خیانت و آشوب در مرزها

نیلوفر جلالی

تجزیه‌طلبی، همان تئوری است که در همه 40سال گذشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت‌های استکباری خارجی برای سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی به میان آورده‌اند. خیلی از نظریه‌پردازان غرب راه از بین بردن و رویارویی با فرهنگ ایرانی و تفوق بر این ملت را تقسیم آن به قطعات قومی مختلف و شکستن این کشور دانسته‌اند. تجزیه‌طلبان کردستان و تجزیه‌طلبان اهواز در نتیجه همین رویکرد به‌وجود آمدند. البته خیلی از این حرکت‌های جدایی‌طلبانه از دوره‌های قبل و حتی از دوره‌های قاجار و پهلوی در ایران وجود داشته است.

گروهک تروریستی الاحوازیه

خیلی‌ها جنبش الاحوازیه را که ادعای تجزیه‌طلبی در خوزستان و بوشهر دارد به حرکت‌های جدایی‌طلبانه دوران شیخ‌خزعل منتسب می‌دانند. حتی نوه شیخ‌خزعل در کنفرانس گروهک الاحوازیه در نشست قاهره 2017شرکت کرد. شیخ خزعل که در قبیله عرب بنی‌کعب به دنیا آمد، همان کسی بود که در دوران سلطنت مظفرالدین شاه فرماندار خرمشهر بود و به‌دلیل خدمات خود به بریتانیا «نشان شوالیه» را دریافت کرده و حاکمیت محلی خود را مستقیما زیر چتر بریتانیا قرار داده بود. با وقوع انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵ ه‍.ش میدان برای فعالیت هر چه بیشتر شیخ‌خزعل باز شد. احمدشاه قاجار نیز به‌علت نداشتن لیاقت و سن کافی، برخوردی با خزعل نداشت تا اینکه رضاخان به قدرت رسید. رضا‌خان نیز خزعل را به‌دلیل تحرکاتی که در خوزستان داشت، دستگیر کرد و تا زمان مرگ تحت محافظت قرار داد. مدت‌ها گذشت. در سال‌های اول شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران، شیخ‌شبیر خاقانی ایده جدایی‌طلبی خوزستان را دوباره مطرح کرد. ایده‌های عجیبی مثل ایجاد منطقه خودمختار خوزستان و تدریس دروس عربی و انتصاب مدیران عرب زبان در خوزستان از سوی او مطرح شد و حامیانش خود را جمعیت خلق عرب نامیدند. این گروه چندین عملیات تروریستی را در خرمشهر و در سال‌های سخت جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ترتیب داد و با بمبگذاری‌های متعدد تعداد زیادی از مردم خرمشهر را به شهادت رساند. اما با برخوردهای سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران، این گروه از‌ هم ‌پاشیده شد و اعضای آن به کشورهای دیگر فرار کردند. گروه الاحوازیه که در واقع همان جمعیت خلق عرب است بعد از سال‌ها، با تمسک به همان دیدگاه‌های قوم‌گرایانه عربی، با حمایت انگلستان و دولت‌های عربی و به ‌منظور تجزیه خوزستان در سال 1376اعلام موجودیت کرد. اعضای این گروه به مشی مسلحانه اعتقاد دارند و مبارزه مسلحانه تا نابودی فارس‌ها و آزادی استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و جزایر خلیج‌فارس را از اهداف خود می‌دانند. آنها جزایر ابوموسی و تنب را بخشی از خاک اعراب می‌دانند و در عین حال خلیج‌فارس را  با نام مجعول خلیج عربی می‌نامند. گروه الاحوازیه در سال 1384برخی از هولناک‌ترین جنایات خود را مرتکب شد. در این سال بیش از 10مورد انفجار و بمبگذاری در مناطق مختلف اهواز از جمله فرمانداری این شهر، سازمان مسکن و شهرسازی، خطوط لوله نفت آبادان و... انجام شد. این اقدامات تروریستی که به شهادت 11نفر و زخمی شدن 87نفر از ایرانی‌ها منجر شد، از جنایات این گروه تروریستی بوده که در تاریخ 10شهریور 1384انجام شد. در مهرماه سال 1392انفجار در تاسیسات نفتی شهر رامشیر نیز از سوی این گروهک تروریستی برعهده گرفته شد. همچنین چندین انفجار دیگر در خطوط نفتی اهواز در سال‌های 94و 95اتفاق افتاد که گروه الاحوازیه انجام این جنایات را برعهده گرفت. ترور «حسین شریفی» رئیس اطلاعات شهر رامشیر در بهمن‌ماه سال95 از دیگر جنایات این گروهک تروریستی بود. روز شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ در جریان مراسم رژه نظامی نیروهای مسلح به مناسبت آغاز هفته دفاع‌مقدس در اهواز طی یک عملیات تروریستی، 24نفر از هموطنانمان شهید و 60نفر مجروح شدند. عده‌ای این عملیات تروریستی را به گروهک الاحوازیه منتسب دانستند، اما آنها این موضوع را رد کردند و بعدا داعش مسئولیت این حمله را برعهده گرفت. اما به‌دلیل تمجید این گروهک از این حمله تروریستی، دولت دانمارک 3نفر از اعضای آن را دستگیر کرد.

گروهک تروریستی پژاک

اما گروه پژاک نیز دیگر گروه تجزیه‌طلب در کردستان است که سرکردگان این گروهک در سال 2015 در کنفرانس الاحوازیه شرکت و از اقدامات آن حمایت کردند. پژاک در واقع گروهی نسبتا جدید است که از دل پ‌ک‌ک (حزب کارگران کردستان) بیرون آمده و از دستورات این سازمان تروریستی پیروی می‌کند. پ‌ک‌ک خود گروهی چپگرا و مسلح در کردستان ترکیه است که به‌صورت مسلحانه علیه دولت ترکیه و برای خودمختاری کردستان درگیری و آشوب ایجاد می‌کند. بنیانگذار و رهبر این حزب، عبدالله اوجالان است که هم‌اکنون در زندانی در جزیره امرالی در نزدیکی استانبول به سر می‌برد و دوران حبس ابد را می‌گذراند. پژاک درست بعد از دستگیری اوجالان و ایجاد چند شعبه از پ‌ک‌ک در کشورهای مختلف، تشکیل و مقرر شد حوزه فعالیت آنها ایران و مناطق کردنشین باشد. عبدالرحمن حاجی‌احمدی متولد شهرستان نقده در استان آذربایجان غربی ایران نخستین رهبر این گروه بود. او از سال ۲۰۰۳ تا   ۲۰۱۴ به تنهایی و از آن زمان تا سال ۲۰۱۶ به‌صورت مشترک رهبری این حزب را برعهده داشت. با این حال حزب در سال ۲۰۱۶ سیامند معینی و زیلان وژین را به‌عنوان رهبران جدید حزب حیات آزاد کردستان انتخاب کرد.

با شدت گرفتن فعالیت گروه پژاک در سال 2004 آنها از موقعیت جغرافیایی پیچیده منطقه کردستان استفاده و به نوار مرزی ایران نفوذ کردند و با ایجاد ناامنی در منطقه باعث رعب‌و‌وحشت میان مردم شدند. آنها از پیشرفته‌ترین تجهیزات نظامی و مخابراتی استفاده می‌کنند که توسط سازمان‌های اطلاعاتی آمریکایی و اسرائیلی تهیه می‌شود. مجله نیویورکر در مقاله‌ای تأیید می‌کند که مبالغ هنگفتی از سوی رژیم صهیونیستی برای حمایت از گروه پژاک صرف می‌شود. همچنین بخشی دیگر از منابع مالی این گروه از طریق قاچاق گسترده مواد‌مخدر تأمین می‌شود. در سال 2009پژوهشگرانی از مؤسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک اعلام کردند که پژاک و پ‌ک‌ک با انجام قاچاق سازمان‌یافته موادمخدر امنیت بین‌المللی را به خطر انداخته‌اند. خیانت و آشوب در منطقه به جایی رسید که سپاه پاسداران عملیات نظامی سنگینی علیه این گروه انجام داد و تلفات زیادی را به این گروهک وارد ساخت. در سال ۲۰۱۱ نیروهای حزب حیات آزاد کردستان ( پژاک) بخش‌هایی از خاک ایران را در ارتفاعات جاسوسان در اطراف سردشت تصرف کرد. آسیب زدن به خط لوله گاز صادراتی ایران به ترکیه از دیگر اقدامات روی داده بود. این عملیات نهایتا به عقب‌نشینی نیروهای پژاک از مرزهای ایران و گریختن به داخل خاک عراق انجامید. در عملیات آزادسازی ارتفاعات جاسوسان در سردشت، تعداد شهدای نیروهای سپاه حدود  ۲۰ نفر ارزیابی شده‌است. سردار عباسعلی جان‌نثاری یکی از نیروهای ایران بود که در این عملیات به شهادت رسید. از سپتامبر 2011 بین طرفین  آرامش برقرار شد. اما از آن زمان چند حادثه خشونت‌بار ازجمله برخورد بانه و برخورد دیگری در سال 2012 رخ داد. در سال‌های 2013 تا 2015 نیز درگیری‌های پراکنده‌ای میان نیروهای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران و گروه پژاک در گرفت. و البته همه این عملیات‌ها محکوم به شکست بود و خواب‌هایی که اعضای این گروهک برای تصرف مناطق مرزی ایران دیده بودند، هر بار با شکست همراه شد. در بهار سال 1397با سفر مصطفی هجری، سرکرده گروهک دمکرات کردستان ایران به آمریکا، برخی گمانه‌زنی می‌کردند که ممکن است این سفر آغاز مرحله جدیدی از فعالیت‌های این گروهک در کشورمان باشد. فواد خاکی بیگی به‌عنوان نماینده گروهک تروریستی دمکرات کردستان در سلیمانیه در مصاحبه‌ای اعلام کرد که با دیگر گروهک‌های ضد‌انقلاب در تدارک تشکیل جبهه کردستانی و سازماندهی نیروی نظامی مشترک برای مقابله با ایران هستند. چند وقت بعد از این مصاحبه، در تیرماه طی حمله مسلحانه این گروه تروریستی به پایگاه بسیج روستای دری در شهرستان مریوان 11نفر به شهادت رسیدند. بعد از آن، سردار رمضان شریف، سخنگوی سپاه اعلام کرد که انتقام شهدای مریوان گرفته خواهد‌شد و مشت آهنین سپاه آماده تحمیل هزینه‌های مستقیم به حامیان تروریست‌هاست. عملیات تعقیب با حضور نیروهای بومی آغاز شد. شهریور‌ماه رسید. نیروهای سپاه کردستان در عملیاتی با نام حیدر کرار یک تیم از اعضای گروهک پژاک را در منطقه کامیاران گرفتار و منهدم کردند. 6تروریست به هلاکت رسیدند و تعدادی نیز مجروح و متواری شدند. در عملیاتی دیگر، سپاه پاسداران مقر اصلی این گروهک تروریستی در کردستان عراق را هدف حملات موشکی قرار داد. در این حمله موشکی دست‌کم 11تروریست به هلاکت رسیدند و 37نفر زخمی شدند. سپاه به وعده خود عمل کرد و بار دیگر این گروهک تروریستی را عقب راند. عملیات تعقیب حیدر کرار همچنان در شهرهای مختلف مرزی ادامه دارد.