محمد کرباسی|دبیر گروه دانشوفناوری:
این روزها تلاشهای زیادی برای تغییر وضعیت حوزه دیجیتال و کسبوکارهای نوپای کشور در حال شکل گرفتن است اما محور اصلی بسیاری از خبرها را تسهیلات مالی و وام تشکیل میدهند. پس از ماجرایی که برای تلگرام و فیلترینگ آن با ۴۰ میلیون کاربر ایرانی رخ داد دبیر شورایعالی فضای مجازی از وام بدون بهره تا سقف ۵ میلیارد تومان به پیامرسانهای داخلی خبر داده و پیشبینی کرده به شرط کمک بخش خصوصی، طی یک سال کشور از انحصار پیامرسان خارجی یعنی تلگرام خارج میشود.
شاید بهترین تجربه برای مقایسه این ماجرا و هزینههای هنگفت در رابطه با آن داستان جستوجوگر ملی یوز باشد. سال۹۳ معاون وقت برنامهریزی وزارت ارتباطات اعلام کرده بود که ساخت این جستوجوگر بومی ایران تا آن زمان ۷میلیارد تومان برای کشور هزینه داشته است. اگر اکنون سری به سایت مشهور الکسا بزنید میبینید با این هزینه میلیاردی اکنون جستوجوگر ملی یوز در رتبهبندی سایتهای ایرانی در رتبه2317 است!
واقعیت این است که درباره پیامرسانهای فارسی بیشتر از هزینه و مسائل فنی و امکانات به جلب اعتماد کاربران نیاز است که با پول و هزینه هنگفت قابل خریدن بهحساب نمیآید. استفاده از پیامرسانهای داخلی از لحاظ امنیتی، فرهنگی و زبانی کار خوبی است اما موضوع مهاجرت جمعی کاربران مسئلهای نیست که با پول حل شود. تا زمانی که انتخاب پیامرسان در یک رفتار جمعی از سوی کاربران ایرانی صورت نگیرد هیچ امیدی برای موفقیت آن وجود ندارد؛حتی اگر بهترین سرورهای جهان را با بهترین سرویسهای همه تاریخ فناوری داشته باشد. درباره کسب وکارهای نوپا و استارتآپها هم ماجرای مشابهی وجود دارد. هیأت وزیران هفته گذشته از اعطای تسهیلات ۵۰۰ میلیارد تومانی به کسب و کارهای نوپا خبر داد. فعالان این حوزه اما دادن وام به یک استارتآپ را خطرناکترین کار ممکن در این اکوسیستم میدانند.
ذات استارتآپ با شکستهای چند باره گره خورده است. دادن وام حتی بدون سود میتواند باعث شود تا در صورت شکست گروهی که دنبال راهانداختن کسب و کار خودشان هستند در نهایت تنها افرادی مقروض باقی بمانند که امیدهایشان کمرنگتر از گذشته شدهاست. درحالیکه روند کار یک استارتآپ این است که در مرحله اول یا به قول مشهور مرحله کشت بتواند نظر یک شتابدهنده، فرشتگان سرمایهگذار یا سرمایهگذاری جمعی را همراه با شراکت در سود و زیان بهدست آورد و با عبور از دره مرگ زنده بماند و به نقطه سر به سر برای جذب سرمایههای کلانتر برسد. استارتآپها در کشور بیشتر از پول نیازمند تغییر قوانین سنتی برای دوران جدید، افزایش آگاهی مسئولان از مفاهیم کسب و کارهای نوپا و مشکلات مالیاتی و بانکی هستند. شاید عبارت بهترش این است که بیشتر از پول، کسب و کارهای نوپا نیاز دارند که مسئولان دولتی بتوانند مثل آنها فکر کنند و برای فهمشان از فضای سنتی خود وارد دنیای جدید اما حقیقی امروز جهان شوند.