پنجره‌ای به شهر 2500 ساله

 ‌جواد افتخاری|  خراسان رضوی-خبرنگار:



کاشمر شهری 2500 ساله با پتانسیل‌های بسیار در حوزه گردشگری است. اماکن دیدنی و جاذبه‌های طبیعی دست به دست هم داده‌اند تا این شهر در این عرصه حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته باشد. 
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری کاشمر از این خطه به عنوان شهر سیاحت و زیارت نام می‌برد و می‌گوید: منطقه 2500 ساله ترشیز از اماکن بسیار دیدنی و زیباست. 
«رضا یوسفی» از مدرسه حاج سلطان‌العلما به عنوان یکی از اماکن دیدنی این شهر نام می‌برد و می‌افزاید: از جمله مدارس علمیه شهر کاشمر بنایی است موسوم به مدرسه حاج سلطان‌العلما واقع در ابتدای خیابان امام (ره) که در سال 1330 هجری قمری ساخته شده است. 

وی همچنین به سرای امین‌التجار اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: بنای تاریخی کاروانسرای امین‌التجار در نقطه مرکزی شهر و در حاشیه میدان مرکزی واقع شده است. این بنا از جمله بناهای شهر قدیم و در محلی به نام شهر کهنه جای گرفته و به گفته علمای قدیم شهر کاشمر در سال 1303 هجری قمری ساخته شده است.  رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری کاشمر از خانه تاریخی دانش به‌عنوان یکی دیگر از اماکن دیدنی شهر کاشمر نام می‌برد و عنوان می‌کند: این بنا یکی از خانه‌های قدیمی و تاریخی کاشمر و متعلق به اواخر دوره قاجار است. 

یوسفی خانه تاریخی احمدپناه، مقبره سیداسماعیل نبوی و مقبره افتخارالتجار را از دیگر اماکن دیدنی این شهر معرفی می‌کند و می‌گوید: آب‌انبار حاجی نظام که در مرکز شهر واقع شده متعلق به دوره قاجاریه است و از نظر ساختار معماری شامل سردر ورودی، پلکان، پاشیر و مخزن است. او همچنین با بیان این‌که از جمله یادمان‌های تاریخی کاشمر یخدان فروتقه است، می‌افزاید: این اثر به عنوان عظیم‌ترین یخدان کاشمر در دوره قاجار ساخته شده است. 

این مقام مسئول با اشاره به وجود آسیاب آبی تل‌آباد در بخش مرکزی شهرستان کاشمر در فاصله 2 کیلومتری روستای قوژد بیان می‌کند: قدمت این اثر مربوط به دوره صفویه است و در سال 1384 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. یوسفی ادامه می‌دهد: همچنین بقایای قلعه ریگ در فاصله 2 کیلومتری روستای قوژد در میان دشتی وسیع قرار دارد. این اثر مربوط به دوره سلجوقیان است و در سال 1384 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. 
وی یادآور می‌شود: آب‌انبار فروتقه نیز از آثار دوره قاجاریه است که در بخش مرکزی شهرستان کاشمر و در مرکز روستای فروتقه قرار دارد که در سال 1385 در آثار ملی کشور ثبت شده است. حمام قدیمی روستای فروتقه متعلق به دوره قاجار از دیگر آثار تاریخی کاشمر است. این حمام که از جنس خشت و آهک است به سبک معماری و طرح نقشه حمام گنجعلی خان کرمان ساخته شده است. 


گردشگری زیارت

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری کاشمر در ادامه به بیان جاذبه‌های مذهبی شهرستان کاشمر می‌پردازد و می‌گوید: امامزاده سیدحمزه (ع)، بقعه و بارگاهی با زیربنای 2 هزار متر‌مربع شامل گنبدخانه، گلدسته‌ها و رواق‌ها در محل باغمزار بنا شده و منسوب به مدفن سید حمزه بن موسی بن جعفر (ع) است. بنابر شواهد این مکان در دوران صفویه ساخته شده است. 

یوسفی همچنین درباره امامزاده سیدمرتضی (ع) اظهار می‌کند: این مجموعه‌ در 5 کیلومتری شمال کاشمر به مزار و بقعه سیدمرتضی (ع) برادر امامزاده سیدحمزه (ع) و امام رضا (ع) منسوب است. به استناد شواهد تاریخی، وی در سده دوم هجری در همین مکان به شهادت رسید و به خاک سپرده شد. 

وی توضیح می‌دهد: آرامگاه شهید آیت‌الله مدرس نیز بنای باشکوهی است که پیکر شهید مدرس را در میان گرفته است. بنای آرامگاه از یک گنبد فیروزه‌ای، گنبدخانه مرکزی و 4 ایوان تشکیل شده و به اسلوب معماری عصر صفوی بنیان شده است. در جوار این آرامگاه موزه‌ای ساخته شده است که زائران از آن بازدید می‌کنند. 

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی وگردشگری کاشمر با اشاره به این‌که مسجد جامع از دیگر جاذبه‌های مذهبی شهرستان به شمار می‌رود، می‌افزاید: این بنا در مرکز شهر واقع شده و به استناد کتیبه آن متعلق به سال 1213 هجری قمری و روزگار حکمرانی عبدالعلی خان و مصطفی‌قلی خان میش‌مست است.

یوسفی همچنین به جاذبه‌های طبیعی شهرستان اشاره می‌کند و می‌گوید: منطقه نمونه گردشگری تنگل سنگ نسو در ارتفاعات شمال شهرستان واقع شده است که از ابتدای مسیر امامزاده سیدمرتضی به سمت بخش کوهسرخ شروع می‌شود و تا شهر ریوش ادامه دارد. وی خاطرنشان می‌کند: کوه‌های سر به فلک کشیده، طبیعت بکر، گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری، دره‌های سرسبز و پرآب و چشمه‌سارهای زیبا این منطقه را به قطب کم‌نظیر گردشگری و تفریحی در جنوب خراسان رضوی تبدیل کرده است.


کوهسرخ، نگین گردشگری

بخشدار کوهسرخ می‌گوید: ریوش شهری در بخش کوهسرخ شهرستان کاشمر در ۳۰ کیلومتری شمال کاشمر قرار دارد. «مجید کاریزنوئی» ادامه می‌دهد: از مهم‌ترین مراکز تفریحی و دیدنی شهر ریوش می‌توان به پارک جنگلی واقع در ارتفاعات شمالی شهر ریوش، بافت قدیم و خانه‌های پلکانی در جنوب شهر ریوش، آسیاب‌های قدیمی در منطقه چاهسار ریوش، باغ‌ها، رودها، آبشارها و چشمه‌های فراوان واقع در اطراف شهر ریوش اشاره کرد. 

وی با اشاره به وجود روستای هدف گردشگری و پلکانی طرق بیان می‌کند: روستای پلکانی طرق با قدمتی حداقل هزارساله در دهستان بررود از توابع بخش کوهسرخ است که در فاصله 8 کیلومتری غرب شهر ریوش و 33 کیلومتری شمال غربی شهر کاشمر قرار دارد. این روستا به نگین سبز کوهسرخ معروف است. بخشدار کوهسرخ همچنین به روستای تاریخی کریز اشاره می‌کند و می‌افزاید: علاوه بر چشم‌اندازهای زیبای طبیعی نظیر آبشار زیبای گرمک و قله 3 هزار متری باغدشت، سد شاهی و قلعه بیژن واقع در کریز که به قبل از میلاد تعلق دارد، بسیار دیدنی است. 

کاریزنوئی توضیح می‌دهد: رشته‌کوه باغدشت دارای قله‌های مخروطی آتشفشانی خاموش است. این کوه‌ها مربوط به دوران چهارم زمین‌شناسی است و هنوز قله‌های مخروطی‌شکل آن دیده می‌شود. وی با اشاره به این‌که از دیگر جاذبه‌های بخش کوهسرخ آبشار آبگرم و کریز است، می‌گوید: آبشار زیبای کریز در شمال غربی روستای کریز واقع شده است که به دلیل طبیعت سرسبز و مجاورت با کوه باغدشت مسافران و گردشگران زیادی به آنجا سفر می‌کنند .

بخشدار کوهسرخ همچنین در خصوص آبگرم معدنی کریز خاطرنشان می‌کند: روستای کریز دارای آبگرم معدنی با خاصیت‌های درمانی است. به اعتقاد کارشناسان، این آبگرم معدنی از نظر وجود مواد شیمیایی در رتبه بالاتری از آبگرم فردوس قرار دارد. کاریزنوئی با بیان این‌که سد شاهی یا بند شاهی از جاذبه‌های تاریخی روستای کریز است، یادآور می‌شود: این سد که در هزار متری روستا واقع شده نشان‌دهنده تاریخ و گذشته باشکوه آن است و امروزه به یکی از مکان‌های تاریخی و تفرجگاهی مورد توجه گردشگران تبدیل شده و به لحاظ تاریخی مربوط به قرن هفتم هجری قمری است. 

وی همچنین با اشاره به یخچال طبیعی بندقرا عنوان می‌کند: این یخچال طبیعی و بی‌نظیر در حدود ۷ کیلومتری روستای بندقرا قرار دارد و در تمام فصول سال پُر از یخ است. بخشدار کوهسرخ می‌افزاید: تا همین چند سال اخیر که هنوز اهالی روستاهای اطراف همچون بندقرا، توندر و خرو از نعمت برق برخوردار نبودند، یخ مورد نیاز خود را از این یخچال تامین می‌کردند .


روستاهای تاریخی کاشمر

«مجید کاریزنوئی» بخشدار کوهسرخ با معرفی روستای تاریخی و پلکانی ایور به‌عنوان جاذبه‌ای دیگر در شهرستان کاشمر می‌گوید: ایور کنونی حدود 250 سال پیش توسط 30 مالدار که از ناحیه‌ای به نام طعلستان آمده بودند ساخته شد. 
وی اظهار می‌کند: سنگ‌نوشته‌هایی از زیر خاک پیدا شده است که می‌گویند به خط می‌چکی نوشته شده و کسی نمی‌تواند آنها را بخواند، بنابراین احتمال این‌که ایور اولیه شاید از زمان قبل از اسلام وجود داشته بسیار زیاد است. 

بخشدار کوهسرخ ادامه می‌دهد: روستای تاریخی نامق روستایی مفرح و زیبا با سابقه تاریخی بالاست که در شرقی‌ترین نقطه جغرافیایی بخش کوهسرخ از توابع شهرستان کاشمر قرار دارد. 
کاریزنوئی می‌افزاید: روستای موشک نیز از دیگر روستاهای پرسابقه و کهن منطقه است. شرایط خاص جغرافیایی این روستا نسبت به سایر روستاهای منطقه خصوصیات خاصی را برای اهالی آن به ارمغان آورده به ‌طوری ‌که گفته می‌شود نژاد مردم این روستا مغولی بوده و بعضی این نظریه را رد می‌کنند و نژاد آنها را ترکمن می‌دانند. 

وی یادآور می‌شود: از عناصر جذاب معماری این روستا وجود سازه‌هایی دست‌کند در حوالی مزار موشک است که به گفته اهالی سم نامیده می‌شده و این سازه‌ها گاهی به‌صورت 3 طبقه نیز دیده می‌شود. 
بخشدار کوهسرخ می‌گوید: مزار پشت پنجه پدر و پسر 2 اثر در بخش کوهسرخ در فاصله 15 کیلومتری شمال روستای اوندر در میان 2 رشته‌کوه واقع شده است. این بنا مربوط به قرن 12 و 13 هجری قمری است. 
کاریزنوئی از قبرستان نامق در شهر ریوش نیز نام می‌برد و می‌افزاید: قبرستان نامق مربوط به دوره صفوی است که به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.