پول‌های صفر و یکی

آوین آزادی 

52میلیون تومان ناقابل. اگر دلار را حدود 13هزار و 200تومان درنظر بگیریم، هر بیت‌کوین (bitcoin) را امروز باید حدود 52میلیون تومان بخرید. ارز دیجیتال که 10سال پیش، در سال2009، کار خود را با نرخ صفر دلار شروع کرده بود. بیت‌کوین 2سال تمام جنگید تا خودش را به‌عنوان یک ارز به برخی کشورها بقبولاند. نهم فوریه ۲۰۱۱ بالاخره بعد از 2 سال قیمت هر بیت‌کوین تقریبا برابر یک دلار ارزش پیدا کرد.

10 سال پیش اگر 1000بیت‌کوین می‌خریدید و برای آن به نرخ آن زمان  966هزار تومان می‌پرداختید، امروز 52میلیارد تومان سرمایه داشتید! 

بیت‌کوین را نه تحریم شبکه بانکی زمین می‌زند، نه تحولات اقتصادی وابسته به موقعیت جغرافیایی بی‌ارزش می‌کند. بیت‌کوین صرفا یک شکل جدید است که هیچ‌کس آن را کنترل نمی‌کند. اسکناس‌ها را بانک‌های مرکزی به پشتوانه نقدینگی کشور تولید می‌کنند، شبکه پرداخت اسکناس‌ها را آدم‌ها به‌وجود می‌آورند و از آنها حمایت می‌کنند اما بیت‌کوین یک ارز رها از این قید و بندهاست. البته همه ارزهای مجازی شرایطی مانند بیت‌کوین دارند اما واقعیت این است که هیچ‌کدام فراز و نشیب‌های بیت‌کوین را تجربه نکرده‌اند و هنوز تا رسیدن به جایگاه کنونی بیت‌کوین راه بسیاری دارند.

درحالی‌که ارزهای دیجیتال گران و گران‌تر می‌شوند و کشورها یکی پس از دیگری نسبت به آنها موضع‌گیری می‌کنند، بانک مرکزی ایران هنوز تصمیم قاطعی در این حوزه نگرفته است. 10 سال از تولد بیت‌کوین می‌گذرد و هنوز که هنوز است ما اندر خم همان کوچه کاهش ارزش پول ملی به واسطه تحریم دیگری علیه خودمان هستیم.

بیت کوین چگونه متولد شد؟ 

یک برنامه‌نویس رایانه‌ای به نام ساتوشی ناکاموتو ایده تولید بیت‌کوین را مطرح کرد. او تصمیم داشت یک پول مستقل از هر نوع مرکز دولتی تولید کند. پولی که قابل انتقال به‌صورت مجازی، با سرعت انتقال بالا و با هزینه انتقال خیلی کم باشد. ناکاتوما 2 سال بعد روی غلتک افتاد. فراز و فرودهای زیادی را به‌خود دید و در نهایت امروز هر بیت‌کوین 3هزار دلار ارزش دارد. فروردین امسال اما بیت‌کوین به 10هزار دلار هم رسیده بود.

اگر می‌خواهید سراغ تجارت با بیت‌کوین بروید فراموش نکنید که ریسک ارزهای مجازی چه بیت‌کوین چه لیت‌کوین و سایر ارزها، بسیار بالاست و نوسان‌های آنها به صعودها و سقوط‌های ناگهانی می‌ماند.

کنترل در شبکه

از آنجایی که بیت‌کوین تحت کنترل کسی نیست، باید قوانینی وجود داشته باشد تا ارتکاب تخلف سخت‌تر شود. در این سیستم افراد می‌توانند برای کسی بیت‌کوین بفرستند سپس بگویند که این کار را انجام نداده‌اند! این مشکلی است که به آن مصرف دوباره (double spending)  گفته می‌شود و بیت‌کوین در حال طراحی سیستمی است که از این اتفاق جلوگیری کند. در واقع کسانی که نرم افزار بیت‌کوین را روی کامپیوتر خود دارند، از طریق اینترنت به یکدیگر وصل می‌شوند، به این شبکه از کامپیوترها، شبکه پرداخت با بیت‌کوین گفته می‌شود که بخش مهمی از کل پدیده بیت‌کوین را شامل می‌شود. در واقع این ارز دیجیتال بدون این شبکه پرداخت بی‌معنی خواهد بود. درک مالکیت بیت‌کوین کار آسانی نیست. آنها وقتی وجود دارند که شبکه موافق وجود داشتن آنهاست و شما صاحب آن هستید، فقط به‌خاطر اینکه شبکه موافق این است که شما مالک آن باشید. سابقه‌ مالکیت در یک دفتر کل، به نام تخصصی بلاک چین (blockchain)  ثبت و توسط تمامی کامپیوترهای موجود در شبکه مشاهده و نگهداری می‌شود.

بیت‌کوین در ایران 

در ایران اگر قصد خرید و فروش بیت‌کوین دارید باید سراغ سایت‌های خرید و فروش این ارز دیجیتال بروید. این سایت‌ها امروز در خلأ قانونی مشغول به خرید و فروش بیت‌کوین هستند. پس از خرید ارز، می‌توانید آن‌ را در کیف پول نگهدارید یا اگر قصد خرید و فروش دارید، آن ارز را در پلتفرم‌های معاملاتی مانند بایننس معامله کنید.

البته در ایران فقط امکان بازکردن حساب‌هایی در سیستم پرفکت مانی و وب‌مانی وجود دارد و گزینه‌های زیادی برای افتتاح حساب دلاری پیش پای شما نیست.

اما اگر دارای حساب بانکی در یکی از بانک‌های خارج از کشور هستید یا ویزا کارت یا مستر کارت در اختیار دارید، به راحتی می‌توانید از برخی از صرافی‌ها مانند سایت cex.io، بیت‌کوین بخرید. برخی از صرافی‌ها هم در ایران، برای شما در ازای دریافت کارمزد، بیت‌کوین می‌خرند. پیدا کردن این صرافی‌ها هم چندان سخت نیست.

موضع قانون در برابر بیت‌کوین 

«بیت‌کوین در ایران فعلا قانونی نیست اما استفاده از بیت‌کوین در کشور جرم هم نیست.»؛ این خلاصه‌ای از وضعیت موضع‌گیری بانک مرکزی ایران در برابر بیت‌کوین است. بانک مرکزی ایران در تاریخ ۹ دی‌ماه ۱۳۹۶، طی اطلاعیه‌ای به کارگیری ابزار بیت کوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور را ممنوع اعلام کرد. اما این حکم به‌معنای ممنوعیت کامل بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال نبود. طبق این اطلاعیه هرگونه استفاده و خرید و فروش بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال در بانک‌ها، مؤسسات مالی و صرافی‌های دارای مجوز بانک مرکزی رسما ممنوع اعلام شد. اما واقعیت این است که درگاه‌های اینترنتی واسطه برای خرید و فروش بیت‌کوین هنوز در ایران فعالیت می‌کنند و منع قانونی هم ندارند.