نگاه
آیت‌الله مومن، رکن شورای نگهبان
سیامک ره‌پیک/ عضو حقوقدان شورای نگهبان
سابقه طولانی آیت‌الله محمد مومن در شورای نگهبان و مؤثر بودن ایشان در این شورا، ایشان را تبدیل به رکن شورای نگهبان کرده بود. در این خصوص و درخصوص شخصیات ایشان می‌توان به چند نکته به‌صورت مختصر اشاره کرد.
1- شخصیت علمی و فقهی ایشان شخصیت برجسته‌ای بود. از جهت مبانی فقهی، ایشان فقیهی بودند که نظرات فقهی متقنی داشتند. علاوه بر این، حضور مستمر و تسلط ایشان به مباحث مختلف مربوط به شورای نگهبان، از ایشان یک شخصیت برجسته علمی و فقهی ساخته بود. رأی و نظر ایشان درخصوص مباحث مختلف و هم استدلال‌هایی که براساس آن نظرات خود را بیان می‌کردند و همچنین تسلط ایشان نسبت به رسیدگی به قوانین مختلف و هم بحث‌های ایشان درخصوص دیوان عدالت اداری و مسائل مربوط به انتخابات و وظایف شورای نگهبان در این رابطه، همیشه مؤثر بود.
2- علاوه بر نقش ایشان در نهاد شورای نگهبان و تسلط ایشان به مباحث این شورا، نقش ایشان در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ایشان را تبدیل به یکی از مدرسین عالی حوزه علمیه کرده بود. او هم درس فقه و هم در درس اصول مدرس عالی و درجه یک حوزه علمیه محسوب می‌شد. از سویی دیگر تربیت شاگردان متعدد چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی یکی دیگر از ویژگی‌های خاص مرحوم آیت‌الله مومن بود. تدوین برخی از متون مهم حوزه علمیه از آثار و زحمات اوست.
3- نقش مرحوم آیت‌الله مومن در شکل‌گیری انقلاب اسلامی موضوع بعدی است که به‌عنوان یک نقش مؤثری در این زمینه به آن اشاره می‌شود. ایشان قبل انقلاب در مبارزات رژیم پهلوی حضوری مهم داشتند. دستگیری‌ها و تبعید ایشان در این زمینه را می‌توان در این رابطه مثال زد. خود ایشان هم مرجعی برای مراجعه افراد و نهادهای انقلاب بودند و زمانی که نیاز به نظردهی ایشان بود به ایشان مراجعه می‌شد. همچنین ایشان در بعد انقلاب در سمت‌های قضایی مهمی حضور داشت و حضورشان در دادستانی و شورای‌عالی قضایی و بعد حضورشان در شورای نگهبان و حضورشان در خبرگان از عمده‌ترین فعالیت‌های مهم آیت‌الله مومن محسوب می‌شود.
4- بخشی از ویژگی‌های مهم مربوط به مرحوم آیت‌الله مومن، مربوط به زندگی شخصی ایشان می‌شد. ایشان زندگی ساده‌ای داشت. همین اواخر عمرشان هم در یک خانه ساده در قم زندگی می‌کرد و مجموع وسایل و اسباب وسایلش مثل یک طلبه کاملا ساده بود و در ارتباطاتی که ما با ایشان داشتیم هم همیشه تأکید بر مشی ساده‌زیستی و دوری از تشریفات و اشرافی‌گری داشتند. خودشان هم برآن پایبند بودند و با همان سادگی که از ابتدا داشتند، با همان نوع دارایی‌ها از دنیا رفتند و امیدواریم که زندگی ایشان سرمشقی برای همه باشد و رحمت خداوند بر ایشان باد.
* این گفتار را جناب آقای ره‌پیک به‌صورت شفاهی در اختیار همشهری قرار داده و به قلم ایشان نیست.
