ایستگاه قطاری که خاک می‌خورد

فاطمه امامی| قم - خبرنگار:


ایستگاهی کوچک و بدون امکانات در 20 کیلومتری شهر قم با مسیری تاریک و خطرناک و ظرفیت سالن 100 نفره، بوی نامطبوع و خدمات ناکافی تصویری است که بسیاری از زائرانی که با قطار به قم سفر می‌کنند، در ذهنشان ثبت می‌شود. ایستگاه محمدیه مکانی است که تاکنون اعتراض‌های بسیاری از سوی مردم راجع به آن مطرح شده و در رسانه‌ها بسیار به آن پرداخته شده است اما کمتر کسی از راه‌حل‌های در دسترس این موضوع سخن می‌گوید.

شاید ساده‌ترین و دسترس‌ترین راه حل این مشکل احیای ایستگاه جمکران باشد که ایستگاهی نوساز و با ظرفیت است اما در حال حاضر تنها هفته‌ای یک رام قطار از تهران در این ایستگاه توقف می‌کند.


احیای ریل آهن داخل شهر

مدیر کل راه‌آهن استان قم ایستگاه جمکران را به عنوان یک ظرفیت بالقوه قبول دارد اما ایفای نقش این ایستگاه برای رها شدن از مشکلات ایستگاه محمدیه را مشروط به وقوع اتفاق‌هایی کرده است.«محسن اعتماد» با بیان این‌که از این ایستگاه می‌توان برای قطارهای حومه‌ای که به سمت کاشان می‌روند استفاده کرد، می‌افزاید: در آینده اتصال شهرهای جنوبی به این ایستگاه هم امکان‌پذیر است.

وی در عین حال اجرای نقش پررنگ ایستگاه جمکران و حل شدن مشکل ایستگاه محمدیه را منوط به احیای ریل داخل شهر می‌داند که بلوار پیامبراعظم(ص) آن را قطع کرده است.
مدیر کل راه‌آهن استان قم با گلایه از این‌که برخی مسئولان دنبال جمع کردن این خط هستند می‌گوید: مشخص نیست چرا باید این زیرساخت از قم گرفته شود.


راه نجات از دردسرهای ایستگاه

مشاور عمرانی استاندار قم اما معتقد است برای احیای ایستگاه جمکران و استفاده از ظرفیت حمل و نقلی و اقتصادی آن هیچ اجباری برای احیای ریل داخل شهر نداریم و بدون این اتفاق هم می‌توان بسیاری از مسیرهایی را که از ایستگاه محمدیه عبور می‌کنند به ایستگاه جمکران آورد و مردم را از دردسرهای ایستگاه محمدیه نجات داد.
«محسن صابری» با بیان این‌که ایستگاه جمکران یک ایستگاه بدون استفاده است که هفته‌ای یک رام قطار دارد، می‌گوید: ایستگاه جمکران یک ایستگاه نوساز و مهم نزدیک به شهر قم است که می‌تواند بخشی از حمل و نقل ریلی موجود را پشتیبانی کند. وی می‌افزاید: عملا در ایستگاه جمکران می‌توانیم از قطارهای دو سرکشنده استفاده کنیم یا یک ریل دوربرگردان ایجاد کنیم تا قطارها بدون نیاز به طی کردن مسیر داخل شهر و رفتن به ایستگاه مرکزی بتوانند بازگردند.


یک پیشنهاد

مشاور عمرانی استاندار قم یک دلیل مهم‌ هم برای این ماجرا دارد. همانگونه که وی می‌گوید: مسیر رسیدن به ایستگاه جمکران از ایستگاه محمدیه برای قطارها بسیار کمتر از مسیر رسیدن به ایستگاه جمکران از ایستگاه مرکزی است. در نتیجه این روش برای مسافران هم مطلوب‌تر خواهد بود.

در واقع فاصله‌ای که قطارها از ایستگاه سپر رستم بخواهند کمربندی شمالی قم را طی کنند وارد ایستگاه مرکزی قم شوند و از ایستگاه مرکزی قم خارج شوند تا به ایستگاه جمکران برسند نصف فاصله‌ای است که قطار از سمت ایستگاه محمدیه وارد ایستگاه جمکران شود. همچنین این مسیر چون درون شهری نیست ترافیک کمتری هم دارد. یا این‌که از مسیر دوم از سمت ایستگاه محمدیه وارد ایستگاه جمکران شوند. این فاصله نصف آن است. از ایستگاه محمدیه ترافیک کمتری دارد و نصف است. از طرفی ظرفیت خدمت‌رسانی و دسترسی به ایستگاه مرکزی به عقیده صابری مطلوب نیست اما ایستگاه جمکران با 5/3 هکتار مساحت و 400 متر زیربنا می‌تواند کمک‌کننده خوبی برای جبران این ضعف باشد.

 به ویژه این‌که این ایستگاه در شرایط کنونی حتی به اندازه هزینه جاری خود هم مسافر جابه‌جا نمی‌کند و هیچ صرفه اقتصادی ندارد. وی با بیان این‌که در صورت احیا شدن ریل داخل شهر باز هم اولویت استفاده از این ظرفیت برای قطارهایی که به سمت جنوب می‌روند نخواهد بود، اظهار می‌کند: در حال حاضر احیای این مسیر داخل شهر نیاز به 5 تقاطع دارد که هزینه آن بیش از 250 میلیارد تومان است، در حالی که در ایستگاه جمکران با استفاده از قطارهای دوسرکشنده یا ریل‌برگردان با هزینه بسیار کمتر می‌توان ظرفیت‌های مهم ایجاد کرد.

احیای ایستگاه جمکران اگر با نگاه اقتصاد مقاومتی دیده شود، یکی از طرح‌های ضروری در قم است. استفاده از ظرفیت این ایستگاه هم فرصتی برای توسعه قطارهای حومه‌ای است و هم چاره‌ای برای حل معضل ایستگاه محمدیه. تصمیم برای احیا یا جمع‌آوری ریل قطار داخل شهر هرچه باشد، احیای ایستگاه جمکران با وجود شکل‌گیری مسیرهای دسترسی مطلوب به شهر در سال‌های اخیر، نباید نادیده گرفته شود.


ساخت و ساز در حریم راه‌آهن

مدیر کل راه‌آهن استان قم با اشاره به مشکلات مردمی که در حریم ریل زندگی می‌کنند، اظهار می‌کند: نکته این‌جاست که شهرداری در حریم ریل اجازه ساخت و ساز داده است در حالی که تا 50 متری ریل‌ها نباید هیچ ساخت و سازی صورت بگیرد. اکنون هم شهرداری باید بین ریل و مردم سازگاری ایجاد کند نه این‌که دنبال حذف آن باشد.

«محسن اعتماد» با اشاره به اقدام سال گذشته شهرداری در اتصال شبانه بلوار کبیری به شهرقائم و مدفون کردن ریل ادامه می‌دهد: مقام معظم رهبری در سیاستگذاری برنامه ششم توسعه دو بند درباره حمل و نقل گفته‌اند و هر دو راجع به ریل مطرح شده اما در قم چنین برخوردی صورت می‌گیرد.

وی معتقد است راه‌آهن باید در سبد زندگی مردم وارد شود نه این‌که از سبد خارج شود. شهرداری هم می‌تواند با زیباسازی و ایجاد دیواره‌های سبز، بین مردم و ریل آشتی ایجاد کند.
مدیر کل راه‌آهن استان بیان می‌کند: خطرهای مختلف جانی و مالی در مسیر ایستگاه راه‌آهن وجود دارد.

اعتماد معتقد است با شرایطی که در شهر قم ایجاد شده و هر لحظه ممکن است خط دیگری از ریل جمکران حذف شود، نمی‌توان به نقش‌آفرینی بهتر ریل در زندگی مردم امید بست، اما به نظر می‌رسد اگر همت و اراده‌ای باشد، ظرفیت ایستگاه جمکران می‌تواند این خلأ را پر کند