نظارت بر ایران از عین‌الاسد

سخنان ترامپ بار دیگر برای دولت عراق دردسرساز شد. رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌اس با اشاره به سرمایه‌گذاری هنگفت این کشور در پایگاه نظامی عین‌الاسد در غرب عراق گفت: یکی از دلایلی که می‌خواهم این پایگاه به فعالیت خود ادامه دهد آن است که قصد دارم ایران را تا حدودی زیرنظر داشته باشم؛ چراکه این کشور یک مشکل واقعی است. البته ترامپ در پاسخ به این پرسش که آیا قصد دارد در صورت لزوم از پایگاه عین‌الاسد برای حمله به ایران استفاده کند، تأکید کرده که تنها می‌خواهد این کشور را زیرنظر داشته باشد.
با این حال سخنان ترامپ موجی از واکنش‌های منفی را در میان سیاستمداران و احزاب عراقی به‌دنبال داشته؛ آن هم در حالی‌ که هنوز زمان زیادی از سفر ناگهانی و نامتعارف وی به پایگاه عین‌الاسد بدون ملاقات با هیچ‌یک از مقامات رسمی دولت عراق در آغاز سال میلادی جدید نگذشته است.
سخنان ترامپ در همان ساعات ابتدایی با واکنش تند گروه‌های نظامی و سیاسی مخالف آمریکا در عراق روبه‌رو شد؛ از جنبش نجبا گرفته تا حزب‌الله عراق، مجلس اعلای اسلامی، ائتلاف دولت قانون و... واکنشی که البته قابل پیش‌بینی بود. مسئله اما محدود به این سطح نمانده و این‌بار، برهم صالح رئیس‌جمهور جدید عراق هم به سخنان ترامپ پاسخ داد. او با اشاره به توافق میان بغداد و واشنگتن برای حضور نیروهای نظامی آمریکا در عراق با هدف مبارزه با گروه‌های تروریستی گفت: هیچ اجازه‌ای از دولت عراق برای حضور نظامی در این کشور با هدف زیرنظر داشتن ایران گرفته نشده است. صالح همچنین تأکید کرد عراق هرگز پایگاهی برای تعرض نظامی به هیچ‌یک از همسایگان این کشور نخواهد بود. از سوی دیگر حیدر العبادی، نخست‌وزیر پیشین عراق که به‌عنوان منتقد سیاست‌های ایران شناخته می‌شود هم به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و گفت: این قبیل مواضع امنیت و ثبات در خاورمیانه را متزلزل خواهد کرد. نیروهای آمریکا براساس توافق‌های دوجانبه با هدف آموزش و حمایت لجستیک از ارتش عراق به این کشور آمده‌اند و نباید هدف دیگری را دنبال کنند.
با وجود این به‌نظر نمی‌رسد واکنش‌های یادشده اهمیت چندانی برای آمریکا و مخصوصا دولت ترامپ داشته باشد. از سوی دیگر و براساس سخنان ترامپ در مصاحبه با سی‌بی‌اس، این کشور برخلاف سیاستی که در سوریه و افغانستان اتخاذ کرده است، فعلا هیچ برنامه‌ای برای خروج از عراق ندارد. روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی با اشاره به سیاست نظامی دولت ترامپ در قبال عراق مدعی شده که این پایگاه علاوه بر ظرفیت هوایی قرار است کارکرد اطلاعاتی نیز در پرونده ایران داشته باشد.

عین‌الاسد؛ از مقابله با اسرائیل تا نظارت بر ایران
عین‌الاسد (چشم شیر) به‌عنوان یکی از پایگاه‌های هوایی مهم خاورمیانه و دومین پایگاه نظامی بزرگ در عراق سرنوشت پرفرارونشیبی دارد. نقطه آغاز این پایگاه هوایی به سال1975 بازمی‌گردد؛ زمانی که دولت وقت عراق تصمیم گرفت برای جلوگیری از تکرار حوادثی که در جنگ 6روزه میان کشورهای عربی با اسرائیل رخ داد پایگاه هوایی مدرنی را در موقعیت جغرافیایی بسیار مناسب تأسیس کند. بعد از بررسی‌های دقیق، سرانجام فرایند ساخت‌وساز پایگاه در سال1980 توسط شرکت‌های پیمانکار یوگسلاوی آغاز شد و 7سال بعد با صرف بیش از 280میلیون دلار به پایان رسید. این پایگاه که در ابتدا نام آن قادسیه بود با ظرفیت میزبانی از 5هزار سرباز و تمام امکانات نظامی-رفاهی مدرن، از پناهگاه‌های هواپیما و هلی‌کوپتر گرفته تا ورزشگاه، سینما و... اگرچه با هدف مقابله با حملات احتمالی اسرائیل ساخته شده بود اما برای نخستین‌بار در جریان جنگ ایران و عراق با هدف میزبانی از هلی‌کوپترها و میگ‌های25 نیروهای هوایی به‌کار گرفته شد. با این حال تمام امکانات مدرن و به‌ویژه پدافند درنظر گرفته‌شده برای پایگاه قادسیه در سال1991 نتوانست مانع از حملات سنگین جنگنده‎های ائتلاف آمریکا به آن شود؛ حملاتی که خسارت‌‌های قابل توجهی بر جای گذاشت.
سال2003 و در پی سقوط نظام صدام این پایگاه به تصرف نیروهای آمریکا درآمد و تا سال2011 یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های هوایی در اختیار آمریکا بود که برای جابه‌جایی نیرو یا حملات هوایی محدود داخل عراق از آن استفاده می‌شد. در اهمیت این پایگاه برای آمریکا کافی است بدانیم جورج بوش (رئیس‌جمهور اسبق آمریکا)، کاندولیزا رایس (وزیر خارجه اسبق آمریکا، رابرت کیتس (وزیر دفاع اسبق آمریکا) و اخیرا نیز دونالد ترامپ شخصا در سفرهای جداگانه به عراق از آن بازدید کرده‌اند.
در سال2011 رسما کنترل این پایگاه از سوی ارتش آمریکا به ارتش عراق سپرده شد و تنها 300نیروی آمریکایی برای آموزش عراقی‌ها در آن باقی ماندند، اما با آغاز بحران داخلی عراق و سقوط شهرهای مختلف این کشور توسط داعش بار دیگر آمریکایی‌ها به عین‌الاسد بازگشتند. در سال2015 عین‌الاسد تقریبا به‌طور کامل توسط داعش محاصره شده بود اما این گروه هرگز موفق به تصرف آن نشد؛ اگرچه 8تروریست انتحاری برای لحظاتی موفق شدند وارد حریم عین الاسد شوند.