قانون بقای انرژی و 2میلیارددلار بودجه

عباس ثابتی راد؛  دبیر گروه شهر
ماجرای کمک 2میلیارد دلاری دولت به متروی شهرهای کشور، شبیه قانون «بقای انرژی» است. 2میلیارد دلار هر سال از بودجه‌ای به بودجه دیگر در سال بعد منتقل می‌شود و اما نه حذف می‌شود و نه پرداخت. 4دولت و 13سال از نخستین وعده 2میلیارددلاری کمک به متروی شهرهای کشور می‌گذرد، هر سال این وعده در روزهای بودجه‌ریزی تکرار می‌شود و هیچ اتفاقی نمی‌افتد. قانونی که از سال 85برای نخستین بار در مجلس تصویب شد و عنوان «تبصره13» بودجه کشور را برخود داشت.

در آن تبصره که مجلس به بودجه کشور افزود، از دولت خواسته شد تا 2میلیارد دلار از بودجه ناشی از صرفه جویی مصرف سوخت را به توسعه متروی کلانشهرها اختصاص دهد. یک میلیارد دلار از این رقم مختص متروی تهران بود. سال 86گذشت و ماجرای دعوای مونوریل و مترو ادامه یافت و این بودجه به مترو داده نشد؛ نه به تهران و نه به دیگر کلانشهرهای کشور. یک سال گذشت و تبصره 13دوباره در بودجه 86تکرار شد؛ اما نه از پول و اعتبار خبری بود و نه از کمک دولت. بعد از آن مجلس تصمیم گرفت به بهانه سهمیه بندی بنزین، برنامه‌ای 5ساله از دولت بخواهد. به همین‌خاطر برنامه «مدیریت حمل‌ونقل عمومی و مصرف سوخت» به مجلس رفت و باز هم داستان 2میلیارد دلار تکرار شد با این تفاوت که به دولت فرصت داده شد تا سال 92این رقم را به شهرداری تهران و دیگر شهرداری‌های کشور بدهد. اما سال 92آمد و رفت و آن 5سال هم تمام شد، اما حکایت شیرین 2میلیارد دلار همچنان باقی است. در طول 13سال گذشته هم هر بار مجلس دولت را مکلف می‌کند که 2میلیارد دلار به متروی تهران و دیگر شهرهای کشور کمک کند اما این اتفاق نیفتاده است. هفته گذشته دوباره مجلس شورای اسلامی صحبت از همان 2میلیارد دلار را به میان آورده است؛ باز هم برای متروی شهری.

در طول این یک دهه نه شهر تهران آن شهر است و نه بودجه‌اش همان. یک دهه پیش بودجه شهر تهران کمتر از 1200میلیارد تومان بود. در سال 85بودجه تهران 66درصد و در سال 86بودجه پایتخت 98درصد افزایش یافت. در همان سال 85صدور پروانه ساختمانی در تهران به 14هزار و در سال 86به یکباره به 25هزار پروانه رسید. پولی که دولت از آن سال پرداخت نکرد، شهرداری تهران را مجبور به فروش بیشتر تراکم کرد و کیفیت زندگی در این شهر را هر ساله کاهش داد. حالا بعد از گذشت یک دهه، تهران شهری بزرگ‌تر شده با مشکلات بیشتر. اگر دولت آن روز 2میلیارد دلار را برای توسعه مترو می‌پرداخت شاید مسیر حرکت تهران کمی تغییر می‌کرد.

حالا هم در بودجه 98علاوه بر آن 2میلیارد دلار برای متروی شهری، درآمد ناشی از «مالیات بر ارزش افزوده» به استانداری‌ها داده می‌شود و هزار میلیارد بودجه پسماند هم در اختیار صندوق سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار می‌گیرد و قرار است همه مسائل شهری را شهرداری‌ها حل کنند. اگر همه این اقدامات که طی سال‌های گذشته صورت گرفته، گامی در جهت کاهش کیفیت زندگی 60میلیون شهروندی که در شهرهای کشور زندگی می‌کنند، نباشد پس چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟