فرسایش خاک، 157میلیون هکتار از عرصه‌های کشور را تهدید می‌کند

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با تأکید بر اینکه خاک از نظر نگهداشت آب برای ما حیاتی است،گفت: حدود ۱۶.۷تن در هکتار خاک در سال را براثر فرسایش از دست می‌دهیم و همچنین ۱۲۵میلیون هکتار از اراضی کشور ما تحت فرسایش آبی و ۳۲میلیون هکتار تحت فرسایش بادی قرار دارند؛ بنابراین نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم کنترل فرسایش خاک و هدر رفت آن از بالا دست حوضه‌های آبخیز مناطق کوهستانی و زراعی است.
هوشنگ جزی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه فرسایش و آلودگی خاک ازجمله مهم‌ترین تهدیدات زیست‌محیطی است که امنیت غذایی را تهدید می‌کند، تصریح کرد: خاک بستری برای حفظ پوشش گیاهی است. پوشش گیاهی به کشور ما که در یک منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته است کمک می‌کند که شرایط اقلیمی متعادلی داشته باشد و از حداقل بارندگی بیشترین استفاده را ببریم. خاک سبب می‌شود که بارش‌های رگباری مناطق مختلف کشور به‌سرعت تبدیل به سیل نشده و از دسترس خارج نشوند. هر چه خاک غنی‌تر باشد امکان نفوذ و جذب آب بیشتر است نشده و در نتیجه می‌توانیم از یک سفره زیرزمینی و آبخوان مناسب برخوردار باشیم.به گفته جزی، استفاده بیش از اندازه از کودهای شیمیایی و سموم و شیوه‌های نادرست دفن زباله سبب می‌شود که خاک‌های کشور آلوده شود که این موضوع ارتباط مستقیمی با امنیت غذایی دارد.

میزان تبخیر در ایران 3برابر متوسط جهانی است

وی با اشاره به اینکه خاک یک منبع مهم برای ذخیره آب در کشور است، گفت: کشور ما 3 برابر متوسط جهانی تبخیر دارد؛ بنابراین اگر بخواهیم آب را صرفا از طریق سدسازی ذخیره کنیم بخش زیادی از آن را از طریق تبخیر از دست می‌دهیم درحالی‌که با حفاظت از خاک می‌توانیم آب را زیر زمین نگهداری کنیم و منابع آبی بیشتری در دسترس داشته باشیم.
وی درباره اقداماتی که برای حفاظت از خاک در کشور انجام می‌شود، یادآور شد: برای حفظ خاک باید از بالادست حوضه‌های آبخیز عملیات حفظ خاک انجام شود. این عملیات چند شیوه دارد که نخستین و مهم‌ترین آن حفظ پوشش گیاهی در اراضی شیبدار است. پوشش گیاهی در این اراضی کمک می‌کند که هنگام بارش باران ذرات خاک شسته نشوند و فرسایش خاک اتفاق نیفتد.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: از دیگر اقدامات حفظ خاک می‌توان به عملیات مکانیکی مانند سدهای کوتاهی که برای کنترل رسوب و فرسایش طراحی می‌شوند، اشاره کرد. از عملیات بیومکانیکی نیز برای حفظ خاک استفاده می‌شود که پوشش گیاهی را تقویت و فرسایش را کنترل می‌کند.
جزی با انتقاد از اینکه در بسیاری از اراضی کشور براساس شیب زمین شخم‌زنی صورت نمی‌گیرد، تصریح کرد: به همین دلیل هنگامی‌که زمین شخم زده و محصول برداشت می‌شود بلافاصله خاک شسته و از دسترس خارج می‌شود؛ از این‌رو فرسایش خاک در اراضی کشاورزی زیاد است.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: براساس برنامه ششم توسعه، وزارت جهادکشاورزی باید در ۱۰میلیون هکتار از اراضی کشور اقدامات آبخیزداری و آبخوان‌داری را انجام دهد و حداقل اعتبار مورد نیاز برای این اقدام سالانه ۲هزار میلیارد تومان است. متأسفانه در سال‌های گذشته به اعتبارات منابع طبیعی و حفظ خاک و آبخیزداری توجه نشده بود. امسال نیز با عنایت مقام معظم رهبری از محل صندوق توسعه ملی ۷۰۰میلیارد تومان به عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری اختصاص پیدا کرد و با این تخصیص تنها یک سوم اعتبارات مورد نیاز ما برای اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری تأمین شده است.

ورود سالانه ۲۵۰میلیون مترمکعب خاک به سدهای کشور

جزی با اشاره به اینکه عملیات آبخیزداری ازجمله اولویت‌های کشور است، تصریح کرد: سالانه ۲۵۰میلیون مترمکعب خاک وارد سدهای کشور می‌شود؛ ازاین‌رو سدهایی که با هزینه‌های بسیار زیاد در کشور ساخته می‌شود با بی‌توجهی به موضوع آبخیزداری و حفاظت خاک، پر از رسوب و خاک می‌شود؛ بنابراین باید نگاه ویژه‌ای به اعتبارات سازمان جنگل‌ها برای انجام این پروژه‌ها شود.