عراق گزینه جایگزین چین در تجارت با ایران

عراق به جای چین شریک اول تجاری ایران می‌شود. این را سیدحمید حسینی، دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و عراق می‌گوید و نشانه‌ای آشکار از چرخش احتمالی سیاست‌های تجاری ایران با کشورهای همسایه آن هم در شرایطی که به‌نظر می‌رسد مذاکرات اخیر یک هیأت عالی‌رتبه ایرانی به ریاست علی لاریجانی، رئیس مجلس به همراه وزیران نفت، اقتصاد و خارجه و همچنین رئیس‌کل بانک مرکزی چندان خوب پیش نرفته است. به گفته حمید حسینی، در سفر اخیر وزیر برق عراق به ایران برای صادرات خدمات فنی و مهندسی به این کشور و همچنین صادرات برق تفاهم‌های خوبی انجام شده است. او می‌گوید: آمار 10ماهه تجارت ایران و عراق به 6میلیارد دلار رسیده و امیدواریم تا پایان ‌ماه این روند بیشتر شود و جای چین را در تجارت خارجی ایران بگیرد.

جایگزینی عراق به جای چین در تجارت با ایران البته یک هدف بلندپروازانه است و چالش اصلی بین تهران و پکن پس از خروج آمریکا از برجام با دست‌اندازهای جدی مواجه شده است. از یک سو، چین ازجمله کشورهای دارای معافیت تحریم‌ها برای خرید نفت ایران است، از سوی دیگر هنوز مکانیسم بانکی و کانال مالی برای استفاده از ارزهای بلوکه شده ایران در بانک‌های چینی تعریف نشده و افزون بر اینکه روشن نیست آیا شرکت ملی نفت چین به سرمایه‌گذاری در فاز 11پارس‌جنوبی ادامه می‌دهد یا نه؟ افت محسوس حجم تجارت ایران با چین در ماه‌های اخیر و نصف شدن خرید نفت کشورمان توسط چینی‌ها، یک واقعیت است و تلاش عربستان سعودی برای تأمین نیاز چین به نفت بیشتر هم واقعیتی دیگر؛ حالا ایران درصورتی که بخواهد مناسبات تجاری‌اش را به‌گونه‌ای تنظیم کند که عراق شریک نخست تجاری شود، باید فکری به حال فروش نفت هم داشته باشد. محسن شریعتی‌نیا تحلیلگر مسائل چین در گفت‌وگو با ایلنا اعلام کرد: روشن است که اعمال مجدد تحریم‌های ایالات متحده زنجیره ارزش اقتصاد ایران را دچار اختلالات جدی و فراگیر کرده و این اختلالات بر روابط اقتصادی و تجاری ایران و چین نیز تأثیرات مهمی داشته است. او با تأکید بر اینکه مشکل ایران در شرایط کنونی نبود تمایل نظام بانکی جهانی برای کار با دولت و بخش خصوصی ایران است، اعلام کرد: چین و اروپا هر دو با این مشکل درگیرند. از این حیث تفاوت چندانی میان نظام بانکی چین و اروپا وجود ندارد. آمریکا ریسک تعامل اقتصادی با ایران را به‌شدت افزایش داده و در چنین شرایطی تفاوت معناداری میان شرکت‌های چینی و اروپایی نیست.

این کارشناس ارشد مسائل چین در پاسخ به این سؤال که چینی‌ها نسبت به راه‌اندازی اینستکس استقبال کردند. تا چه اندازه احتمال دارد که چین هم بخواهد عضو این سازوکار مالی شود؟ یادآور شد: این احتمال وجود دارد اما پیش از آن باید این سازوکار راه بیفتد و حداقل در غذا و دارو دردی از دردهای ملت ایران دوا کند. مشارکت چین در این مکانیسم اگر هم رخ دهد در آینده‌ای نزدیک نخواهد بود.