کاسبان تغییر

محمد تقی حاجی موسی

تغییرات پی در‌پی در نظام آموزشی یکی از عللی است که به درآمدزایی برای عده‌ای منجر می‌شود. این تغییرات معمولا آن‌قدر ناگهانی و بدون فکر انجام می‌شود که تا مدت‌ها ترکش‌هایش در بدن ساختار آموزشی کشور می‌ماند و این وسط ضربه اصلی را دانش‌آموزان و البته خانواده‌هایشان می‌خورند؛ تبدیل نظام سه‌مقطعی مدارس به نظام 6-3-3 هم یکی از این موارد است.

قبلا وقتی دانش‌آموزی می‌خواست وارد دبیرستان شود و تعیین رشته کند، یک سال زمان داشت تا محیط دبیرستان و درس‌های این دوره را که تفاوت اساسی با دوران راهنمایی دارند بررسی کند. این یک سال در واقع همان مقطع اول دبیرستان بود. حالا اما دانش‌آموزان یک‌دفعه از وسط درس‌های ساده‌تر به میان درس‌های پیچیده‌تر و متفاوت دوره دبیرستان پرتاب می‌شوند و این یکی از دلایل ناآشنایی با فضا و ضرورت استفاده از مشاور است. در واقع مشاوره‌های انتخاب رشته در انتهای مقطع نهم قرار است این فاصله و شکاف ایجاد‌شده را پر و آن تجربه مفقود را طی چندجلسه به دانش‌آموز و خانواده‌اش منتقل کند؛ منتها نتایج نشان می‌دهد که این مشاوره‌ها چندان هم کامل و موثر نبوده و در همان سال اول اجرای نظام 6-3-3، 14هزار دانش‌آموز در سال دهم تغییر رشته داده‌اند. این البته غیر از کسانی است که به‌دلیل نداشتن حد نصاب و مشکلاتی دیگر نظیر نبود ظرفیت در منطقه تحصیلی، قادر به تغییر رشته‌شان نبوده‌اند.اما جلسات مشاوره خارج از مدارس حکایت دیگری دارد. یکی از مشاورانی که حالا چند سالی است در این مقطع فعال است معتقد است که این مشاوره‌ها بیشتر جنبه تجاری دارد و نمی‌تواند آنطور که باید به خانواده‌ها کمک کند؛« وقتی شما به مرکزی برای مشاوره می‌روید آنها یک پکیج به شما معرفی می‌کنند. قیمت‌های جلسه‌ای 80هزار تومان که در سایت‌ها وجود دارد در واقع حداقل هزینه است و بعد از آن متقاضیان مشاوره باید برای هر جلسه و هر خدمت جدید، هزینه بیشتری پرداخت کنند.» در جلسات مشاوره بیرون از سیستم آموزشی ابتدا تست‌های روانشناسی گرفته می‌شود و هر تست قیمت خودش را دارد. بعد از آن نوبت به تحلیل تست‌ها می‌رسد و آشنایی با علایق دانش‌آموز و البته درنظر گرفتن نمرات و ظرفیت منطقه تحصیلی. «یکی از تست‌هایی که حالا همه‌گیر شده، تست هالند است. مؤسسات مختلف این تست‌ها را از بچه‌ها می‌گیرند و با تحلیل آن به خانواده‌ها مشاوره می‌دهند. هزینه هم سقف خاصی ندارد و می‌تواند تا چندصد هزار تومان بالا برود.» پکیج‌هایی که توسط مراکز ارائه می‌شود قیمت‌هایی حدود 400هزار تومان دارد که این می‌تواند بالا و پایین شود. هر چند به گفته کارشناس ما این مشاوره‌ها نمی‌تواند نظری 100درصدی باشد و آن‌قدر تغییرات قوانین زیاد است که شاید تا چند سال دیگر همین مشاوره‌ها هم از بین برود. مهم اما کاسبی مراکز مشاوره است که از آن پول در می‌آورند؛ پولی که اگر در تعداد دانش‌آموزان ضرب شود اصلا رقم کمی نیست.