بار سنگین اقتصاد روی دوش نحیف پراید

عیسی محمدی

این روزها همه از پراید می‌گویند؛ از اینکه چرا خودرویی با این همه ایراد، باید به قیمت 45میلیون تومان برسد و این همه در تصادف‌ها جان بگیرد؟ و...  عده‌ای دیگر که حرفه‌ای‌ترند، آغاز به‌کار صنایع اتومبیل‌سازی در ایران و کره‌جنوبی و یکی‌دو کشور دیگر را مقایسه می‌کنند تا مواداولیه موجود برای سرکوفت‌زدن را پیدا کنند. با وجود همه اینها، پراید خودرویی نیست که در ‌شأن ایرانیان باشد؛ با این کیفیت و قیمت. اما جدا از همه این نکات منفی، می‌توان گفت که پراید ، مزیت‌هایی هم دارد؛ قیمتی مناسب دارد، فراوان یافت و یکی از بهترین گزینه‌ها برای شهرهای شلوغ محسوب می‌شود. البته به قیمت سر به فلک کشیده آن هم‌اکنون کاری نداریم؛ در کل پراید ماشین ارزانی محسوب می‌شود. همین مزیت‌ها باعث‌شده تا شهروندان، به فکر کسب درآمد از این خودروی اقتصادی بیفتند؛ چرا که هم راحت خرید و فروش می‌شود، هم قطعات و خدمات آن فراوان در اختیار است و هم ماشین کم‌خرجی است. همین مزیت‌‌ها باعث شده تا پراید، نقش مهمی را در اقتصاد ایرانی بازی کند.

اولین گزینه جایگزین بیکاری ایرانیان

امروزه قیمت پراید حتی به 45میلیون تومان هم رسیده؛ چه بسا با توجه به افزایش روزبه‌روز این قیمت، وقتی که دارید این گزارش را مطالعه می‌کنید، چند میلیونی هم اضافه‌تر شده باشد. به این ترتیب، شما می‌توانید پرایدهای کارکرده را با قیمت 20تا 40میلیون تومان تهیه کنید. شاید چنین قیمتی را برای این خودرو مناسب ندانید، اما نباید از انصاف گذشت که تهیه‌کردن چنین مبلغی، کم و بیش و با راحتی و سختی، برای اغلب مردم امکان‌پذیر است. به همین دلیل است که یکی از رایج‌ترین گزینه‌های بیکاری، تهیه ماشینی از این دست و مسافرکشی آزاد، کار کردن در تاکسی‌تلفنی‌ها و تاکسی‌های اینترنتی و... است.

سود عظیم برای صنعت رسمی کشور

در این امر شکی نیست که پرتیراژترین اتومبیل تولید داخل پراید است. آمارها نشان می‌دهند که پراید با تیراژ 200هزار نسخه، بالاتر از خودروهایی چون تیبا ، پژو 206، تندر 90 ، پژو 405 و پژو پارس قرار داشته است. این آمار البته متعلق به سال 96، یعنی پارسال است. این در حالی است که بیش از یک و نیم دهه‌ای می‌شود که پراید همچنان در تولید و فروش پیشتاز است. بد نیست بدانید که رسانه‌ها، اعلام کرده بودند طبق آمار سال 1389، 90درصد از کل تولیدات سواری‌های کشور تنها متعلق به پراید، پژو و سمند بوده. در این میانه نیز پراید، با 612هزار و 547نسخه، پیشتاز بوده است؛ در واقع 4/45درصد از کل تولیدات سواری‌های کشور را به‌خود اختصاص داده بود؛ یعنی با کمی چشم‌پوشی، نزدیک به نصف! حالا خودتان ضرب و تقسیم کنید که این خودروی پرتیراژ و کم‌خرج، چه سودی برای صنعت و تولید کشور داشته است.

مانور قدرت در تاکسیرانی‌ها

جدا از بحث منفعت پراید برای صنعت رسمی کشور، در اقتصاد غیررسمی هم این خودرو، نقش مهمی دارد. مهم‌ترین نقش آن هم در سامانه‌های حمل‌ونقل رسمی و غیررسمی قابل مشاهده است. یکی از آمارهای متعلق به  سال1391 که توسط مرکز آمار ایران عرضه شده بود، نشان می‌داد که تعداد پرایدهای استفاده شده در مؤسسات کرایه اتومبیل و آژانس‌های تاکسی تلفنی 159هزار و 531دستگاه بوده؛ یعنی 4/66درصد از کل اتومبیل‌های موجود در این مراکز خدماتی مرتبط با تاکسی. طبق یک آمار دیگر، رضا الفت‌نسب، مدیرعامل کسب و کارهای اینترنتی، تابستان امسال اعلام کرده بود که هم‌اکنون، 80هزار تاکسی، 100هزار راننده آژانس و 150هزار مسافرکش شخصی داریم؛ به این میزان 100هزار راننده تاکسی‌های آنلاین را هم اضافه کنید که یک‌چهارم آنها تمام وقت این کارها را می‌کنند. طبق اعلام راهنمایی و رانندگی پایتخت هم روزانه حدود ٢٠‌میلیون سفر شهری درون تهران انجام می‌شود که در این میان ٤٠‌درصد از جابه‌جایی شهروندان را خودرو‌های شخصی برعهده دارند. الفت‌نسب همچنین گفته بود که 50تا 60درصد مسافرکش‌ها، پراید دارند؛ چرا که جمع و جور کردن و مدیریت دخل و خرجش راحت‌تر است.

امکان رو به رشد اپ‌های تاکسیران

از دیگر اثرات اقتصادی مثبت پرایدها را، می‌توان مسافرکشی‌های آزاد و نیز مشارکت در مسافرکشی در قالب تاکسی‌های آنلاین دانست؛ سامانه‌هایی چون اسنپ، تپسی، کارپینو، ماکسیم و.... البته هر کدام از شهرها نیز سامانه‌های تاکسی آنلاین منحصر به‌خودشان را هم دارند. درباره آمار دقیق مسافرکش‌های آزاد رقم دقیقی وجود ندارد؛ چون جایی ثبت نمی‌شوند و همه‌‌چیز حد و گمان است. اما اتفاقی که افتاده، مهاجرت این گروه به اپلیکیشن‌های تاکسی آنلاین است؛ چرا که در این صورت همیشه مسافر خواهند داشت. بد نیست بدانید اپی مثل اسنپ، تا پایان سال گذشته، نزدیک به 10میلیون کاربر ثبت شده، 300هزار راننده در 16شهر، یک میلیون درخواست سفر در روز و... داشته است. از این یک میلیون درخواست، 200هزار مورد آن سوخت می‌شد؛ به واسطه انصراف کاربر یا نبود ماشین یا زمان انتظار. همان موقع هم اعلام شد که نرخ این سفرها، ماهانه 30تا 50درصد اضافه می‌شود. در یکی از آخرین مصاحبه‌های مدیرعامل این سامانه نیز از رکوردشکنی یک میلیون سفر در روز و 2برابر شدن پرسنل ثابت آن نسبت به سال گذشته صحبت شد. این اطلاعات را در کنار دیگر سامانه‌های آنلاین تاکسی و نیز امکان مسافرکشی آزاد بگذارید تا درک کنید که درآمدزایی پرایدها چقدر می‌تواند باشد.

یکی، دو آمار دیگر

اواخر سال گذشته که ماجرای تاکسیرانی‌ و تاکسی آنلاین بالا گرفت، رئیس نظارت بر سازمان تاکسیرانی پایتخت، اعلام کرد که 22درصد حمل‌ونقل تهران با تاکسیرانی و تنها 10درصد آن با تاکسی‌های اینترنتی است؛ به‌عبارت دیگر، نزدیک به 18میلیون سفر روزانه در تهران شکل می‌گرفت که از این میزان، 4میلیون نفر از تاکسی‌های پایتخت استفاده می‌کردند. حالا خودتان درصدهای اعلام شده را ضرب و تقسیم کنید تا ببینید چقدر تاکسی‌ها در تهران کار می‌کنند و چقدر از این تاکسی‌ها، پراید هستند و پراید چقدر نقش مهمی در درآمدزایی خانوارهای ایرانی می‌تواند داشته باشد.

از کرایه تا فروش جنس‌های دیگر

از دیگر اتفاقات جالبی که در زمینه اثربخشی اقتصادی پراید افتاده، ماجرای اجاره‌دادن آن برای کار در تاکسی‌های تلفنی یا برای مسافرکشی آزاد یا کار در مؤسسات و نهادها و شرکت‌های مختلف است. در گزارش‌هایی که در این زمینه منتشر شد، کرایه‌های مورد نظر از یک و نیم تا یک میلیون و 800 هزار تومان درنظر گرفته شده؛ هرچند این رقم‌ها برای پرایدهایی که طرح ترافیک دارند، به 3میلیون تومان هم می‌رسد! البته برخی از رانندگان اسنپ این اجاره‌ها را نامعقول می‌دانند. در پایان نیز روش‌های درآمدزایی دیگر از پراید را هم باید به این سیاهه اضافه کنید؛ روش‌هایی چون فروش غذا یا کالا و پوشاک از طریق این خودروها و استفاده از صندوق عقب آنها به مثابه ویترین.