زنگ آغاز بازسازی سوریه از مسکو به صدا درآمد

در شرایطی که جنگ سیاسی و لفظی دولتمردان کشورهای حاضر در بحران سوریه بر سر نقش هر یک از این کشورها در مرحله بازسازی سوریه روزبه‌روز بیشتر می‌شود روسیه با سرعت قابل‌توجهی، اجرای برنامه‌های خود برای مشارکت در روند بازسازی را آغاز کرده است. سرگئی سولماتین، رئیس مرکز صلح روسیه (سازمانی که مدیریت تمامی نیروهای نظامی و عمرانی روسی مستقر در خاک سوریه را بر عهده دارد) با بیان گزارش مختصری از عملکرد این سازمان اعلام کرد روسیه تا تاریخ 21بهمن سال‌جاری، ساخت و بازسازی کامل 31هزار واحد مسکونی، 810مرکز آموزشی، 137مرکز بهداشتی و همچنین قریب به هزار کیلومتر از راه‌ها و جاده‌های سوریه را به پایان رسانده است. به گفته سولماتین، روسیه طی یک سال گذشته 10پایگاه مرزی برای کنترل روند بازگشت مهاجران سوریه به کشورشان تاسیس کرده؛ پایگاه‌هایی که بازگشت بیش از 220هزار شهروند سوریه از طریق آنها صورت گرفته است. وی همچنین مدعی شد مردم سوریه در تمامی این مناطق از حضور نیروهای آمریکایی ناراضی بوده و خواستار خروج هرچه سریع‌تر این نیروها از کشورشان هستند.
پیش از این خبرنگار الجزیره در گزارشی خبر داده نزدیک به 40شرکت روسی در حوزه‌های مختلف، از نیروی خورشیدی گرفته تا متخصصان نیروگاه‌های تولید برق، صنایع کشاورزی و... به‌تدریج طی یک سال گذشته در سوریه مستقر شده و زیرنظر مرکز صلح، نمایندگی‌هایی را تاسیس کرده‌اند. به گفته این خبرنگار، علاوه بر روسیه شرکت‌های ترکی و ایرانی نیز فعالیت‌های محدودی را در داخل سوریه آغاز کرده‌اند. این در حالی است که همچنان هیچ نشانه‌ای از آمادگی آمریکا برای مشارکت در روند بازسازی سوریه دیده نمی‌شود.

زمینه‌چینی برای توافق بزرگ در سوچی
از سوی دیگر و درحالی‌که تنها 2 روز به آغاز نشست سران در سوچی باقی مانده، وزیر دفاع روسیه به آنکارا سفر کرده و با همتای ترکی خود ملاقات داشت. به گفته رسانه‌های روسی، قرار است در نشست سوچی که با مشارکت روسای جمهور روسیه، ایران و ترکیه برگزار می‌شود مذاکرات مهمی درباره 2 پرونده ادلب و شرق فرات انجام شود. روزنامه العربی الجدید در این زمینه نوشت: درصورت موفقیت سران 3کشور در دستیابی به توافق، مرحله جدیدی در بحران سوریه بعد از خروج آمریکا آغاز خواهد شد. اگرچه هنوز برای قضاوت درباره آغاز چنین مرحله‌ای زود است و باید دید رهبران روسیه، ایران و ترکیه تا چه اندازه حاضر به تعامل و یا حتی عقب نشینی از مواضع خود برای دستیابی به این توافق بزرگ هستند.
با این حال اخبار مختصری که از ملاقات خارج از برنامه وزرای دفاع روسیه و ترکیه منتشر شده نشان از توافق‌‎های اولیه بر سر ادلب دارد؛ استانی که به محور اختلافات روسیه، ترکیه و ایران طی یک سال گذشته تبدیل شده است. استان ادلب بعد از سقوط حلب، اصلی‌ترین پایگاه نیروهای هوادار ترکیه در بحران سوریه بود، با این حال طی هفته‌های گذشته و در جریان درگیری‌های داخلی میان معارضین، گروه تحریرالشام (جبهه النصره سابق) موفق شد کنترل این استان را به‌طور کامل به دست آورد و از آنجا که این گروه از سوی جامعه جهانی به‌عنوان گروهی تروریستی شناخته می‌شود به‌نظر می‌رسد حمایت از ادلب و ممانعت از عملیات نظامی در این استان برای ترکیه چندان کار آسانی نخواهد بود. بر این اساس می‌توان گفت احتمال توافق سران 3کشور بر سر دست‌کم پرونده ادلب بسیار بالاست. اما از سوی دیگر هنوز نشانه مثبتی از احتمال حصول توافق برای شرق فرات به چشم نمی‌خورد.
اگرچه به‌نظر می‌رسد طی هفته‌های اخیر تلاش‌های قابل توجهی از سوی روسیه و ایران برای میانجیگری بین سوریه و ترکیه برای حل این بحران صورت گرفته است. در این زمینه، چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه هفته پیش در مصاحبه با خبرگزاری آناتولی گفت: تماس‌هایی با دمشق برای هماهنگی در مسائل امنیتی و نظامی برقرار شده که البته تمامی این تماس‌ها غیرمستقیم و از طریق طرف سوم بوده است. با این حال، نشست روز پنجشنبه سران در شهر سوچی نشان خواهد داد که آیا مذاکرات دقیقه نودی وزرای دفاع روسیه و ترکیه و میانجیگری‌های تهران برای توافق دمشق و آنکارا موفق بوده است یا نه؟