کنسرت رایگان اجرا کردند. محمد معتمدی چندی است تمرکز خود را بر اجرای کنسرت رایگان یا «هنر برای همه» گذاشته است؛ امری که با استقبال مخاطبان مواجه شده است.