هزینه‌های سیاسی، مانع افزایش نرخ بنزین است

علی‌اصغر زرگر | کارشناس انرژی

اصلاح قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی موجب توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی در هر کشوری می‌شود. ثابت نگه‌داشتن قیمت انرژی در سطح پایین و ارائه یارانه‌های کلان، بنیاد رانت‌های سیاسی را تشکیل می‌دهد و در کشوری مانند ایران موجب فساد و قاچاق سوخت به کشورهای همجوار می‌شود.
قیمت‌های پایین حامل‌های انرژی با تخصیص یارانه‌ها، تصمیمات اقتصادی را تحریف، دولت‌ها را فاسد و امور مالی دولت‌ها را تخریب می‌کند و مسبب اصلی انتشار سطح بالای کسری بودجه می‌شود، بنابراین نیاز است که قیمت حامل‌ها افزایش پیدا کند.

اما در مورد بنزین باید گفت که این حامل انرژی چون در قلب اجماع اجتماعی قرار دارد، افزایش قیمت آن باید حتما جامع‌نگر و با حفظ امنیت اجتماعی باشد.

به عقیده بنده آنچه مانع از افزایش قیمت بنزین در کشور ما می‌شود هزینه سیاسی آن است نه دلایل اقتصادی؛ چرا که از نظر اقتصادی پایین نگه‌داشتن قیمت انرژی درواقع اتلاف بی‌بند و بار منابع ملی است که نه‌تنها موجب نارضایتی مردم در دوران کنونی می‌شود بلکه برای آیندگان هم آسیب‌زا خواهد بود.

در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته افزایش قیمت حامل‌های انرژی مانند بنزین با هدف بالا‌بردن رفاه اجتماعی است؛ به‌عبارتی وقتی قیمت بنزین را بالا می‌برند درآمد حاصل از آن را صرف ارائه خدمات بیشتر به مردم می‌کنند، درحالی‌که اگر قیمت آن پایین باشد افرادی که توانایی مالی بالاتری دارند می‌توانند از آن استفاده کنند؛ در واقع بیشتر یارانه‌های مصرف بنزین، نصیب خانواده‌های غنی‌تر خواهد شد که این امر اشاره به مشکل جدی نابرابری توزیع ثروت ملی دارد.

افزایش قیمت بنزین حتی در کشورهای تولید‌کننده هم پذیرفته شده است اما مسئله مهم چگونگی اقدام به افزایش قیمت‌هاست؛ از نظر سیاسی اگر ضعیف اجرا شود نه‌تنها فقط برای ائتلاف حاکمه بلکه برای کشور چالش‌بر‌انگیز است.

 برای اصلاح قیمت بنزین و موفقیت‌آمیز بودن آن نیاز است که هماهنگی جمعی بین وزارتخانه‌ها و مجلس وجود داشته باشد، این در حالی است که هم‌اکنون نارضایتی عمومی سد عظیمی در برابر مجلس و وزارت نفت شده و چون این هماهنگی و همفکری هم بین ارگا‌ن‌های مختلف وجود ندارد افزایش قیمت بنزین با مانع مواجه می‌شود. علاوه بر هماهنگی داخلی، ارائه اقدامات برای جبران خسارت، یک شرط مهم جهت اجرای موفقیت‌آمیز موضوع اصلاح قیمت انرژی و به‌خصوص بنزین است. این موضوع زمانی واقعی‌تر به‌نظر می‌رسد که اطاعت و مقبولیت عمومی قوی هم نسبت به دولت وجود نداشته باشد.

عده‌ای معتقدند که چون قیمت بنزین از عوامل تورم‌زاست بنابراین باید قیمت آن را پایین نگه داشت درحالی‌که این امر نتیجه‌ای در برندارد؛ چرا که افزایش نرخ تورم به عوامل متعددی بستگی دارد نه صرفا افزایش قیمت یک نوع از حامل‌های انرژی.

بنده معتقدم که دلیل ثابت نگه‌داشتن قیمت بنزین بیشتر به‌خاطر مسائل سیاسی است و مسکنی محسوب می‌شود که جامعه در یک حالت اعتراضی قرار نگیرد. درصورتی که افزایش قیمت بنزین حتی با یک نارضایتی اجتماعی کوتاه‌مدت هم باید انجام شود چون در غیر این صورت موجب سوزاندن منابع ملی و از بین‌رفتن عدالت اجتماعی می‌شود.