حرفه، جان سخت

شاهین امین

وقتی در برنامه نود شب 29 بهمن مهدی رحمتی سختی‌های زندگی یک فوتبالیست را برمی‌شمرد و به‌عنوان مثال اشاره کرد که هنگام تولد فرزندش در کنار همسرش نبوده است، با دریغ گفت: «ما زندگی نکردیم». این سؤال برایم پیش آمد که چقدر از آدم‌های اطراف ما یا حتی خود ما در لحظات خوش و ناخوش کنار خانواده و نزدیکانمان نبودیم؟

چقدر از پرسنل اورژانس، آتش‌نشان‌ها، رانندگان سیستم‌های حمل‌ونقل، خبرنگاران، نیروهای نظامی و انتظامی و... هنگامی که به‌وجود‌شان احتیاج داشتند در کنار خانواده‌هایشان نبوده‌اند. آیا به واسطه همین سختی‌های شغلی باید گفت زندگی نکردند؟ چگونه می‌شود با یک شغل سخت، زندگی هم کرد؟

همه ما احتمالا تصور می‌کنیم شغل بسیار سختی داریم. اغلب ما در وصف دشواری‌های شغل خود جا و بی‌جا سخن‌سرایی و احتمالا روده‌درازی کرده‌ایم. بیشتر ما تلاش داریم شغل خود  را تا حد ممکن مهم و شاید مهم‌ترین بدانیم یا بنماییم. اما چقدر به مصایب صنوف دیگر آگاهیم؟ اصلا مگر شغل بدون زیان وجود دارد؟ درواقع از هر زاویه که نگاه و ارزیابی کنیم، برخی از حرف سخت‌تر و زیان‌بارتر هستند به همین دلیل در کشورهای مختلف جهان ازجمله ایران مشاغلی به‌عنوان سخت و زیان‌آور محاسبه و تسهیلاتی- هرچند اندک- هم برای آنها درنظر گرفته می‌شود.

اما شغل‌های سخت کدامند؟ زیان‌بارترین و ترسناک‌ترین حرفه‌ها را چطور می‌توان رده‌بندی کرد‌؟ آیا زیان‌های کسی که روی دکل‌های فشار قوی یا مخابرات کار می‌کند و هر روز باید ارتفاعی 30 تا 50 متری را بالا برود و در معرض امواج الکترو‌مغناطیس قرار گیرد، قابل اندازه‌گیری است، آیا کسی حرف‌های او را می‌شنود؟ آیا گوشی برای شنیدن رنج‌ها و هراس‌های یک چاه‌کن وجود دارد؟ یک غواص در اعماق تاریک آب را چگونه می‌توان توصیف کرد؟ یک خنثی‌کننده مین چطور می‌تواند قدم از قدم بردارد درحالی‌که می‌داند هر لحظه ممکن است چندین تکه شود؟

رده‌بندی‌های مختلفی درباره سخت‌ترین، خطرناک‌ترین، زیان‌بارترین مشاغل جهان وجود دارد که آتش‌نشانان، راهنمایان کوهستان، مهندسان و کارگران کوره‌های ذوب‌آهن، کارگران سایت‌های بازیافت، غواصان، مین‌روب‌ها، شاغلان در معادن مختلف، کارگران غسالخانه، فضا‌نوردان، پلیس‌ها، کسانی که در معرض تشعشات مضر قرار دارند، آنهایی که در ارتفاع کار می‌کنند مانند جوشکاران اسکلت برج‌ها یا پیمانکاران نظافت نمای ساختمان‌های بلند، نجاران و چوب برها، بدلکاران، کارگران خطوط انتقال نیرو، فضانوردان، قصابان و کارکنان کشتارگاه، جوشکاران زیرآب، کارکنان کارخانه‌های تولید‌کننده سم‌های دفع آفات نباتی و حشره‌کش، سقف‌سازان، حفاران چاه و... را شامل می‌شود.  

در این شماره از درنگ به مشاغل سخت، زیان‌آور و خطرناک پرداخته‌ایم و علاوه بر بررسی مواردی که طبق قانون شامل این عنوان شغلی می‌شوند، رنج‌ها و دشواری‌های تعدادی از این مشاغل را به نقل از شاغلین آنها بازگو کردیم تا روایتی مطابق با واقعیت‌های عینی را ارائه دهیم.