بازی تاج و تخت در بازار قیر

یک‌ماه از اعدام حمید باقری درمنی معروف به سلطان قیر می‌گذرد و حالا مجادله برسر جانشینی و تصاحب تاج و تخت سلطان قیر و تسلط بر بازار تجارت این محصول در خارج از بورس کالا افزایش یافته است، جرقه این جنگ پنهان از تلاش برای خروج قیر از بازارصادراتی بورس کالا زده شده است.

به گزارش همشهری، زمان کوتاهی پس از فقدان حمید باقری درمنی، تلاش‌ها برای هدایت معاملات قیر به اتاق‌های تاریک خارج از بورس آغاز شده است. حمید باقری درمنی در سال‌های پایانی عمرش به سلطان قیر مشهور شده بود. او در اول دی‌ماه امسال به اتهام کلاهبرداری و فساد فی‌الارض اعدام شد. اکنون یک جنگ تمام عیار برای در دست گرفتن نبض بازار قیر آغاز شده و خیلی‌ها دور خیز کرده‌اند که تاج سلطنت این بازار را بر سرخود بگذارند. گام اول این تلاش‌ها خروج معاملات قیر از اتاق شیشه‌ای بورس و انجام آن در اتاق‌های تاریکی است که هیچ نظارتی بر آن انجام نمی‌شود و برخلاف معاملات شفاف، بورس کالا کاملا غیرشفاف است. تحلیلگران بر این باورند که خروج معاملات قیر از بورس کالا به فساد گسترده در این معاملات منجر خواهد شد اما واسطه‌ها در تلاشند از طریق نفوذ در بدنه دولت با خروج این معاملات از بورس کالا به بهانه تحریم، نبض تجارت قیر را در دست بگیرند.
هفته قبل هم وزیر راه و شهر‌سازی‌ از بروز فساد در توزیع و فروش قیر خبر داده وگفته بود: در چند سال گذشته 60هزار تن قیر به این وزارتخانه تخصیص داده شدکه همه آنها فقط به سه پیمانکار اختصاص یافته و این نشان می‌دهد فسادی در کار بوده است. چندی پیش محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با ارسال نامه‌ای به بیژن زنگنه وزیر نفت، خواستار تعلیق الزام عرضه محصولات قیر در بورس‌کالا شد.

برخی خبر‌های تأیید نشده نشان می‌دهد وزارت نفت پس از تشکیل جلسه‌های کارشناسی با این موضوع موافقت کرده و هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نفت نیز 24دی‌ماه امسال بخشنامه‌ای را در این‌باره ابلاغ کرده است. صادرات قیر در ماه‌های اخیر و پس از اعمال تحریم‌های آمریکا با موانعی مواجه شده؛ زیرا خریداران خارجی برای فرار از فشارهای آمریکا، تمایل ندارند از طریق بورس کالا اقدام به ثبت مشخصات و خرید قیر کنند.
با این حال تحلیلگران بر این باورند با خروج معاملات قیر از بورس کالا احتمال بروز فساد‌های گسترده از طریق انجام معاملات در اتاق‌های تاریک افزایش خواهد یافت و راه‌حل مشکلات کنونی، خروج قیر از بورس کالا نیست، زیرا این بورس می‌تواند با انجام تغییراتی در سازو‌کار معاملات خود، موانع و مشکلات کنونی که به‌دلیل تحریم‌ها  به‌وجود آمده را برطرف کند.
یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق در این‌باره می‌گوید: اگر امروز در معاملات قیر در بورس کالا مشکلی وجود دارد، باید با همفکری وزارت صمت، سازمان توسعه تجارت، فعالان بازار و بورس کالا این مشکل را حل کرد، اما افرادی که به‌دنبال خروج معاملات از بورس هستند، شفافیت در اقتصاد را نمی‌خواهند. به گفته او، قیر بازار پیچیده‌ای دارد و متأسفانه امکان سوءاستفاده در این بازار همواره در زمینه صادرات و فعالیت‌های زیرپله‌ای فراهم بوده است، در این بین اگر معاملات این محصول از تالار شیشه‌ای بورس کالا خارج شود، دچار خودتحریمی و بازکردن مسیر رانت در این بازار شده‌ایم.