نیمه خالی صادرات

محمد رضا مودودی، سرپرست سازمان توسعه تجارت درباره افت 56درصدی صادرات ایران در آذرماه امسال نسبت به آبان‌ماه گفت، اصلاح قیمت پایه صادراتی، کشش‌ناپذیری برخی بازارهای هدف و مشکلات ناشی از تحریم‌ها دلیل این ریزش سنگین بوده اما امیدوارم تا پایان امسال روند صادرات رشد کند.

البته اشکال این تحلیل متولی موقت تجارت ایران از آنجا ناشی می‌شود که او خواسته یا ناخواسته اثر سیاست‌های ارزی اخیر را نادیده گرفته و اشاره‌ای به بیش‌نمایی صادرات در ماه‌های اخیر و فشار دولت به صادرکنندگان برای بازگشت ارز صادراتی نمی‌کند یا اینکه نمی‌گوید به چه دلیل کشش تقاضا برای کالاهای ایران در کشورهای هدف نخست صادراتی نظیر عراق به یکباره از بین رفته است؟ البته که کاهش ارزش پایه گمرکی 500قلم کالای صادراتی می‌تواند یکی از دلایل افت محسوس صادرات آذرماه باشد، اما اینکه چه عامل یا عواملی باعث شد تا شتاب 66درصدی صادرات 7‌ماه امسال به چشم برهم‌زدنی با کاهش مواجه شود، یک چالش اساسی است و پنهان کردن واقعیت‌ها و تقلیل دادن این حقیقت تلخ به کشش‌پذیری بازار عراق شایسته نیست. البته این مقام مسئول به صراحت گفته است در شرایط فعلی، تجارت ما با بسیاری از کشورهایی که در فاصله دورتری از مرزهای ما قرار دارند، با مشکلات حمل‌ونقل مواجه است، زیرا به هرحال کشتیرانی‌ها با فشارهایی مواجه هستند که این امر نیز در کاهش آمار اخیر صادرات بدون تأثیر نیست.

سقوط صادرات ما به کشورهای جهان نه یک دلیل که دلایل بسیار دارد و انتظار می‌رود متولیان امر به کالبدشکافی و آسیب‌شناسی این مهم بپردازند و بپذیرند که ورای عوامل بیرونی، عوامل داخلی ازجمله سیاست‌های اقتصادی ازجمله جهت‌گیری‌های ارزی و تجاری بر صادرات ایران اثر منفی گذاشته و درصدد رفع موانع برآیند. امروزه بازارهای صادراتی به زمینی برای رقابت کشورها تبدیل شده و دل‌بستن به بازپس‌گیری این بازارها با آرام شدن تصنعی بازارهای داخلی خیال خامی است و خام‌اندیشان را نتیجه‌ای جز شکست نخواهد بود.